In België moet je minstens 18 jaar oud zijn om een onderneming op te starten. Je kan je pas inschrijven bij een sociaal verzekeringsfonds vanaf het kwartaal waarin je 18 jaar wordt.

Wil je toch al aan de slag? Dat kan in 3 gevallen:

1. Je werkt als toevallige helper in de eenmanszaak van je vader of moeder. Dat kan vanaf de leeftijd van 16 jaar (of 15 jaar, maar dan enkel vanaf de zomer dat je 2 jaar secundair onderwijs gevolgd hebt). Er zijn wel voorwaarden aan verbonden:
   1. het werk moet occasioneel zijn: minder dan 90 dagen per jaar
   2. er mag geen ondergeschikt verband zijn, zoals dat bij werknemers het geval is
   3. het werk moet een toevallig karakter hebben: het mag geen weerkerende activiteit zijn
2. Eén van je ouders richt een eenmanszaak op en neemt jou in dienst als jobstudent. Dat kan vanaf de leeftijd van 16 jaar (of 15 jaar, maar dan enkel vanaf de zomer dat je 2 jaar secundair onderwijs gevolgd hebt).
3. Eén van je ouders richt een vennootschap op en schenkt aandelen aan jou. Je kan dan als werkend vennoot aan de slag. Dit is echter een ingewikkelde en dure procedure en bijgevolg niet aan te raden.

Je kan ook al proeven van het ondernemerschap via:

1. Jeugdhuizen met een werking rond ondernemerschap voor jongeren:
   Heel wat jeugdhuizen kunnen je ondersteunen gedurende de weg die je aflegt vóór je echt gaat ondernemen. Je kan terecht in 42 jeugdhuizen, verspreid over heel Vlaanderen. Je vindt er telkens een medewerker die jongeren prikkelt, uitdagingen geeft en begeleidt in het realiseren van hun ideeën. Een netwerk van organisaties en ondernemers die mee aan de kar trekken versterkt nog de aangeboden ondersteuning. De ondersteuning die je bij je plaatselijk jeugdhuis krijgt, varieert. Je kan er:
   1. ondernemers horen vertellen over hun ervaringen
   2. nieuwe ideeën bedenken, ideeën uitwisselen of beter maken
   3. je ondernemende ideeën aftoetsen bij andere jongeren of bij ervaren ondernemers en tips van hen krijgen
   4. hulp krijgen bij het zoeken naar informatie of oplossingen
   5. vergaderruimte, opslagruimte of een atelier gebruiken
   6. de communicatiekanalen van het jeugdhuis gebruiken
2. Jongerenwerking via je stad of gemeente:
   In sommige steden of gemeenten is er een jongerenwerking die jongeren met ondernemersdromen ondersteunt. Vraag na bij je eigen stad of gemeente.

Het statuut student-zelfstandige kan je combineren met een studentenjob. Hou wel rekening met de beperkingen op het aantal uren dat je mag werken als jobstudent.

De sociale bijdragen die je betaalt als student-zelfstandige hebben enkel betrekking op jouw netto jaarinkomen als student-zelfstandige. Voor de vrijgestelde som van de belastingen, het groeipakket en het ten laste blijven van je ouders wordt gekeken naar het totaal van al je inkomsten: het bedrag dat je verdient met een studentenjob opgeteld met jouw netto jaarinkomen als student-zelfstandige.

Stel dat je niet voldoet aan de voorwaarden voor het statuut student-zelfstandige en je wordt zelfstandige in hoofdberoep: wat zijn de gevolgen voor je studentenjob?

De algemene regel is dat een studentencontract enkel kan worden toegekend aan iemand die studeren als hoofdactiviteit heeft. Iemand die werkt als zelfstandige in hoofdberoep wordt niet beschouwd als iemand met hoofdactiviteit studeren. Dit is echter een feitenkwestie en niet eenduidig in de wetgeving gespecifieerd.

Zit je in dit scenario, kan je best de volledige situatie op mail zetten naar de afdeling Toezicht op de Sociale Wetten: info.tsw@werk.belgie.be. Juristen zullen jouw casus bekijken. Leg de reden uit waarom je niet als student-zelfstandige kan aangesloten zijn en wat de verwachte inkomsten uit je zelfstandige activiteit zullen zijn. Vermeld zeker ook een gsm-nummer zodat zij met jou contact kunnen opnemen als zij meer informatie nodig hebben.

Als je aan een buitenlandse instelling studeert, zijn er een aantal verplichtingen:

• je moet kunnen bewijzen dat het programma erkend wordt door de buitenlandse bevoegde overheid of overeenstemt met een programma erkend door die overheid;
• je moet aantonen dat het diploma dat je wil behalen ook erkend kan worden door een bevoegde overheid in België.

