Muggen? Teken? AVIA-GIS houdt ze in het vizier
Hoe het wel in zijn werk is gegaan, leest u aan het eind van dit artikel. En hoewel je uit zulke reconstructies – ze lezen als de betere thriller – heel wat nuttigs kan leren, opteren wij toch voor het motto ‘beter voorkomen dan genezen’. En dan komt AVIA-GIS uit Zoersel in beeld. Zij hebben een softwareplatform gecreëerd dat op basis van geografische data, pestbestrijders helpt om gericht actie te ondernemen. Wij luisterden geboeid naar Guy Hendrickx en Els Ducheyne. Recent werd hen een Europese Grant van 1,6 M euro toegekend waarmee ze hun product verder zullen ontwikkelen en uitrollen. Als je weet dat er ruim 1.300 kandidaatbedrijven waren en er een strenge jurering mee gepaard ging, begrijp je hoe hoog hun technologische impact wordt ingeschat.
Tapijtbombarderen? Weg ermee!
Guy Hendrickx: “Chikungunya zoals hierboven vermeld, is slechts één, snel vergeten voorbeeld. Maar het recentere Zikavirus (tijdens de Olympische Spelen van 2016 in Brazilië) en het alomtegenwoordige Lyme disease zullen bij je lezers allicht wel een belletje doen rinkelen. Het zijn voorbeelden van zogenoemde ‘vector-borne diseases’: ziektes die niet van mens op mens, maar door bemiddeling van een dier (een vector) overgebracht wordt. Dat kunnen bepaalde insecten zijn (teken, muggen, …) maar ook bv. kleine knaagdieren (muizen, ratten). In zulke gevallen wil je niet alleen zoveel mogelijk weten over de ziekte zelf. Je wil ook alles weten over de dragers van die ziekten: waar leven ze, waarmee voeden ze zich, hoe verspreiden ze zich? Met die informatie kan je veel gerichter acties ondernemen om de ziekte in te dammen of uit te roeien.”
Els vult aan: “En het is die informatie die we via ons softwareplatform beschikbaar maken. Voor wetenschappelijk onderzoek enerzijds, heel wat gerenommeerde instituten maken gebruik van onze software, maar anderzijds ook voor Integrated Pest Management (IPM).”
Guy: “Nog te vaak gaat men héél drastisch te werk. De zogeheten ‘carpet bombing’ waarbij men massaal pesticiden uitstrooit op plaatsen waar bv. muggen zich schuilhouden. Als maatschappij willen we dat niet meer. We zijn er intussen achter dat zo’n aanpak ook gevolgschade met zich brengt: we brengen er ook onschuldige dieren, onze gewassen en uiteindelijk onszelf mee in gevaar. Daartegenover staat Integrated Pest Management dat een wetenschappelijk onderbouwde, maar veel subtielere aanpak voorstaat.”
Als dierenarts was Guy de eerste dertien jaar van zijn carrière actief voor de Verenigde Naties in Afrika. En daar begreep hij als één van de eersten dat je satellietbeelden kon gebruiken om de verplaatsingen van insecten in kaart te brengen. Guy: Je ziet die insecten natuurlijk niet zelf op de satellietbeelden. Maar je ziet wel hun biotopen. En je kan dus afleiden en voorspellen of bv. een bepaalde mug in een bepaalde biotoop zal kunnen overleven.”
AVIA-GIS heeft een unieke expertise uitgebouwd, en speelt een voortrekkersrol in Europa met deze baanbrekende software. Het onderzoeksproject dat door VlAIO werd gesteund, draagt bij aan dit mooie verhaal .
Verantwoord ondernemen
Terug in België in 2001, werkte Guy een maand voor het Tropisch Instituut maar diende er zijn ontslag in om AVIA-GIS op te richten: een bedrijf dat Geografische Informatie Systemen (GIS) ontwikkelt voor professionals maar zonder dat die zelf alle expertise nodig hebben. In twee woorden: toegankelijk én gebruiksvriendelijk. Nu 18 jaar later, telt de onderneming 13 werknemers. Met de nadrukkelijke ambitie dat aantal te verdubbelen naar 25. Guy: “Naast die Europese Grant, kijken we nu uit naar private equity om onze groei te onderbouwen. Met die middelen bouwen we een volledig commercieel departement uit in Berchem. Onze R&D-activiteiten blijven in Zoersel.”
