Komt een (post)doctoraal onderzoeker straks jouw innovatief bedrijf versterken?

1. Driehoeksverhouding

Els Tourwé: “Met Baekelandmandaten ondersteunt VLAIO kleine en grote ondernemingen die voor toekomstige bedrijfstoepassingen hoogwaardige, risicovolle doctoraatsprojecten willen inzetten. Het biedt jou als ondernemer de mogelijkheid om je op langere termijn van je concurrenten te onderscheiden.

Om een Baekelandmandaat in te dienen heb je drie partijen nodig, die samen een consortium vormen:

1. Een Vlaamse onderneming die het onderzoeksproject en de doctorandus co-financiert, een industrieel promotor levert en daarmee in de drivers' seat van het onderzoek zit en mee de onderzoekspiste(s) bepaalt. Zij vragen hiervoor steun aan bij VLAIO.
2. Een kandidaat-mandataris die de capaciteiten, de ambitie en de kennis heeft om jouw project uit te voeren en daarbij de balans tussen academisch onderzoek en economische impact bewaakt.
3. Een wetenschappelijke promotor van een Vlaamse universiteit die de doctoraatsstudent begeleidt en het doctoraat toekent."

“Kortom, binnen zo’n Baekelandmandaat bepaalt het bedrijf de strategische oriëntatie van het project en zorgt het voor beperkte co-financiering, terwijl de universiteit de student naar het uiteindelijke doctoraat begeleidt. VLAIO co-financiert de personeels- en werkingskosten van de doctorandus.”

Met een Baekelandmandaat onderzoekt doctorandus Cato Leenders voor BioRICS de positieve en negatieve gevoelens bij het verbruik van mentale energie. Zij diende succesvol haar eerste publicatie in:

2. Unfair Advantage

VLAIO bedrijfsadviseur Bas Sturm haakt daar enthousiast op in: “Elke ambitieuze onderneming, ook een kmo of startende onderneming, is op zoek naar unfair advantages: die ene invalshoek die jouw waardepropositie extreem uniek en moeilijk kopieerbaar maakt. Een researcher die voor jouw onderneming vier jaar lang naar dat voordeel op zoek gaat, is dan zeker het bekijken waard. Die doctorandus krijgt een training on the job en in de materie die jou aanbelangt. Hij levert jou waardevolle onderzoeksresultaten en inzichten aan. Bovendien krijg je er direct contact met de promotor en de onderzoeksgroep aan de universiteit bovenop. Zo’n directe lijn van de nieuwste wetenschappelijke inzichten naar praktische toepassingen binnen de onderneming, kan een game changer betekenen.”

3. Wetenschappelijke P.R. en marketing

VLAIO bedrijfsadviseur Kris Honraet vult aan: “Vanzelfsprekend is dé incentive voor kmo’s om voor zo’n Baekelandmandaat te kiezen financieel van aard: bij een Baekelandmandaat subsidieert VLAIO in sommige gevallen tot 80% van de personeels- en werkingskosten van de doctorandus. Het verlaagt m.a.w. de financiële drempel voor kmo's om in onderzoek te investeren. Maar, en dat vertel ik ondernemingen graag, er zijn nog wat verborgen voordelen aan zo’n eerder beperkte investering. Denk maar aan de wetenschappelijke P.R. die je meepikt bij de publicaties van je doctorandus. Daar kan je als onderneming handig gebruik van maken om jezelf en je producten, diensten of processen als hoogtechnologisch en innovatief mee in de kijker te zetten.”

Els Tourwé zet graag ook de belangrijkste verschillen tussen een Baekelandmandaat en een VLAIO onderzoeksproject op een rij: “Terwijl onderzoeks- of ontwikkelingsprojecten gemiddeld zo’n 2 jaar in beslag nemen duurt een Baekelandmandaat - vergelijkbaar met andere doctoraatsformules - typisch 4 jaar. Die tijdshorizon kan interessant zijn. Daarnaast topt VLAIO de subsidie voor onderzoeks- of ontwikkelingsprojecten bij kmo’s af op respectievelijk 60% en 50% van de projectbegroting. Terwijl bij een Baekeland-mandaat in sommige gevallen tot 80% van de personeels- en werkingskosten van de doctorandus gesubsidieerd kunnen worden.”

Kris voegt daar nog aan toe, dat er voor Baekelandmandaten twee vaste aanvraagmomenten zijn, eentje in maart en een in september. “Dat lijkt minder flexibel, maar biedt ook zekerheid. Na drie maanden weet je als kmo waaraan en waaraf. Die formule biedt je dus de nodige houvast.”

4. Te mooi om waar te zijn?

Onbekend maakt onbemind, zoveel is duidelijk, maar voor we ons met zijn allen op een Baekelandmandaat storten, vragen we ons toch ook even af waar de mogelijke valkuilen schuilen.

Els: “Het begint natuurlijk bij goede kandidaten. En de match tussen bedrijf en doctorandus. Ze zijn er wel, maar hoe vind je de juiste vrouw/man voor jouw project? Daar botsen kmo’s regelmatig op, merk ik. Bas wijst op een mogelijk antwoord: “Ik raad kmo’s regelmatig aan om zelf een vacature uit te schrijven. Schrijf voor jezelf uit naar wie je precies op zoek bent, wat die persoon voor jouw kmo moet onderzoeken. Als je dat helder hebt, ga je op zoek naar een promotor waarbij of een onderzoeksgroep waarbinnen jouw vacature past. En daarvoor kan je bij de verschillende TechTransfer bureaus van onze universiteiten terecht. 

Bas wijst er nog even fijntjes op "dat zo'n doctorandus niet per definitie vers van de schoolbanken hoeft te komen. Misschien is er wel iemand binnen je bedrijf die zo'n doctoraatsinspanning van 4 jaar ziet zitten. Een echte win-win is dat."

Kris wijst op nog een andere uitdaging dat voorafgaand aan een Baekelandmandaat dient uitgeklaard: de intellectuele eigendom: “De resultaten van het academisch onderzoek kunnen immers leiden tot nieuwe intellectuele eigendomsrechten, zoals octrooien, die de kmo een competitief voordeel kunnen bieden. Voor kmo's die hun innovatiecapaciteit willen vergroten, biedt een Baekelandmandaat dus een uitstekende mogelijkheid om dit op een kosteneffectieve en strategische manier te doen. Wie is de eigenaar van de onderzoeksresultaten en wat mag die daar precies mee doen? Dat is iets waar je als kmo best grondig over nadenkt en er de juiste afspraken over maakt met de universiteit waarmee je samenwerkt.'

5. En een innovatiemandaat dan?

Els: "Met een innovatiemandaat ondersteunt VLAIO postdoctorale onderzoekers die nauw samenwerken met de bedrijfswereld, hetzij met een bestaand bedrijf, hetzij met het oog op de oprichting van een nieuw bedrijf, een zogenaamde spin-off. De voorbeelden hieronder illustreren mooi wat dergelijke projecten bijzonder maakt."