Je bezorgt aan het sociaal verzekeringsfonds een document dat vermeldt dat:

• de studies in het buitenland erkend werden door het fonds voor de betaling van de kinderbijslag wanneer je kinderbijslag blijft genieten tijdens je studieperiode in het buitenland of,
• de studies in het buitenland erkend werden in België als studies voor de toekenning van een beurs wanneer je een dergelijke beurs hebt bekomen of,
• de studies gevolgd in het buitenland toelaten om de studies in België voort te zetten wanneer een onderwijsinstelling in België dit kan erkennen of,
• de studies in het buitenland werden erkend door elke andere officiële instelling in België.

Als je deze erkenning kan aantonen, kan je voldoen aan de voorwaarden voor het statuut van student-zelfstandige. Indien niet, kan je nog opstarten als zelfstandige in hoofdberoep, maar dan moet je oa. veel hogere sociale bijdragen betalen en verlies je het recht op het groeipakket.

Je kan terecht bij een sociaal verzekeringsfonds voor meer informatie.

Neen. Om in aanmerking te komen voor het statuut student-zelfstandige moet je ingeschreven zijn aan een erkende onderwijsinstelling en moet je de lessen volgen. De Examencommissie is geen school, wel een toetsorganisatie van de Vlaamse overheid. Je hebt geen statuut van leerling of student als je enkel examens aflegt bij de Examencommissie.

Neen.  Er is namelijk geen inschrijving in een door de bevoegde overheid erkende onderwijsinstelling en dus voldoe je niet aan de voorwaarden voor het statuut student-zelfstandige.

Ja, Syntra is erkend door de bevoegde overheid. Uiteraard moet je ook aan alle andere voorwaarden voldoen waarbij je voor tenminste 27 studiepunten per academiejaar/schooljaar ofwel minstens 17 lesuren per week moet ingeschreven zijn.

Uiterlijk op 30 september van het kalenderjaar waarin je 25 wordt, eindigt het statuut student-zelfstandige. Wanneer je de leeftijd van 25 jaar bereikt in het midden van het academiejaar, kan je tot en met 30 september het statuut van student-zelfstandige behouden. Word je 25 jaar na 30 september, stopt het statuut student-zelfstandige sowieso op 30 september, ook al voldoe je aan alle andere voorwaarden. 

Wens je de zelfstandige activiteit verder te zetten en heb je geen werk in loondienst voor minstens 50%? Dan word je beschouwd als zelfstandige in hoofdberoep met de hogere minimum sociale bijdragen. 

TIP! Je kan gebruik maken van de primostarterskorting: voor de eerste 4 kwartalen kan je lagere sociale bijdragen betalen. Hierbij geldt volgende drempel:

• € 446,25 in de eerste vier kwartalen als de geraamde beroepsinkomsten van het bijdragejaar niet hoger zijn dan € 8.707,35
• 20,5 % op het gedeelte van de geraamde beroepsinkomsten van het bijdragejaar die hoger zijn dan € 8.707,35. 

Deze korting moet je aanvragen bij je sociaal verzekeringsfonds. Op basis van objectieve elementen moet je aantonen dat het geschatte inkomen lager zal zijn dan de betreffende drempel.

Vraag je de korting niet aan en ligt je inkomen toch onder deze drempel? Op het moment dat de fiscus het definitief inkomen doorgeeft aan je sociale verzekeringsfonds, worden de te veel betaalde bijdragen geregulariseerd. Je geniet dus automatisch van deze korting als je inkomen laag genoeg is, maar dan wel pas een hele tijd later.

In uitzonderlijke gevallen kan je bij beperkte inkomsten mogelijk wel een beroep doen op artikel 37 (gelijkstelling bijberoep), waardoor je ook minder sociale bijdragen moet betalen. Bespreek de beste optie met jouw onderwijsinstelling of ecosysteem. 

Je hoeft niet geslaagd te zijn, deelname aan de examens volstaat. Het moet wel om een effectieve deelname gaan. Dit houdt in dat je voor vakken overeenstemmend met minstens 27 studiepunten (of 17 lesuren) een cijfer hoger dan 0 moet kunnen voorleggen. Indien dit niet het geval is, zal je alsnog een andere verklaring moeten voorleggen aan het sociaal verzekeringsfonds waarin de onderwijsinstelling attesteert dat je wel degelijk aanwezig was bij de examens.

Eén van de voorwaarden voor het statuut student-zelfstandige is dat je bij een onderwijsinstelling bent ingeschreven voor tenminste 27 studiepunten per academiejaar of schooljaar, ofwel voor tenminste 17 lesuren per week. Uitzonderingen: als je in een bepaalde periode de lessen niet volgt o.w.v. een stage of de voorbereiding van een eindverhandeling is het niet vereist aan 27 studiepunten of 17 lesuren te komen.