Guy: “Als onderneming voelen we zeker verwantschap met de Wouter Torfsen en de Jef Colruyts van deze wereld: wij zijn niet vies om geld te verdienen, maar we willen dat wel op een correcte manier doen. Wij willen graag dat ons bedrijf groeit, winst maakt, blije aandeelhouders krijgt maar doen dat op een ethisch verantwoorde wijze. Met het ondersteunen en verspreiden van Integrated Pest Management genereren we Societal Impact: minder maar juister inzetten van lagere dosissen pesticiden.”
Seks, eten en slapen
Om Integrated Pest Management tot een succesvol einde te brengen, houd je je bezig met de biologie van de beestjes die een ziekte doorgeven. En dan hebben we het uiteraard over seks, eten en slapen. Want dat bepaalt hun typische levenscyclus. Ze doen dat op verschillende plaatsen, op verschillende manieren en in specifieke omstandigheden. En daarop kan je vervolgens gericht inspelen: je kan er bv. voor zorgen dat ze géén broedplaats meer vinden, of dat er geen eten meer voor handen is, of dat ze zich niet meer kunnen voortplanten. Op die manier genereer je, met intelligent gebruik van pesticiden, ook een serieuze impact.
Els: “Daarom noemen wij onszelf IPM-enablers. Onze intelligente informatie stelt operatoren in staat om IPM op een kostenefficiënte en performante manier uit te voeren. Wij reiken de puzzelstukken aan. Onderzoeksinstellingen, decision makers in de gezondheidssector, pestbestrijders, de farma industrie, … kunnen vervolgens de juiste puzzel leggen.” Guy vult aan: “Onze software overbrugt de kloof tussen onderzoek en beslissingname. Er wordt minder geld uitgegeven aan het meten van situaties (omdat wij hen daarbij helpen). En ze besparen zeker ook tijd (wat indirect ook een kostenbesparing betekent). Belangrijk voor ons businessmodel: al deze stakeholders beïnvloeden elkaar. Hebben we succes bij de ene groep, dan gaat onze reputatie ook op voor andere groepen.”
We waren ook nooit te beroerd om kennis te halen, waar die zat. Bij het Strategisch Plan Kempen (SPK) bv. Daar heb ik gedurende 6 jaar het Plato-programma gevolgd dat nu werd overgenomen door Voka. Het haalde ons regelmatig van onze piëdestal.
Ondernemerschap leer je door het te doen
Bedenking: je kan dan nog de wetenschappelijke bagage hebben, zoals Guy en Els, en de marktinzichten om een veelbelovend product te lanceren. Maar daarmee heb je nog geen succesvolle onderneming opgericht. Guy: “Dat klopt. Op het vlak van ondernemen, hebben we al doende, soms met scha en schande, geleerd. We waren ook nooit te beroerd om kennis te halen, waar die zat. Bij het Strategisch Plan Kempen (SPK) bv. Daar heb ik gedurende 6 jaar het Plato-programma gevolgd dat nu werd overgenomen door Voka. Het haalde me regelmatig van mijn piëdestal. Of neem nu het Business Model Canvas van Alex Osterwalder. Dat gebruiken we nog regelmatig binnen onze organisatie. Maar we vergeten niet dat VLAIO bedrijfsadviseur Bjorn Kiekens het ons heeft aangeleerd. Hij deed ons inzien dat innovatie niet louter betrekking heeft op het wetenschappelijke, op de wiskundige modellen van onze software. Hij heeft ons leren kijken naar de hele business: wie zijn je klanten? Waar is je markt? Hoe sterk is je team? Dat we vandaag die Seal of Excellence samen met een subsidie van 1,6 miljoen euro van Europa gekregen hebben, betekent dat we al die adviezen, lessen en goede raad van SPK, ESA, Belspo en VLAIO niet in de wind hebben geslagen. Een Baekeland-mandaat waarmee we een extra researcher konden engageren en het onderzoeksproject dat we indienden, hebben mee bijgedragen aan het succes.”
