Impactevaluatie zoomt in op resultaten EFRO-programma 2014-2020
In het najaar van 2023 voerde KPMG Advisory in opdracht van VLAIO een evaluatie uit van de impact van het Vlaamse EFRO programma 2014-2020. In de periode 2014-2020 werden meer dan 290 projecten gerealiseerd, goed voor een totale investering van 547 miljoen euro, waarvan 210 miljoen euro gefinancierd werd met Europese middelen. De centrale onderzoeksvraag was ‘In welke mate heeft het EFRO 14-20 programma voor Vlaanderen bijgedragen aan de ontwikkeling en verduurzaming van de regio dankzij het stimuleren van onderzoek en innovatie, het versterken van het concurrentievermogen van kmo’s, het stimuleren van de transitie naar een koolstofarme economie, het bevorderen een duurzame stedelijke ontwikkeling en REACT-EU?’
Bij de aanvang van het onderzoek werd beslist niet alleen uit te gaan van bestaande data en indicatoren, vermits deze de lange termijn impact onvoldoende in kaart brengen. Bestaande data werd daarom aangevuld met primaire dataverzameling, waarbij zowel in dialoog gegaan werd met de promotoren als met de belangrijkste stakeholders. De voorbije jaren werd een grote diversiteit aan projecten gesteund. Dit maakte het onderzoek boeiend, maar vormde anderzijds een methodologische uitdaging. Het evalueren van projecten die inzetten op het energetisch renoveren van sociale woningen valt niet over dezelfde kam te scheren als het evalueren van projecten die inzetten op het aanzetten van Vlaamse kmo’s om hun businessmodel te professionaliseren of te verduurzamen. Er werd daarom een mix van deskresearch, interviews, online surveys, focusgroepen en case studies toegepast om de nodige data te verzamelen.
Belangrijkste bevindingen
- Het EFRO 2014-2020 programma heeft een belangrijke financiële en inhoudelijke hefboom gehad op de publieke en private investeringen in Vlaanderen. Zo geeft 92% van de promotoren aan dat hun project niet of op een andere manier zou zijn doorgegaan zonder EFRO-steun.
- De gunstige effecten die dankzij EFRO gerealiseerd worden gaan verder dan louter de projectuitvoerders. Zo worden er ook positieve effecten vastgesteld bij de bedrijven die gebruik maken van de door EFRO gesteunde projecten. Een sprekende vaststelling in dit kader is dat meer dan 90% aangeeft dat ze door gebruik te maken van een door EFRO gesteund project erin geslaagd zijn om efficiënter en effectiever te werken. Bovendien geeft meer dan 60% aan ook effectief verdere stappen richting vermarkting te zetten in de vorm van verdere product- en/of procesontwikkeling.
- Het EFRO 14-20 programma voor Vlaanderen wordt over het algemeen positief beoordeeld door de stakeholders, die tevreden zijn over de relevantie, de doeltreffendheid, de efficiëntie en de toegevoegde waarde van het programma. De stakeholders hebben ook suggesties gedaan voor verbetering, zoals het vereenvoudigen van de administratieve procedures, het verhogen van de zichtbaarheid en communicatie, het versterken van de synergiën met andere fondsen en programma's, en het verankeren van de duurzaamheid van de projectresultaten.
Aanbevelingen voor de toekomst
Het rapport maakt niet alleen de impact van het EFRO-programma op lange termijn zichtbaar, maar formuleert ook een aantal aanbevelingen voor de verdere optimalisering van de werking zowel op niveau van het EFRO-programma als instrument voor de Vlaamse concurrentiepositie als wat betreft de methodologische aspecten van de impactmeeting.
- Verderzetten van de koppeling tussen het EFRO programma van Vlaanderen en de beleidsagenda van de Vlaamse Regering
- Inzetten op verdere inhoudelijke specialisatie binnen EFRO met oog op het Operationeel Programma 21-27
- Nauwer aligneren van de stedelijke enveloppes op de algehele strategie achter het Vlaamse EFRO programma
- Continueren van EFRO als financieringsinstrument voor projecten waarvoor geen financiering gevonden wordt binnen de marktwerking
- Hetzelfde maximale steunpercentage blijven hanteren als mechaniek om bruggen te bouwen tussen promotoren
- Nadenken over manieren om kennisuitwisseling tussen promotoren van gelijkaardige projecten verder te stimuleren
- Verderzetten van de werking van de EFRO contactpunten
- Verder inzetten op het verhogen van de maturiteit op vlak van impactmetingen, zowel bij VLAIO als bij promotoren
Het volledige rapport van de impactevaluatie kan hier nagelezen worden.