Een business model beschrijft de manier waarop een organisatie waarde creëert, levert en behoudt. Het business model canvas van Osterwalder vat alle facetten die invloed hebben op het creëren van die meerwaarde samen in negen bouwstenen. Via deze tool breng je jouw business model op een beknopte en overzichtelijke manier in kaart.

Eenmaal je die negen bouwblokken in de vingers hebt, kan je je business model evalueren en aanpassen, beter inspelen op de marktbehoefte. Zo blijf je de concurrentie voor.

We lichten de negen bouwstenen van het canvas hierna kort toe. Met een aantal voorbeeldvragen en concrete cases van ondernemers, kan je zelf jouw model invullen.

1. Value Proposition of Waarde propositie

Je waarde propositie beschrijft wat je product of dienst aan waarde levert aan je klant. Het is een overzicht van de producten en diensten die waarde creëren voor een bepaald klantensegment. De waarde propositie is de reden dat klanten de ene onderneming boven de andere verkiezen.

Welke producten of diensten bied je je klanten aan? Welke problemen van de klant los je op en in welke behoeften voorzie je? Waarom denk je dat je project zal slagen (vernieuwend concept, ‘gat in de markt’, …)? Waarom zou de klant je producten of diensten aankopen en niet die van je concurrenten? Welke elementen maken je zaak en/of producten voor de klant uniek?

2. Customer Segments of Klantsegmenten

Hier beschrijf je de klant of klantengroep waar het bedrijf zich met zijn producten/diensten op richt. De karakteristieken van een (potentiële) klant worden beschreven. Door klanten te groeperen in segmenten is het makkelijker in te spelen op de verschillende behoeften van specifieke klanten.

Wie zijn je klanten? Welke klantengroepen wil je bedienen? Wat zijn de behoeften van deze klanten(groepen)? Bespreek hun aankoopgedrag (behoeften, koopkracht, bestedingspatroon, ...). Wat kan hun aankoopbedrag beïnvloeden? Van waar zullen je klanten komen? Hoe zal je je klantentrouw verhogen? Hoe zal je de tevredenheid van je klanten meten? Hoe zal je een klacht behandelen? Geef de voornaamste kenmerken (grootte, structuur, conjunctuurgevoeligheid, toegankelijkheid voor nieuwkomers, modegevoeligheid, seizoensgebondenheid, trends, ...) van de markt/sector?

3. Channels of Kanalen

Deze bouwsteen omvat een beschrijving van de manier waarop een onderneming in contact komt met haar klanten. Hier worden de marketing en distributiestrategie beschreven.

Via welke kanalen (communicatie-, distributie- en verkoopkanalen) bereiken je producten en diensten de klant? Hoe worden klanten (groepen) op de hoogte gehouden van je aanbod? Aan welke criteria moet je vestigingsplaats voldoen op vlak van bereikbaarheid, parkeermogelijkheden, passage, uitbreidingsmogelijkheden, toegankelijkheid, zichtbaarheid, sfeer en inrichting, uitstraling, ...? Onder welke naam ga je je activiteit uitoefenen? Welke imago wil je uitstralen en hoe zal je dit bereiken? Heb je al een huisstijl (logo, slogan, eenvormige lay-out en kleurgebruik, inrichting, stijl van omgang met klanten, …)?

4. Customer relationships of Klantrelaties

Klantrelaties worden opgebouwd en onderhouden met elk klantensegment. Deze bouwsteen beschrijft de soort relaties die een bedrijf aangaat met specifieke klantsegmenten.

Op welke manier onderhoud je een relatie met je verschillende klanten (groepen)? Op welke manier wil elk klantensegment dat je contact met hen onderhoudt? Hoe zal je je bekendmaken bij je klanten? (internet, eigen website, beurzen, mailings, flyers, advertenties, via partners, discussiefora, sociale media,...) Hoe zal je de kwaliteit van je producten/diensten garanderen (garantie, service, dienst na verkoop, …)?

5. Key activities of kernprocessen

Dit is een beschrijving van de belangrijkste activiteiten die een onderneming moet doen om te zorgen dat haar business model werkt. Dit is m.a.w. het geheel van acties en/of processen die je onderneemt om je klanten te bereiken en om met je partners samen te werken.

Geef een overzicht van je kernactiviteiten en processen (productie, marketing, verkoop, …). Geef aan wie binnen de onderneming welke taak op zich neemt. Maak een planning op van de werkweek (openingsuren, bestellingen, leveringen, onderhoud, administratie, prospectie, ...).

6. Key Resources of kernmiddelen

Het geheel van middelen en mensen die de onderneming nodig heeft om de klant te dienen. De kernmiddelen maken het mogelijk om een waarde propositie te creëren en te bieden, markten te bereiken, relaties te onderhouden met klantsegmenten en inkomsten te verdienen.

Geef een overzicht van je belangrijkste middelen (fysieke middelen, intellectuele middelen, menselijke middelen, financiële middelen, ...). Zal je je product of dienst beschermen en op welke manier? Met hoeveel voorraad zal je starten per productgroep? 

7. Key Partners of strategische partners

Deze bouwsteen beschrijft het netwerk van leveranciers en partners dat van invloed is op het succes van het business model.

Wie zijn de belangrijkste partners met wie je samenwerkt? Welke samenwerkingsverbanden zijn essentieel voor je aanbod? Welke diensten leveren zij je? Welke partners zijn cruciaal om nog succesvoller te zijn? Met welke leveranciers zal je samenwerken en waarom (betalingstermijnen, service, imago, kwaliteit, ligging, leve-ringsvoorwaarden, ...)?

8. Revenu Streams of Inkomstenstromen

Waarde proposities die met succes aan klanten worden aangeboden, resulteren in inkomstenstromen.

Waar verdien je je geld mee? Welke inkomstenbronnen heb je? Hoe kan je aanvullende bronnen van inkomsten ontwikkelen? Detailleer de samenstelling van de omzet per gamma van producten of diensten.

9. Cost Structure of Kostenstructuur

De kostenstructuur geeft alle kosten weer die nodig zijn om het business model te laten werken.

Wat zijn je belangrijkste kosten? (vaste kosten zoals personeel, huisvesting, administratieve kosten, marketingkosten, exploitatie- en productiekosten, verplaatsingskosten, financiële kosten, … en variabele kosten).

10. Besluit

Dit canvas, ontwikkeld door Alex Osterwalder, vormt een leidraad om je business model op papier te zetten. Het laat je toe om op een snelle en overzichtelijke manier een beeld te krijgen van je activiteiten en je verdienmodel.

Eenmaal je gestart bent, kan dit canvas ook een handig instrument vormen bij aanpassing van je business model door bijvoorbeeld veranderingen in de markt.

Wens je vervolgens je plannen verder uit te schrijven en nagaan of je project haalbaar is, dan kan je beroep doen op het Startkompas. Deze gratis digitale tool van Agentschap Innoveren & Ondernemen laat je toe om de haalbaarheid van je project in te schatten en vormt de basis voor het opstellen van je ondernemingsplan of business plan. Aan de hand van gerichte vragen beschrijf je de verschillende aspecten van je project. Jouw input en inspiratie kan je daarvoor deels halen uit je opgemaakt business model. Bij het ingeven van de gevraagde financiële gegevens in het Startkompas, maakt de tool een automatische berekening van je doodpuntomzet, wat je een inzicht verschaft in de financiële haalbaarheid van je project. In een ondernemingsplan tenslotte wordt gedetailleerd omschreven hoe je je business model zal uitvoeren. Deze Gids voor het opstellen van een ondernemingsplan kan je verder helpen.