Welkom op de visboerderij

Fish2be: allesomvattender kan een bedrijfsnaam nauwelijks zijn. Gevestigd in Kinrooi, kweekt dit visbedrijf snoekbaars. En daarmee veroveren ze zoetjes aan de wereld. Nu nog jouw bord. Jiri Bossuyt, visboer van beroep, licht graag toe hoe dat in zijn werk gaat: vis kweken op het land.
Viskwekerij Fish2be
Viskwekerij Fish2be

"De snoekbaars", wat weet jij daarover? Het zou zomaar een vraag uit De Slimste Mens ter Wereld kunnen zijn. Ik geraak niet verder dan “vis” en “zoetwater”. Na mijn gesprek met Jiri Bossuyt, oprichter en drijvende kracht van Fish2be, komen daar nog de begrippen 'Oost-Europa', '1x eitjes per jaar' en 'kuisvrouw van de vijver' bij.

Winnen met Bizidee!

Via zijn studie bio-ingenieur en aquacultuur kwam Jiri in contact met verschillende Europese viskwekerijen. Met tien jaar ervaring op de teller besliste hij om zelf zijn viskwekerij op te richten. De tweede plaats in de Bizidee-wedstrijd overtuigde hem dat zijn concept goed zat. Met de steun van LRM startte hij in 2013 Fish2be

Waarom juist snoekbaars, vragen we? “Snoekbaars heeft met name in de Alpenregio een grote afzetmarkt. Omdat het daar aan maritieme vissen ontbreekt, eten ze er meer zoetwatervissen. Dat verklaart meteen ook waarom wij zelf deze vis niet zo goed kennen. België is door zijn - weliswaar kleine - kust georiënteerd op witte vis.”

Snoekbaars in één van de vele bassins.
Snoekbaars in één van de vele bassins

1x eitjes per jaar

De loods waar ik met Jiri afspreek, doet in niets vermoeden dat hier vissen worden gekweekt. Toch vinden we hier meerdere ruimtes met telkens grote bassins waarin snoekbaarzen rondzwemmen. Bijzonder is dat elke ruimte een seizoen nabootst. Jiri legt uit: “De snoekbaars legt slechts één keer per jaar op één dag al haar eitjes. Om toch in permanente productie te voorzien, is het dus een uitdaging om dat dat op verschillende momenten in het jaar te laten gebeuren. Met gerichte aanpassingen van temperatuur en lichtduur bootsen we elk seizoen na. Daarvoor hebben we een eigen installatie gemaakt op basis van ervaring bij vorige jobs en door trial and error.”

Snoekbaars in de lente.
Snoekbaars in de lente

Van eitje naar pootvisje

“Veel mensen hebben geen flauw idee hoe vissen gekweekt worden“, lacht Jiri. “We verzamelen de eitjes rechtstreeks uit de buikholte. We strijken de vissen af en masseren zo de buik leeg. Een heel intensief manueel werkje waarbij timing cruciaal is: tussen nog niet rijpe en overrijpe eitjes zitten slechts vier tot vijf uur. Vervolgens bevruchten we de eitjes. Daarvoor halen we eerst het zaad van de man af. We zijn de laatste drie jaar enorm mee bezig geweest met het volledig onder controle brengen van de bevruchting.

Voor de volgende stap hebben we een eigen techniek ontwikkeld. In de natuur hechten bevruchte eitjes zich aan allerlei materialen zodat ze niet zouden wegdrijven. Bij handmatige bevruchting gaan die eitjes dan ook spontaan aan elkaar kleven. Maar omdat er in het midden van zo'n kluit eieren geen uitwisseling van water, zuurstof en afvalstoffen is, moeten we de eieren ontkleven. Daarvoor mengen we de bevruchtte eitjes met een emulsie. Na spoelen met die emulsie gaan de losse eieren enkele dagen in een speciale beker tot ze uitkomen. Daarna kunnen ze dan in het bassin waar ze eerst levend daarna droogvoer krijgen. Nu zijn de visjes vier weken oud, twee mm breed en anderhalve cm lang. 

