Kankerpatiënten krijgen betere therapie dankzij biomarkers

HistoGeneX speelt een sleutelrol in het onderzoek naar innovatieve kankergeneesmiddelen. Vorig jaar sloeg het Antwerpse bedrijf de handen in elkaar met het Canadese Caprion. Doel van die samenwerking: wereldwijd marktleider worden in biomarkers die helpen voorspellen hoe kankerpatiënten reageren op nieuwe therapieën. “Maar we blijven stevig verankerd in Vlaanderen”, benadrukt mede-oprichter Mark Kockx. “Nergens anders vind je zo’n sterke onderzoekers.”
Histogenex

Biomarkers voorspellen hoe kankerpatiënten zullen reageren op nieuwe therapie

HistogeneX werkt samen met farmabedrijven die klinisch onderzoek verrichten naar nieuwe geneesmiddelen of therapieën om kanker te bestrijden. “Ze sturen weefsel van kankerpatiënten naar ons high tech labo in Wilrijk. Hier onderzoeken we zogenaamde biomarkers in die biopten”, legt Mark Kockx uit. “Aan de hand van die biomarkers kunnen we voorspellen hoe patiënten reageren op de nieuwe therapie. Bij welke patiënten zullen de geneesmiddelen aanslaan? Bij welke patiënten zullen ze vermoedelijk niet werken?

“Kankergeneesmiddelen worden steeds specifieker. Zeker bij de nieuwe immuuntherapieën hangt het echt af van patiënt tot patiënt of de therapie effect heeft en welk effect precies. Dat de therapieën zo persoonlijk zijn, maakt ze ook steeds duurder. Het wordt voor de farmaceutische bedrijven én voor de patiënten dus altijd maar belangrijker om de respons op nieuwe geneesmiddelen en therapieën zo goed mogelijk te voorspellen.”

Vlaams-Canadees huwelijk

Dr. Mark Kockx – anatoompatholoog - richtte HistoGeneX in 2001 op samen met dr. Dirk Hendriks – klinisch bioloog - en nog twee stille vennoten. “Ik heb geneeskunde gestudeerd, maar ik wist al snel dat ik in de richting van het onderzoek wilde gaan. Ik was graag bezig in het labo en specialiseerde mij in de Anatomo-Pathologie. Met een aanstelling van het toenmalige FWO kon ik de helft van mijn tijd aan klinisch onderzoek besteden in het Middelheim-ziekenhuis en de afdeling farmacologie van de Universiteit. Toen die aanstelling afliep, heb ik ervoor gekozen om zelf een onderzoeksbedrijf op te richten. Dat kon in alle stilte groeien door goede afspraken met het Middelheim-ziekenhuis in Antwerpen.”

HistoGeneX slaagde er tot 2016 in om organisch te blijven groeien, met eigen middelen. Dat jaar stapte een investeringsfonds mee aan boord, en kon het Antwerpse bedrijf ook internationaal groeien. Eerst met een vestiging in de Verenigde Staten (Chicago), daarna ook met een labo in China.

Vorig jaar bundelde HistoGeneX de krachten met de Canadese sectorgenoot Caprion. “We werken samen met de grootste farma- en biotechbedrijven ter wereld, en we hebben geregeld overnamevoorstellen gekregen. Maar we wilden niet opgeslorpt worden door een mastodont”’, verduidelijkt Mark Kockx. “Met Caprion klopt het plaatje. Wij werken met biomarkers in biopten (in weefsel), Caprion doet hetzelfde in bloedstalen. Door onze expertise te bundelen, kunnen we een nog grotere toegevoegde waarde geven aan klinische studies. Door zowel biomarkers in biopten als in bloed te analyseren, kunnen we de therapierespons nog accurater helpen voorspellen. Met die combinatie van technieken hebben we de ambitie om wereldleider te worden in biomarkers voor kankeronderzoek.”

Voorsprong op internationale concurrenten

De internationale groep heeft zo’n 500 medewerkers, HistoGeneX alleen heeft er 200. Het grootste deel daarvan werkt vanuit het hoofdkwartier in Wilrijk. “We blijven ook na ons huwelijk met Caprion stevig verankerd in Vlaanderen”, benadrukt Mark Kockx. “De belangrijkste reden is de vijver aan talent. Nergens ter wereld vind je zo’n straffe biomedische onderzoekers als hier. Akkoord, de loonkosten liggen behoorlijk hoog, maar voor talent betaal je overal onder een of andere vorm een hoge prijs.” 

