Naar een coöperatief model voor de Life Sciences. Antleron wijst de weg.

Levende implantaten 3D-printen

Jan Schrooten, CEO van Antleron: “Ons langetermijndoel is om met cellen en biomaterialen levende vervangstukken te maken voor mensen. We willen m.a.w. levende implantaten 3D-printen. Denk maar aan stukjes bot, nieuwe huid of bv zelfs een nieuwe nier of long. Waar je als patiënt momenteel enkel een beroep kan doen op een transplantatie met alle risico’s van dien, zullen wij met bouwstenen uit je eigen lichaam dit weefsel ontwerpen en maken. 

Om zulke reserveweefsels op maat te kunnen produceren, heb je ‘enabling technologies’ nodig: 3D-printing, intelligente bioreactoren en data. Hoewel deze technologieën op zich al een tijdje bestaan, blijft het voor de Life Sciences een uitdaging om die op geïntegreerde en economisch haalbare schaal in te zetten. Momenteel zit het veld van de regeneratieve geneeskunde in de pioniersfase waarbij mini-versies van dergelijke weefsels manueel gemaakt worden. Ondanks de strikte protocols is dit manuele proces repetitief werk met een groot risico op fouten. Dit kan beter. Antleron wil samen met een netwerk van partners kleine, gesloten fabriekjes bouwen waar je veilig, gecontroleerd, duurzaam en op maat kan produceren. 

Daarbij hanteren wij niet de klassieke visie van de medische wereld. Die gaat pas met een project van start wanneer het hele langetermijntraject volledig gefinancierd is. Wij willen daarentegen organisch en duurzaam groeien, maximaal gebruik makend van het enorme cross-over potentieel tussen biologie, technologie en data. Op het pad naar ons eindresultaat zetten we heel veel kleine tussenstapjes. Die hebben elk op zich hun meerwaarde. Ze genereren inkomsten, zorgen voor succesvolle samenwerkingen, leiden tot nieuwe inzichten. We leren eruit, zoeken de juiste mensen om het team te versterken, bouwen ons ecosysteem uit en kunnen op die manier een optimaal pad uitstippelen tot bij de patiënt. Voor de Life Sciences is die hele aanpak innovatief. En het vraagt van alle spelers een andere kijk op en een nieuwe manier van denken over onze discipline.”

Scale out

“Weet je”, bouwt Jan zijn betoog met een oogopener verder op, “het klassieke businessmodel – eerst Research, dan Development, dan Productie en vervolgens Marketing en Sales is in wezen weinig innovatief: het is dezelfde pipeline telkens vullen met andere stofjes of ingrediënten. Innoveren, pionieren is mijns inziens net buiten de bestaande lijntjes kleuren. Personalised Medicine en Advanced Therapies eisen zo’n andere aanpak. Het grote verschil is dat je al van bij de start je finale productieproces klaar moet hebben. Bij klassieke ontwikkeling van medicijnen, toon je eerst in verschillende stappen de werking van je molecule aan, maak je de formulering gedurende je testfase op laboschaal, om het medicijn pas wanneer alle tests doorlopen zijn naar een geautomatiseerde fabriek voor commerciële productie te vertalen. 

Bij ons werkt die aanpak niet. Biomaterialen en cellen kan je alleen maar echt laten werken in de juiste omgeving. Engineering, kwaliteit, regelgeving, … al die processen gebeuren bij ons allemaal tegelijkertijd. De keuzes die je maakt, hoe juist ze technologisch ook lijken zouden ervoor kunnen zorgen dat je je vastrijdt op het vlak van regelgeving. Of ze blijken economisch niet haalbaar. Onze methodologie houdt daar rekening mee. We kunnen op een objectieve manier met alle informatie die er is gerichte en onderbouwde keuzes maken, om het risico van het lange ontwikkeltraject zo laag mogelijk te houden. Het voordeel t.o.v. het klassieke model is dan weer wel dat wij in Personalised Medicine niet moeten schalen in volume. Wel moet je vele productie-éénheden naast elkaar hebben. Scale out dus ipv scale up. Wij kantelen onze expertises als het ware op elkaar. 