Let op: in het kader van de voorbereiding van een eindverhandeling, kan maximaal één jaar in aanmerking worden genomen voor de afwijking op de normale regels van 27 studiepunten per jaar/17 lesuren per week.  Deze uitzondering geldt dus in het geval je de eindverhandeling voor het eerst opneemt in je studieprogramma (en maximum voor 1 jaar). Als je de eindverhandeling meeneemt naar een volgend jaar, dan wordt dit niet meer aanzien als een thesisjaar voor het statuut van student-zelfstandige (en geldt de uitzondering op de 27 studiepunten per jaar/17 lesuren per week dus niet meer).

Eén van de voorwaarden voor het statuut student-zelfstandige is dat je bij een onderwijsinstelling bent ingeschreven voor tenminste 27 studiepunten per academiejaar of schooljaar, ofwel voor tenminste 17 lesuren per week. Uitzonderingen: als je in een bepaalde periode de lessen niet volgt o.w.v. een stage of de voorbereiding van een eindverhandeling.

Moet je één of meerdere keren voor je opleiding een stage doen om een wettelijk erkend diploma, attest of brevet te behalen, tellen deze stageperiodes mee voor de voorwaarde ‘inschrijving voor tenminste 27 studiepunten per academie- of schooljaar /17 lesuren per week’.

Als student-zelfstandige moet je voor minstens 27 studiepunten per academiejaar/schooljaar ingeschreven zijn én deze moeten gespreid zijn over de 2 semesters.

Indien je student-zelfstandige wil blijven t.e.m. het derde kwartaal van het jaar waarin je afstudeert, is het belangrijk om je vakken te spreiden over twee semesters. Je mag bijvoorbeeld wel 24 studiepunten opnemen in het eerste semester en 3 studiepunten opnemen in het tweede semester. Neem je enkel 27 studiepunten op in je eerste semester, dan val je in het tweede semester in hoofdberoep vanaf 1 januari, tenzij je een halftijdse job als werknemer hebt of een creditvak opneemt in het tweede semester.

Ja. Zelfstandig helper is geen sociaal statuut. Je helpt als zelfstandige in een eenmanszaak en hebt geen eigen ondernemingsnummer.  Je bent steeds zelfstandig helper in hoofdberoep, in bijberoep, als student-zelfstandige,…  Je moet je als zelfstandig helper enkel aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Je moet je dus niet inschrijven in het ondernemingsloket en geen btw-nummer aanvragen.

Er zijn op zich geen beperkingen op de omzet die je draait. Je omzet is het totaal van je verkopen zonder rekening te houden met je kosten. Je netto belastbaar inkomen wordt wel berekend door van je omzet de beroepskosten en de sociale bijdragen af te trekken. Meestal zal een hogere omzet wel leiden tot een hoger netto belastbaar inkomen en dus hogere sociale bijdragen. 

Wanneer je jouw studies vroegtijdig beëindigt, voldoe je niet meer aan de voorwaarden voor het statuut student-zelfstandige en vervalt je statuut. Je onderwijsinstelling zal bovendien geen attest meer kunnen uitreiken voor het volgen van de lessen of het deelnemen aan examens. Je zal je statuut van student-zelfstandige dus met terugwerkende kracht verliezen tot aan de start van het kwartaal waarin je bent gestopt. Je krijgt dan automatisch het statuut van zelfstandige in hoofdberoep en zal ook de achterstallige sociale bijdragen moeten betalen.

Bijvoorbeeld: Je stopt met studeren op 15 mei 2024. Je statuut student-zelfstandige zal dan vervallen op 31 maart 2024 (op het einde van het eerste kwartaal). Vanaf 1 april 2024 ben je zelfstandige in hoofdberoep, tenzij je al halftijds werkt als werknemer met een arbeidsovereenkomst. Je kan als een zelfstandige in bijberoep beschouwd worden als je minstens halftijds (of 60% in het onderwijs) bij een werkgever tewerkgesteld bent vanaf 1 april 2024. Als je na 1 april voor een werkgever gaat werken, kan je pas vanaf 1 juli 2024 een aansluiting als zelfstandige in bijberoep krijgen. Voor april, mei en juni krijg je dan automatisch het statuut van zelfstandige in hoofdberoep.

Ja, het is mogelijk om je statuut als student-zelfstandige te combineren met een job als werknemer. Let op: als de activiteit in loondienst minstens een halftijdse betrekking is, dan zal je als zelfstandige in bijberoep beschouwd worden.