Ook de ondersteuning door VLAIO speelde volgens de oprichter een belangrijke rol in de groei van HistoGeneX en in de Vlaamse verankering. “Op cruciale momenten hebben we op de VLAIO-subsidie kunnen rekenen via een ontwikkelingsproject. Zeker de opkomst van immuuntherapieën heeft geleid tot een heel nieuwe generatie van betere weefselbiomarkers. Dankzij de steun van VLAIO hebben we snel fundamenteel onderzoek kunnen opzetten dat ons heeft toegelaten om op die nieuwe golf te anticiperen.”

“Op een aantal strategische momenten in het bestaan van HistoGeneX hebben we ons bedrijf kunnen transformeren. En misschien nog belangrijker: we hebben dat sneller kunnen doen dan onze internationale concurrenten.”

Onderzoeker wordt ondernemer

In landen als de Verenigde Staten is het de normaalste zaak van de wereld dat onderzoekers ondernemers worden. In Vlaanderen was dat zeker in 2001 allesbehalve vanzelfsprekend, blikt Kockx terug. “We waren echt uitzonderingen. Vandaag is dat helemaal omgekeerd, en zijn alle universiteiten volop bezig met het valoriseren van onderzoek. Onderzoekers die een eigen onderneming uit de grond stampen, zijn al lang geen buitenbeentjes meer.”

Kockx vindt dat een goede evolutie, maar waarschuwt vanuit zijn eigen ondernemerservaringen toch voor een paar valkuilen. “Zeker in onze wereld moet je geduld hebben. Vandaag zijn we betrokken bij een honderdtal klinische studies, maar dat is langzaam maar zeker moeten groeien. Je moet het vertrouwen van farmabedrijven winnen, je hebt referentiestudies nodig om je te bewijzen. Het gaat letterlijk over mensenlevens, dus farmabedrijven stellen heel hoge kwaliteitseisen aan de onderaannemers waar ze mee samenwerken. Het vraagt tijd om een waterdichte kwaliteitscontrole op te zetten, en de vragen zijn extreem complex voor een startende onderneming. De drempel is zo hoog dat je daar nooit onmiddellijk over geraakt.”

mark kockx

Een belangrijke bevinding in een labo levert lang niet altijd – en zeker niet meteen – een product op waar je winst mee kan maken. Ondernemen is een kwestie van voortschrijdend inzicht.

Mark Kockx
Mede-oprichter

Een ontdekking in het labo is nog geen winstgevend product

“Wij hebben eerst twee jaar als een soort van consultants farmabedrijven ondersteund, voor we ons in 2003 voluit op biomarkers hebben gestort en dat onze core business is geworden. Je mag je niet te vroeg vastpinnen op een businessmodel. Het vergt tijd om van een concept of een idee tot een verkoopbaar product te komen. Fundamenteel onderzoek vertaalt zich niet per definitie in een model waar je een bedrijf op kan bouwen. Een belangrijke bevinding in een labo levert lang niet altijd – en zeker niet meteen – een product op waar je winst mee kan maken. Geef jezelf als ondernemer de tijd om de markt te verkennen. Bouw een netwerk op, ga na waar je klanten zitten en voor welk product of welke dienst ze bereid zijn te betalen. Ik heb gemerkt dat ondernemen voortschrijdend inzicht is.”

“Je moet ook niet van elke onderzoeker een ondernemer willen maken”. Ik had het geluk dat mijn mede-oprichter Dirk Hendriks, tevens een wetenschapper, interesse en ervaring had in de financiële en de business development aspecten van een bedrijf. Ik kon me volop bezighouden met de wetenschappelijke strategie, R&D, IT, het opzetten van een ISO15189 laboratoriumomgeving, en met het hele operationele luik. Dit soort tandem van ondernemende wetenschappers is volgens mij essentieel voor een bedrijf te starten en te laten doorgroeien. De universiteiten kunnen daar een coachende rol in opnemen, en onderzoekers ondersteunen bij het ondernemen. Het zijn twee verschillende disciplines, je kan niet verwachten dat een onderzoeker meteen alle finesses van het ondernemen onder de knie heeft.”

 

Ook ambitieuze plannen voor jouw bedrijf? 

Ontdek hier de ondersteuning die VLAIO en de partners uit het VLAIO Netwerk jou aanbieden. Je kan bij de VLAIO bedrijfsadviseurs terecht voor gratis advies op maat van jouw onderneming. 

Blijf je ook graag op de hoogte van VLAIO nieuws, subsidies, tips en events? Schrijf je hier in voor één of meerdere van onze nieuwsbrieven. Uitschrijven is steeds mogelijk.