Vruchtbare samenwerking (pun intended)
Onrustwekkend feit: de mannelijke vruchtbaarheid daalt. Steeds meer mannen krijgen te maken met ‘azoospermia’, het volledig ontbreken van zaadcellen bij de ejaculatie. Voor het gemiddelde fertiliteitscentrum houdt het verhaal dan op. De boodschap die koppels dan nog te vaak krijgen: “We kunnen helaas niets voor jullie betekenen”. UZ Brussel en Robovision werken via een BEL-COO-project samen om met AI de selectie van kwalitatief sperma te versnellen en te verbeteren.

Brussels IVF, onderdeel van UZ Brussel in Jette, is één van de topcentra in de wereld als het op fertiliteit aankomt en een pionier in innovatieve technologieën. Zij ontwikkelden een technologie – Testicular Sperm Extraction (TESE) – waarbij embryologen na een kleine chirurgische ingreep onder de microscoop zoeken naar beweeglijke, vruchtbare zaadcellen in het teelbalweefsel. Vaak met succes. Alleen, deze manuele methode waarbij gespecialiseerde analisten urenlang onder de microscoop zoeken naar geschikte zaadcellen is tijdrovend en vormt een serieuze bottleneck in het fertiliteitsproces.
Artificial Intelligence to the rescue?
De vraag die zich dan stelt: kan artificiële intelligentie hier soelaas bieden? Een vraag waar het door VLAIO ondersteunde BEL-COO-project “Testicular Sperm Extraction” een antwoord op wil formuleren. In dat project werken Robovision en IVF Brussels samen aan een oplossing waarvan de eerste positieve resultaten straks gepresenteerd worden op het toonaangevende E.S.H.R.E.-congres (European Society of Human Reproduction and Embryology) in Parijs.
Groen licht op basis van 3 criteria
Stephane Willaert, VP Healthcare bij Robovision: “Wij krijgen heel wat vragen vanuit de medische wereld naar de mogelijkheden van AI om bottlenecks weg te werken of processen te optimaliseren. Wij kijken dan naar drie zaken: is het een medisch relevant probleem? Kan AI een fundamentele oplossing bieden (beschikken we over voldoende data om onze AI te trainen en kan de getrainde AI een antwoord bieden op de medische vraag)? En last but not least: is er een business case? Of anders gezegd: is er een markt voor deze oplossing en hoe ziet de lokale, regionale, wereldwijde concurrentie eruit? In het geval van de vraag van IVF Brussels werden deze drie criteria positief beoordeeld en kon het project van start gaan.”

“Dit project is een mooi voorbeeld van een vlot lopende samenwerking over gewestgrenzen heen.”
Maar het blijft een heel onzekere, risicovolle onderneming waarvan niemand vooraf weet of je ze succesvol kan afronden. Levert het model niet teveel false positives of false negatives op? Is het systeem performant? Dat weet je nooit op voorhand, maar ontdek je along the way. Daarom is het goed dat overheidsorganisaties als VLAIO (voor Vlaanderen) en Innoviris (Brussels Gewest) met BEL-COO financiële support geven en op die manier innovatieve projecten risicovriendelijker maken.”
Een applicatie bouwen
Stephane: “De eerste fase nam UZ Brussel voor haar rekening: het verzamelen van relevant en uiteraard geanonimiseerd beeldmateriaal. Dat plaatsten ze op ons Robovision platform, waar specialisten de beelden manueel annoteren: waar zijn de zaadcellen en welke daarvan zijn motiel (beweeglijk)? Een intensief werkje. Dat databestand gebruiken wij vervolgens om onze AI-modellen te trainen en om te kijken welk model de beste resultaten opleverde.”
“Eens het model getraind, ontwikkelen we de applicatie errond. Een programma dat de microscoop aanstuurt zodat die automatisch doorschuift, de camera controleert zodat die altijd scherpe beelden oplevert, de beelden capteert en aan het AI-model voorlegt om daarna de resultaten van het model op een heldere manier, binnen een gebruiksvriendelijke interface weer te geven. Misschien wel de belangrijkste stap binnen dit project, omdat die het mogelijk maakt onze gezamenlijke oplossing te commercialiseren.”

“Vandaag is 90% van de ontwikkeling rond. Nu is het zaak de user interface nog wat bij te schaven (we willen het hele proces zo simpel mogelijk maken) en dan hebben we een vergevorderd, functioneel prototype waarmee we de markt kunnen aftasten. Samen met onze partner doen we pitches, creëren we wetenschappelijke publicaties en geven we presentaties om te polsen naar interesse. Als die er is, kunnen we praten over licenties of verkoop.”
Goede afspraken onder complementaire partners
Gevraagd naar een formule voor een goede samenwerking, somt Stephane twee zaken op: complementariteit en goede afspraken.
Stephane: “En idealiter gaan die hand in hand. In dit project is dat heel duidelijk afgebakend: Robovision, dat zijn de data wetenschappers, de AI-nerds. UZ Brussel dat zijn de medische experts. Wie wat wanneer doet, valt redelijk snel in goede banen. Daarnaast maak je vooraf duidelijke afspraken. Zo is dataveiligheid primordiaal. De data zijn eigendom van de patiënt en het ziekenhuis beheert ze onder strikt toezicht. Wij krijgen ze geanomiseerd voor eenmalig gebruik. Een data protection officer ziet er tijdens het hele proces op toe dat de data in alle veiligheid benut worden. Europa maakt ons leven niet altijd gemakkelijk met die strikte dataregelingen, maar het is tegelijkertijd positief en geruststellend dat er zulke strenge reglementeringen zijn.”
“Ook over de IP, de intellectual property, maakten we voorafgaand aan het project heldere afspraken: uiteraard heeft UZ Brussel het eerste gebruiksrecht van een werkend model. Maar vervolgens heeft Robovision het recht om dat model verder te commercialiseren tegen een vooraf afgesproken vergoeding voor het ziekenhuis.”

De formule voor een goede samenwerking: complementariteit én goede afspraken. In dit project is dat heel duidelijk afgebakend. Robovision, dat zijn de data wetenschappers, de AI-nerds. UZ Brussel dat zijn de medische experts. Wie wat wanneer doet, valt redelijk snel in goede banen.
Uitkijken naar partners
Stephane: “Om onze applicatie te commercialiseren zijn we nu op zoek naar een industriële partner met toegang tot de brede fertiliteitsmarkt. Als relatief kleine speler heeft het voor Robovision Healthcare weinig zin om van nul een hele go-to-market en brand in dit segment op te bouwen. We praten daarom met established brands binnen de wereld van het fertiliteitsonderzoek (denk aan consumables, services, hard- of software) voor wie onze oplossing een ideale aanvulling kan zijn van hun portfolio. Met de juiste partner kunnen we dan een gepaste branding en validatie doen zodat zij zich verder ontfermen over de commercialisering.”
Welke stap wil jij zetten met je bedrijf?
Als ambitieuze ondernemer wil je maar één ding: dat je zaak vooruit gaat. Daarom investeer je én daarom innoveer je. Maar ook al heb je bakken ervaring, toch blijf je met heel wat vragen zitten.
VLAIO is jouw gids bij de realisatie van die plannen. Wij zijn een kritisch klankbord en brengen sterktes en zwaktes in kaart. Daarbij geven we ook concreet advies over subsidies en financiering. En we brengen je in contact met de juiste experten.