Lancering 4 nieuwe oproepen in kader van Europese relance REACT-EU

Invulling Vlaamse middelen REACT-EU via EFRO-programma

De impact van de COVID 19 pandemie op de Europese op de economie, sociale aspecten en gezondheid was groot. De crisis belemmert de economische groei in de lidstaten en zorgde voor ernstige liquiditeitstekorten door noodzakelijke overheidsinvesteringen in de gezondheidsstelsels en andere sectoren van de economie. Deze uitzonderlijke situatie  vroeg om specifieke, onmiddellijke en buitengewone maatregelen. REACT-EU is een nieuw, kortlopend programma (budgetjaren 2021-2023) waarmee de EU reageert op de coronacrisis en vertaalt zich in de vorm van een extra prioriteit in het Operationeel Programma 2014-2020. Deze REACT-EU middelen moeten gebruikt worden om concrete acties te ondersteunen ter bevordering van het crisisherstel in de context van de COVID-19-pandemie en de sociale gevolgen daarvan en ter voorbereiding van een groen, digitaal en veerkrachtig herstel van de economie.

Vlaanderen wordt net als andere regio’s economisch flink geraakt door de coronacrisis. Door de opgelegde sluitingen van handelszaken en andere noodmaatregelen om de verspreiding van het virus in te dijken, worden heel wat sectoren waaronder de detailhandel, vrijetijdsbesteding, toerisme, horeca, transport en evenementen sterk getroffen. Heel wat investeringen werden daardoor on hold gezet. 

Parallel hieraan moesten overheden, organisaties en bedrijven zich versneld nieuwe manieren van werken en digitale dienstverlening eigen maken. Dit alles naast de bestrijding van de pandemie zelf, die in het najaar van 2020 in de tweede golf zat en ook in de eerste helft van 2021 het sociaaleconomisch weefsel verder onder druk zet.

Om het economisch herstel na de crisis te bevorderen benadrukt de Europese Commissie het belang om publieke investeringsprojecten te vervroegen en private investeringen aan te moedigen. Daarbij wordt geadviseerd om die investeringen te richten op de groene en digitale transitie: infrastructuur voor duurzaam transport, propere en efficiënte productie van energie, digitale infrastructuur en onderzoek en innovatie, vermits de coronacrisis een extra externe factor is die bedrijven aanzet om verder te blijven innoveren. 

De EFRO-middelen binnen REACT-EU kunnen dan ook een belangrijke bijdrage leveren aan de invulling van het relanceplan van de Vlaamse Regering door extra in te zetten op innovatie, competitiviteit, digitalisering en verduurzaming. Dit vertaalt zich in 4 nieuwe oproepen: Innovatieve transitie, Digitale transitie, Groene transitie en Circulaire economie. 

1. Innovatieve transitie

Vlaanderen kent een krachtig innovatief ecosysteem met een sterk uitgebouwde onderzoeks- en kenniscapaciteit, met name bij kennisinstellingen en bij grote ondernemingen. Zo is Vlaanderen o.m. met de Strategische Onderzoekscentra mondiaal toonaangevend op vlak van technologisch onderzoek (o.m. via de Strategische Onderzoekscentra). De vermarkting van reeds ontwikkelde of nog in ontwikkeling zijnde kennis blijft echter een belangrijk aandachtspunt in Vlaanderen, en de stap naar economische valorisatie van onderzoek en ontwikkeling blijft te vaak achterwege. Investeringen in het innovatief ecosysteem resulteren nog te beperkt in nieuwe en groeiende kmo's waarbij het vaak ontbreekt aan onderliggende duurzame business modellen die opschaling en adoptie van toepassingen of oplossingen door industrie en eindgebruiker mogelijk maken. 

De oproep richt zich naar projecten die kennisdeling van innovatieve toepassingen stimuleren. Voor deze oproep wordt een budget voorzien van 15.000.000,00 euro EFRO-steun. De steunintensiteit per project kan maximaal 4.000.000,00 euro bedragen. De totale projectkost kan maximaal 10.000.000,00 euro bedragen. 

Uitgebreide informatie over de oproep is terug te vinden in deze oproepfiche.  

2. Digitale transitie

Binnen deze projectoproep wordt gefocust op digitalisering van culturele collecties. Vandaag is Cultuur één van de hardst getroffen sectoren van de coronacrisis. Gigantische verliezen leiden tot dramatische gevolgen voor de kunstenaars en voor de tewerkstelling in de volledige sector. Bovendien is de maatschappelijke functie van cultuur weggevallen. De toegankelijkheid van cultuur voor de burgers stond en staat onder druk. Verdere digitalisering kan ook hier een deel van het antwoord bieden. Een kritische massa aan digitale content is een voorwaarde om de digitale transformatie van de cultureel-erfgoedsector te stimuleren. De achterstanden inzake gedigitaliseerde content zijn nog steeds aanzienlijk, zowel binnen cultureel erfgoed als binnen kunsten. Via coördinatie en schaalvoordelen kan een belangrijke stap vooruit gezet worden op vlak van de digitalisering, metadatering en het op een duurzame manier beschikbaar stellen van culturele collecties.

Deze oproep beoogt projecten die op een gecoördineerde manier digitaliseringsacties voor de sector kunnen organiseren en uitvoeren. De gecreëerde digitale collecties moeten op een duurzame manier aangemaakt worden en maximaal conform de OSLO standaard voor cultureel erfgoed uitwisselbaar gemaakt worden (uiteraard met respect voor auteursrechterlijke- of privacybeperkingen). Dit impliceert dat projecten worden beoogd met een zo ruim mogelijk bereik. Tevens is de projectoproep gericht naar initiatieven die de randvoorwaarden i.f.v. duurzame preservatie kunnen valideren. 

