De Snoezle: ontwikkeld voor, door én in de zorg

Ontwerpbureau pilipili bestaat vandaag zo’n twintig jaar. De laatste vijf jaar besloot het - in plaats van uitsluitend te ontwerpen op vraag van de klant - ook zelf producten te ontwikkelen. De focus lag daarbij vanaf het begin op de zorg. “Belangrijkste motivator daarvoor is dat mijn vrouw in de zorg werkt en ik via haar verhalen heel direct in contact kom met de noden in die sector”, begint Steven Dehollander, eigenaar van pilipili. “Bij momenten erg confronterend, omdat ze werkt met volwassen mensen met een zware, meervoudige handicap. Op een bepaald moment rijpte het idee om oplossingen voor die noden te ontwikkelen. Bovendien kwam ik ook zelf met de zorgsector in aanraking toen er familieleden zorgbehoevend werden. Ik bekeek de hulpmiddelen en werkinstrumenten die ik zag automatisch vanuit een beroepsreflex. Niet mooi, heel ouderwets en weinig praktisch luidde mijn designersoordeel. Veel ruimte voor verbetering.”

Twee A4-pagina’s met ideeën

Zie daar de voedingsbodem voor het zelf ontwikkelen van zorgproducten. “We hanteren hierbij ons gebruikelijke concept van user centered design. Daarom hebben we contact opgenomen met De Lovie in Proven, de vzw waar mijn vrouw werkt en die jongeren en volwassenen met een verstandelijke beperking ondersteunt. Tijdens enkele werkbezoeken met vijf medeontwerpers mochten we met toestemming van de directie verschillende producten screenen en verbetervoorstellen doen. Na de eerste dag hadden we al twee A4-pagina’s volgekrabbeld met ideeën (lacht).”

Uit één van die ideeën kwam uiteindelijk de Snoezle voort, een tentvormige cocon waar personen aan de hand van omgevingselementen rustig kunnen snoezelen. “We stelden namelijk vast dat de personen in de leefgroepen regelmatig behoefte hadden om zich even terug te trekken en een time-out in te lassen. Maar in een instelling met meer dan 500 bewoners en 600 medewerkers is zo’n time-out niet evident. In de leefgroepen maakten ze weliswaar knusse hoekjes met kussens en posters, maar volgens ons kon dat beter. Een tweede vaststelling was dat de instelling weliswaar een relaxerende snoezelkamer had – een therapieruimte waar kan ‘gesnuffeld’ en ‘gedoezeld’ worden (vandaar ‘snoezelen’) – maar dat die voor de 500 bewoners moest dienen, waardoor sommige bewoners er gewoon nooit geraken. Vandaar het idee om een mobiele snoezel-beleving te creëren, tegen een minimale kost.”

In zee met maatwerkbedrijven

Het eindresultaat is een soort tent waarin beeld, geluid en licht (er zijn 300 individueel aanstuurbare ledstrips in verwerkt) naadloos samenkomen. Er zijn verschillende thema’s, met scènes die elk een eigen lichtprogrammatie en geluidsfragmenten hebben die synchroon samengaan met de beelden. Bovendien heeft elk thema specifieke eigenschappen die inspelen op de verschillende gebruikersprofielen. Voor wie tot rust wil komen, is het onderwaterthema bijvoorbeeld ideaal, terwijl ‘beestig bos’ dan weer perfect is voor een intense beleving waarbij de gebruiker sensomotorisch overvloedig geprikkeld wordt. 

Een heel mooi verhaal, maar daar stopt het niet. Want pilipili wilde niet alleen een product ontwerpen voor de zorg, maar ook door en in de zorg. “Niet enkel omdat de zorginstellingen mee hielpen testen en feedback gaven op onze ontwerpen en aanpassingen”, aldus Steven, “we wilden het ook laten assembleren en verpakken door maatwerkbedrijven. Uiteindelijk zijn we met twee daarvan in zee gegaan: ’t Veer in Menen doet de confectie van de tent. Westlandia in Ieper& assembleert en verpakt de cocons en brengt ze tot bij de eindklant. Een extra uitdaging als ontwerper omdat het product dusdanig ontwikkeld moest worden dat het door mensen in maatwerkbedrijven gemaakt kon worden. Want zij kampen met fysieke of mentale beperkingen waar we rekening mee dienden te houden. Maar we zijn erin geslaagd.” /p>

Een perfecte match

Nog een belangrijke motivatie om met maatwerkbedrijven aan de slag te gaan, was het made in Belgium-idee. Steven: “De hedendaagse economie dwingt heel wat bedrijven om hun productie in het buitenland uit te besteden – ook wij moeten daar helaas aan meedoen. En dat terwijl wij heel sterk geloven in producten die in eigen land worden ontworpen én gemaakt. We vonden het heel belangrijk om dat met de Snoezle toch effectief te kunnen claimen. Evident is dat niet, maar met maatwerkbedrijven en hun lagere loonkosten bleek dat mogelijk. Met als bijkomende factor dat die bedrijven heel blij zijn iets te kunnen maken voor hun eigen doelgroep: bijna iedereen die in een maatwerkbedrijf werkt, kent wel iemand die graag snoezelt. Het was dus gewoon een perfecte match. Zeker omdat die bedrijven ook op zoek zijn naar producten die ze, op zoek naar zekerheid, gedurende langere tijd kunnen maken, in plaats van gewoon op projectbasis. Het doel van die vzw’s is namelijk om mensen werk te bezorgen. Dat motiveerde ons nog meer om die bedrijven in het Snoezle-verhaal te betrekken en zelfs te verankeren.”

Zorgproeftuinen

De strategie van pilipili was: eerst aftoetsen of het idee te vermarkten was en breder gedragen werd dan alleen door De Lovie. Was het bijvoorbeeld ook geschikt voor kinderen met autisme? Of voor volwassenen met jongedementie? Met een eenvoudige dummy-versie zonder geluid en licht stapte pilipili naar een zorgbeurs. Het idee werd er enthousiast ontvangen. Steven: “We stelden vooral vast dat mensen die in de sector werken, niet gewend zijn om nieuwe producten te zien verschijnen”, lacht Steven. “En al zeker niet iets dat onderscheidend en ook gewoon mooi is. Het idee van een cocon sloeg aan, maar de prijs bleek een spelbreker. We moesten véél verder gaan. Zo zijn we beginnen denken over licht en geluid om een volledige beleving te creëren.

Maar omdat we in eigen huis de elektronica- en software-knowhow misten om dit te ontwikkelen én als bureau niet getraind waren in het maken van producten die door maatwerkbedrijven geassembleerd moeten worden – wij zijn meer gespecialiseerd in producten die via massaproductie tot stand komen – besloten we met behulp van VLAIO bedrijfsadviseur Kim Smets een ontwikkelingsproject in te dienen. Zij adviseerde ons ook om deel te nemen aan de CrossCare-zorgproeftuinen. Op die manier hebben ook wij veel bijgeleerd. Snoezle is dus een project waar iedereen beter van wordt (lacht).”

Bedoeling is dat er op termijn nog een website komt waar eigenaars van een Snoezle regelmatig nieuwe content (‘Snoezle-files’) kunnen downloaden. Het product is overigens niet beperkt tot de zorg: ook particulieren kunnen sinds kort perfect een Snoezle aankopen.

Kan jij ook begeleiding op maat gebruiken voor jouw plannen?

De VLAIO-bedrijfsadviseurs ondersteunen en adviseren ondernemers om hun innovatieve plannen, groeiambities of bedrijfstransformatie waar te maken. Neem contact met hen op via deze website of mail naar info@vlaio.be.