De kracht van genetwerkte kmo’s

Partnership, het woord is eruit. Want als deze aanpak ergens drastisch verschilt van de klassieke Life Sciences aanpak, dan wel op het vlak van samenwerking. Jan Schrooten: “Ik denk dat coöperatie de nieuwe, de juiste mindset wordt: ‘ik kan iets, jij kan iets anders goed. Laten we samenwerken.’ Bij wat wij willen bereiken komt zoveel kijken. Dat wil, dat kan je niet alleen doen: het medische uiteraard, het biologische, maar ook het technologische, de regelgeving, de kwaliteit, het economische, het juridische. Succesvol ondernemen in deze materie betekent samenwerken. En wat dat betreft zitten we hier in Vlaanderen gebeiteld. Door zijn beperkte omvang is het een ecosysteem op zich. Een makkelijk toegankelijk netwerk. Je zit dicht bij elkaar. Iedereen kent iedereen. Je kan snel dingen realiseren. Voor Advanced Therapies hebben we in ons in Life Sciences ecosysteem werkelijk alles in huis. Je moet niet ver gaan zoeken.”

“Onze R&D projecten zijn ecosysteemprojecten waarin alle stakeholders, groot en klein, samenwerken om een nieuwe therapie op zo’n duurzaam mogelijke manier zo efficiënt mogelijk bij de patiënt te krijgen. Antleron zie ik daarbij als een innovatie-hub in een netwerk van bedrijven. We proberen de integrator te zijn die de vele puzzelstukjes die er her en der zijn samenbrengt. Echt pionierswerk, zonder handboek. Met een aantal gelijkgestemde bedrijven schakelen we snel van idee naar brainstorm naar uitvoering. De sterkte van ons multidisciplinair team is net het out-of-the-box denken. Het leggen van linken die anderen nog niet zien. Daarom opteer ik om onze innovaties steeds in samenwerking met onze partners als duurzame oplossing naar de markt te brengen.” 

Méér dan hocus pocus pats

VLAIO is voor ons in dat ecosysteem een essentiële partner. Zij hebben subsidieprojecten op maat van je groeifase. En zo hebben wij het VLAIO aanbod ook steeds bekeken. Stap voor stap het juiste project en de juiste Vlaamse partners. Daarbij lieten we ons bijstaan door een bedrijfsadviseur. Katie Van den Bulck in ons geval. 

“Ik ken Katie al héél lang, van toen ik nog aan de KU Leuven werkte. Na de oprichting van Antleron ben ik met haar gaan samenzitten om te bekijken hoe we in functie van ons niet-alledaagse groeipad de zaken het best konden aanpakken. Want elke euro die we toegewezen krijgen, proberen we te verdubbelen. Om dit mogelijk te maken wordt elke euro die Antleron heeft of die binnenkomt opnieuw geïnvesteerd in R&D projecten die ons een stap dichter brengen bij de patiënt of die nieuwe ideeën boosten.”

In de eerste jaren toonde Antleron aan dat 3D-printen meer is dan hocus pocus pats. Het is wel degelijk één van de enabling technologies om gepersonaliseerde Life Sciences toepassingen tot bij de patiënt te brengen. Jan vervolgt, “vanuit R&D projecten met de bedrijven leerden we dat er naast de technologie nood was aan een methodiek. 3D-printen is niet zomaar blind een protocol volgen. Het is doordacht én met kennis een concept vanuit het labo tot bij de patiënt brengen. Hiervoor is via een VLAIO onderzoeksproject de Cell by Design® software-oplossing met QbD (Quality by Design) uitgewerkt. Een onderneming die eerder zijn verhaal bij jullie deed.”  

“Nu we kunnen 3D-printen en de methodiek kennen,” vervolgt Jan, “moet de kwaliteit en de functionaliteit van de nieuwe generatie biomaterialen aangetoond worden. In het BioScout project ontwikkelen we die functionele testen op maat van de beoogde medische toepassing. In overleg met VLAIO bedrijfsadviseur Katie Van den Bulck schrijven we aan een nieuw onderzoeksproject. Opnieuw een stapje dichter bij een gepersonaliseerd, levend implantaat.”

“Met al deze projecten zorg ik steeds dat ons team in zijn sterkte blijft functioneren. Creatief en lean,” legt Jan uit. “De structuur om klanten daarbij professioneel te ondersteunen, ontbrak. Ook opschaling naar een ’Antleron Factory’ R&D lab, zeg maar een piloot 3D-print fabriekje, was nodig. Met de kmo-groeisubsidie hebben we de nodige expertise, zowel intern als extern kunnen aantrekken.”