Voor deze oproep wordt een budget voorzien van 5.000.000,00 euro EFRO-steun. 

Uitgebreide informatie over de oproep is terug te vinden in deze oproepfiche.

3. Groene transitie

In het Belgisch Nationaal Energie- en Klimaatplan 2021-2030 (NEKP, 2019) engageert Vlaanderen zich om haar broeikasemissies/CO2-uitstoot tegen 2030 met 35% te verminderen ten opzichte van 2005, en werkt hierbij de nodige maatregelen uit. Om deze doelstelling te kunnen realiseren zijn bijkomende inspanningen, gericht beleid en concrete projecten nodig. Het operationeel programma EFRO focust hierbij op het wegwerken van knelpunten die het behalen van de doelstellingen van het Vlaamse energiebeleid belemmeren op het gebied van hernieuwbare energie, meer bepaald inzake groene warmte, recuperatie van restwarmte en warmtenetten.

Binnen deze oproep wordt de focus gelegd op het faciliteren van zowel de opwekking van groene warmte en recuperatie van restwarmte, als op het transport van deze warmte met organisatie-overschrijdende warmtenetten. Voor deze oproep komen uitsluitend projecten van het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap in aanmerking.

Voor deze oproep wordt een budget voorzien van 5.700.000,00 euro EFRO-steun.

Uitgebreide informatie over de oproep is terug te vinden in deze oproepfiche.

4. Circulaire economie

In een circulaire economie worden materiaalkringlopen maximaal gesloten waarbij het gebruik van primaire grondstoffen zoveel mogelijk wordt vermeden en de waarde van de materialen zoveel en zo lang mogelijk wordt behouden. Dit sluit aan op de economische relance die maximaal moet bijdragen aan het koolstofarmer maken van onze economie en samenleving, in lijn met de ambities en doelstellingen uit het Vlaams Energie- en Klimaatplan 2030, de lange termijn Klimaatstrategie 2050 en de lange termijn Renovatiestrategie 2050.

In het kader van duurzaam omspringen met grondstoffen verbreden we de focus. Met deze oproep richten we ons op thema’s met veel potentieel zoals bijvoorbeeld circulaire maakplekken in de stedelijke context, de preventie en hergebruik van verpakkingen. Met deze oproep richten we ons specifiek op de volgende thema's:

• Green Deal Anders Verpakt, met aandacht voor andere distributie en consumptiemodellen waarbij het gebruik van eenmalige verpakkingen zoveel mogelijk gereduceerd wordt en gezicht wordt naar alternatieve verpakkingsmanieren.
• Circulaire economie in een stedelijke context, waarbij de focus ligt op de trasformatie van plekken, infrastructuur of gebouwen - rekening houdend met circulaire bouwprincipes en het aantrekken van nieuwe circulaire bedrijvigheid.

Voor deze oproep wordt een budget voorzien van 4.300.000 euro EFRO-steun. Als richtinggevend bedrag wordt uitgegaan van een EFRO-steun van +/- 500.000 euro per project in functie van het aantal ingediende projecten binnen deze projectoproep.

Uitgebreide informatie over de oproep is terug te vinden in deze oproepfiche.

Belangrijk om weten

Timing vormt de belangrijkste uitdaging wat betreft de besteding van deze REACT-EU middelen. Projecten moeten volledig uitgevoerd en betaald zijn tegen 31/12/2023. Er zal dus voorrang moeten gegeven worden aan acties die op korte termijn realiseerbaar zijn (of reeds gerealiseerd zijn, gelet op de mogelijkheid om retroactief kosten mee te nemen vanaf 1 februari 2020, afhankelijk van de geldende staatssteunregeling)

Vooraanmelding: deadline 11 juni 2021

Projectvoorstellen moeten vooraf aangemeld worden bij de EFRO-Managementautoriteit. Dit kan door een omschrijving van het project (partners, activiteiten, budget) over te maken aan de EFRO-Managementautoriteit (max. 2 A4). Gelieve voor deze vooraanmelding gebruik te maken van het sjabloon dat je als bijlage bij de oproepteksten kan terugvinden en de voorziene ruimte niet te overschrijden. De vooraanmelding moet ten laatste op vrijdag 11 juni 2021 via e-mail aan de Managementautoriteit bezorgd worden. De contactpersonen kan je voor elke oproep terugvinden in  bovenvermelde oproepfiches.

Deadline indiening volledige projectaanvraag: 9 juli 2021

Het indienen gebeurt uitsluitend elektronisch door middel van de webapplicatie, beschikbaar op de EFRO-website (www.efro.be). De uiterste indieningsdatum van de volledige projectaanvraag   voor de oproepen Innovatieve transitie, digitale transitie en groene transitie wordt vastgelegd op vrijdag 9 juli 2021. Het staat promotoren vrij om eerder in te dienen. In functie van de staatssteunregelgeving kan dit aangewezen zijn. Projecten die onder de staatssteunregels vallen, kunnen immers pas starten vanaf indiening van het projectvoorstel in het e-loket. Hoe dan ook moet eerst een vooraanmelding via e-mail aan de Managementautoriteit bezorgd worden.

Uitzondering oproep Circulaire economie: deadline 23 juli

Voor de oproep Circulaire economie is het niet nodig om op voorhand projectideeën via een vooraanmelding aan te melden. De uiterste indieningsdatum voor projecten binnen deze oproep is vrijdag 23 juli.