De lodge van Richard Branson
In Zuid-Afrika richtte AVIA-GIS een apart bedrijf op dat Integrated Pest Management binnen gebouwen in kaart brengt. Guy: “Het spreekt voor zich dat we daar niet met satellietbeelden werken, maar de problematiek is dezelfde: als je een gebouw als de natuurlijke biotoop van een insect (bv. een kakkerlak) beschouwt, dan zijn dezelfde wetmatigheden van toepassing. In plaats van het hele gebouw te desinfecteren, kan je ook slimmer te werk gaan. Door ervoor te zorgen dat de omstandigheden binnen en rond zo’n gebouw in het nadeel spelen van het insect in kwestie. Intussen mogen we een 10-tal hotelketens tot onze klanten rekenen. Met SmartSenZ voorzien we in een pre-operationela fase maandelijks zo’n 26 lodges van geïntegreerde pest controle, waaronder Ulusaba van Sir Richard Branson.”
En dan is er nog de bij
Kan je, vragen wij ons af, het verhaal ook omkeren? Kan de software van AVIA-GIS ook ingezet worden voor het redden van een insectensoort? Bv. de bijenpopulatie waar vandaag heel wat over gepraat wordt. Guy knikt enthousiast: “Blij dat je dat vraagt! We zijn inderdaad bij een Europees bijenproject betrokken. Razend boeiend. Een bedrijf uit ons netwerk ontwikkelt een sensor dat het aantal bijen telt dat in en uit een korf vliegt. Daarnaast worden andere metingen verricht: gewicht, temperatuur, vochtigheid van de korf. AVIA-GIS zorgt vervolgens voor alle metingen rond de korf: de onmiddellijke omgeving, binnen vliegafstand van de bijen en in een ruimere omgeving. Met die gegevens helpen we imkers om sneller op de bal te spelen en te reageren.”
Global Village en/of Global Warming?
Van de bijensterfte naar de discussie rond Global Warming is slechts een kleine stap. Meteen wordt ook het mysterie waarmee we ons gesprek begonnen opgelost. Guy: “Het is niet of, maar én. Zowel de relatieve verkleining van onze planeet, die wij bereizen wanneer en hoe ver we willen, als haar opwarming spelen een rol. In het geval van de Chikungunya-epidemie hebben we wetenschappelijk kunnen vaststellen dat het om een lokale transmissie door een lokaal aanwezige mug ging. De tijgermug was eerder al geïmporteerd en had zich o.a. in Emilia-Romagna (Italië) gesetteld. Dat heeft meer met de Global Village te maken dan met Climate Change. Transport van goederen en mensen over de wereld zorgt ervoor dat ook ongenode gasten meereizen en het zich bij aankomst gemakkelijk maken.
Een van deze muggen heeft een toerist die in Pakistan met het virus geïnfecteerd was, gestoken. Vervolgens heeft die mug ter plekke iemand anders gestoken en besmet. Andere lokale tijgermuggen hebben het virus helpen verspreiden. Dat wijst dan weer in de richting van Global Warming: als tijgermuggen hier in Europa, onder warmere weersomstandigheden dan voorheen een virus opnemen, dan vindt dat virus in die muggen een ideale drager om zich verder te ontwikkelen en een (kleine) epidemie te veroorzaken.”
“Onze aantoonbare meerwaarde in dit verhaal?” sluit Els af. “Sinds die epidemie in 2007 is er een bestrijdingsprogramma opgestart in 240 steden en gemeenten in die regio. Een programma dat jaarlijks 6 miljoen euro kost. Met het gebruik van ons softwareplatform VECMAP kan dat met 2 miljoen euro minder even succesvol zijn. Tel uit je winst.”
Ook nood aan begeleiding op maat?
De bedrijfsadviseurs van VLAIO ondersteunen en adviseren ondernemers om hun innovatieve plannen, groeiambities of bedrijfstransformatie waar te maken. Neem contact met hen op via VLAIO.be of mail naar info@vlaio.be.