Na drie maand en half zijn de visjes ongeveer tien gram zwaar en tien cm groot. Pootvisjes noemen wij ze. Klaar om onze kwekerij te verlaten. Van hieruit vertrekken ze naar andere kwekerijen, waar ze tot consumptievis of voor de hengelsport worden opgekweekt. 

Sinds vorig jaar kweken we ze ook zelf op tot consumptievis. Het is te zeggen een Nederlandse kwekerij doet dat tot nu voor ons. Deze kwekerij is eigenlijk een Proof of Concept. Ons uiteindelijke doel: een grote kwekerij bouwen waar we heel het proces van eitje tot consumptievis onder controle hebben.

De snoekbaars groeit.
De snoekbaars groeit

Groeipijnen

Maar dat vissen kweken niet altijd van een leien dak loopt, bewijzen de crisissen die het bedrijf doormaakte. Tweemaal werden de vissen door een infectie getroffen. "Dat was echt dramatisch” zegt Jiri. “In een mum van tijd was 95% van onze tank gestorven en nog een week later waren alle bassins getroffen. Niet te controleren. Je staat erbij en je kijkt er met lede ogen naar. Ik heb de visjes laten analyseren. Verdict: het rhabdo-virus. Daar bleek nog nauwelijks onderzoek naar verricht", zucht Jiri. “We hebben dan alles leeggehaald, alles ontsmet. Helemaal opnieuw moeten opstarten. LRM, als oorspronkelijke en de Limburgse ondernemersfamilie Cretskens - ook uitbater van Carrefour-winkels en de eigenaar van enkele industriële bakkerijen en bouwbedrijven als nieuwe aandeelhouder zijn met geld over de brug gekomen.

Elk nadeel heb zijn voordeel

"Uit elke tegenslag leer je. De virale infectie vormde de aanleiding voor een ontwikkelingsproject. Daarmee willen we methodes ontwikkelen om het besmettingsrisico te verlagen of zelfs uit te sluiten. Het is absoluut nodig om voldoende onderzoek naar ziektes te voeren," vertelt Jiri.

"Maar nu loop ik eigenlijk vooruit op de feiten. Initieel zijn we met een haalbaarheidsstudie begonnen. De LRM verwees ons door naar de bedrijfsadviseurs van VLAIO. Ik kreeg er een super begeleiding van Barbara Gaethofs en Peter Lesage. Ik heb beide dossiers zelf geschreven, maar het is echt aangenaam om op de structuur en de expertise van de bedrijfsadviseurs beroep te kunnen doen. Nu hebben we dus een ontwikkelingsproject. We onderzoeken onder andere managementpraktijken voor de oudervissen en de optimalisatie van ontsmettingsmiddelen. Daarnaast werken we mee aan een Europees project. De steun die we krijgen is naast welgekomen maar ook echt nodig. Alle grote viskwekerijen in Europa maken gebruik van een of andere vorm van subsidiëring. “

Ecologische innovatie

"We kweken snoekbaars op een heel kleine oppervlakte met weinig water en met een lage voedergift (één kilogram voer per kilogram lichaamsgewicht). Geen ander dier die dat evenaart. Vis zit in water en moet zichzelf dus niet ondersteunen en heeft ook geen thermoregulatie, hij past zich aan aan de temperatuur van het water. We werken met een gesloten systeem, de waterzuivering gebeurt in huis. Erg innoverend, zeer ecologisch. Vis als alternatieve eiwitbron ter vervanging van vlees. Dat is de toekomst!

Jiri Bossuyt.
Jiri Bossuyt

Groeiwaarts

VLAIO Bedrijfsadviseurs maakten al heel wat ondernemers innoverend sterker. Benieuwd wat er zoal beweegt in innovatief Limburg? Ook op groeiwaarts.be lees je inspirerende groeiverhalen, innovatief nieuws en innovatieve evenementen.