18,5 miljoen euro Europese steun voor de realisatie van 20 nieuwe EFRO-projecten
In september 2023 lanceerde de EFRO-beheersauthoriteit van VLAIO vier Vlaamsbrede oproepen voor projecten binnen de terreinen innovatie, slimme vaardigheden, hernieuwbare energie en duurzame mobiliteit. Na beoordeling van de 40 ontvangen projectvoorstellen werd beslist Europese steun toe te kennen aan 20 projecten, goed voor een steunbedrag van ruim 18,5 miljoen euro Europese steun op een totaal investeringsbedrag van ruim 85 miljoen euro.
Versterken onderzoeks- en innovatiecapaciteit
Een eerste oproep situeerde zich in de doelstelling Slim Vlaanderen. Binnen deze doelstelling werd gezocht naar projecten die een bijdrage kunnen leveren aan het versterken van de Vlaamse onderzoeks- en innovatiecapaciteit. De focus lag daarbij op het bevorderen van breed toegankelijke open innovatieplatformen en ecosystemen. Een aandachtspunt daarbij vormde de toeleiding van kmo’s naar nieuwe en bestaande infrastructuur zodat de interactie met kennisinstellingen versterkt wordt en nieuwe producten sneller hun weg naar de markt vinden. Binnen deze oproep wordt steun verleend aan 8 zeer diverse projecten voor een steunbedrag van zo’n 8,6 miljoen euro.
Een mooi voorbeeld hiervan is het project NextGen demo in Antwerpen.
NextGen Demo is onderdeel van NextGen District, de voormalige Opelsite in de Antwerpse Haven, waar Port of Antwerp-Bruges (POAB) een circulaire hub uitbouwt. NextGen Demo biedt ruimte en ondersteunende diensten aan innovatieprojecten in de circulaire chemie- en procesindustrie. Op basis van een plug & play model kunnen bedrijven hun technologie op grotere schaal testen en valideren. Het project focust zich op de piloot- en demofase (TRL 5-8). Via dit project wil POAB de schaalnadelen die dergelijke demonstratoren ondervinden, wegwerken. NextGen Demo richt zich op industriële circulaire en koolstofslimme demonstratieprojecten. Specifiek ligt de focus op volgende domeinen: biogebaseerde technologieën, waste-to-chemicaliën/brandstoffen, Carbon Capture & Utilisation, opslag van hernieuwbare energie en H2-technologieën.
Samen met Stad Antwerpen, BlueApp en BlueChem vormt NextGen Demo met steun van Catalisti een innovatie ecosysteem voor duurzame chemie in Antwerpen. Het project zal zich niet beperken tot lokale bedrijven, maar richt zich ook op innovatie vanuit het buitenland, zodat deze in Vlaanderen geïmplementeerd kan worden en op die manier kan bijdragen aan de Vlaamse en nationale klimaatdoelstellingen.
Concreet zorgt het EFRO-project voor een aantal grotere investeringen tijdens de opstartfase, zoals het klaarmaken van de 1,6 ha demoterreinen en het oprichten van een 480 m² gedeelde kantoorfaciliteiten. POAB ontvang voor de realisatie van NextGen Demo een Europese steun via EFRO van 0,75 miljoen euro op een totale investeringskost van 5 miljoen euro.
Naast NextGen Demo ontvangen ook de projecten van Bio-incubator Antwerpen, Centexbel, ILVO, VITO, Universiteit Gent, UZ Gent en Beheerscomité WSP Arenberg uit Leuven Europese steun.
Slimme vaardigheden
De tweede oproep past eveneens binnen het thema ‘Slim Vlaanderen’. Deze oproep richtte zich naar projecten die een bijdrage kunnen leveren aan het versterken van nieuwe vaardigheden via onder meer opleiding en demonstratie. De focus ligt daarbij vooral op de infrastructuur die daarvoor nodig is zoals bijv. demonstratie en belevingsruimte of opleidingsinfrastructuur voor technologische profielen. 7 projecten werden binnen deze oproep genomineerd en ontvangen samen 3,9 miljoen euro.
Eén van de 7 projecten die in de doelstelling Slimme waardigheden werd goedgekeurd is het project SimBIoZo (Simulatieonderwijs in Bouw Innovatie en Zorg) van Odisee Hogeschool. Op haar campus in Aalst wordt een villa uit de jaren '70 omgebouwd tot een realistische praktijkruimte voor onderwijs binnen de opleidingen bouw en gezondheidszorg. Odisee ontvangt hiervoor zo’n 0,5 miljoen euro Europese steun. SimBIoZo behuist aan de binnenzijde een simulatie- en trainingscentrum waarin studenten uit de cluster gezondheidszorg (verpleegkunde, vroedkunde, dieetkunde, biomedische laboratorium technologie, ergotherapie, medische beeldvorming en radiotherapie alsook oogzorg) op zeer realistische wijze ervaren en leren adequaat te handelen binnen een complexe zorgcontext. Studenten leren er technologische hulpmiddelen en digitale communicatiemiddelen inzetten binnen hun zorgverlening. De verschillende ruimtes worden uitgerust met een elektronisch patiëntenplatform. Studenten leren er hun digitale vaardigheden en competenties af te stemmen op de hybride zorg van morgen. De herbestemming van dit gebouw is een voorbeeld van het circulaire en duurzaam bouwen. In het gebouw worden demonstratiezones voor innovatief materiaalgebruik en circulaire constructies voorzien die studenten uit de opleiding bouw ontwerpen en uitvoeren. Voor studenten elektromechanica vormt het gebouw een casestudy voor minimaal energieverbruik en de haalbaarheid van off-grid toepassingen voor energie- en klimatologisch installaties.
Odissee ontvangt 0,5 miljoen euro EFRO-steun voor de realisatie van het SimBIoZo project.
Ook SyntraAB, FRB, Proefstation Groenteteelt, KUL, Vitatalent en VIL worden volgende jaren door Europa ondersteund bij de realisatie van projecten die bijdragen aan het versterken van de vaardigheden van de toekomst.
Hernieuwbare energie
Voor de oproep hernieuwbare energie werd het project ‘Groene Waterstof Pilot Plant voor een koolstofarme economie’ van Haven van Antwerpen-Brugge (POAB) en Power to Hydrogen goedgekeurd. Het project wordt ook uitgevoerd op de NextGen Demo site in de haven van Antwerpen. De oproep paste binnen het thema ‘Duurzaam Vlaanderen’. De focus lag daarbij op innovatieve piloot- en demonstratieprojecten m.b.t. de productie van hernieuwbare energie.
Groene waterstof is momenteel nog te duur om bij te dragen aan de Belgische doelstellingen op het gebied van decarbonisatie. De twee belangrijkste factoren die de kosten van groene waterstof uit elektrolyse bepalen, zijn de kosten van de gebruikte elektriciteit en de kosten van de elektrolyser. Het project ‘Groene Waterstof Pilot plant’ voorziet in de installatie van AEM-elektrolyseapparaten, deze kunnen gebruikmaken van hernieuwbare energie en zijn veel voordeliger dan andere technologieën. Deze innovatie kan een sleutelrol spelen in het koolstofvrij maken van de Belgische industrie. Op korte termijn kan dit project de jaarlijkse CO2-uitstoot met 500 ton verlagen. Op lange termijn heeft het de potentie om een cruciale technologie voor waterstofproductie in Europa en België te valideren.
POAB ontvangt 0,55 miljoen euro EFRO-steun voor de realisatie van de Groene Waterstof Pilot Plant.
Duurzame mobiliteit
Een vierde oproep situeerde zich eveneens binnen het thema ‘Duurzaam Vlaanderen’ en richtte zich op projecten die een duurzame multimodale stedelijke mobiliteit bevorderen. De focus lag daarbij vooral op bovenlokale fietsinfrastructuur. Binnen deze oproep werden 4 projecten goedgekeurd voor een totale Europese steun van 5,5 miljoen euro.
Eén van deze projecten bestaat uit de bouw van 2 fietstunnels op het traject van de fietssnelwegen F7 en F45 in De Pinte door de provincie Oost-Vlaanderen. In het netwerk van fietssnelwegen in Oost-Vlaanderen zijn de fietssnelwegen F7 Gent-Deinze-Waregem-Kortrijk en F45 Gent-Oudenaarde belangrijke fietsassen. Dagelijks trekken ze samen enkele duizenden fietsers aan, tussen de grote woonkernen, maar ook naar en tussen de respectievelijke steden, die met de vele tewerkstellingsplaatsen, scholen, dienstverlening en een cultureel en commercieel aanbod echte aantrekkingspolen zijn. De Pinte kent een dense bebouwingsstructuur waardoor het voor de fietser vandaag de dag langs gemeentewegen omrijden is om het doorgaand bovenlokaal fietstraject van de F45 te kunnen vervolgen. Door in De Pinte op de F45 en F7 twee fietstunnels te realiseren onder spoorlijn L86 bouwt de Provincie Oost-Vlaanderen verder aan een veilig, rechtstreeks, comfortabel en leesbaar bovenlokaal fietstraject.
De bouw van beide fietstunnels wordt medegefinancierd door Europa via een EFRO-subsidie van 820.000 euro.
Naast het project in De Pinte investeert Europa ook mee in veiligere bovenlokale fietsinfrastructuur in Antwerpen, Opwijk en Zelzate.
Klik hier voor een overzicht van de 20 goedgekeurde projecten.