Mei-maand is ALGEN maand
Innovatie
Gedurende de maand mei organiseren onderzoekers van het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO), Flanders’Food, Thomas More Hogeschool, Universiteit Gent en Innolab een ruim aanbod aan contact-, demo- en studiedagen rond algen.
Zo demonstreerde ILVO-Marien hoe opgegroeide microalgen uit de proefreactor worden gehaald, om ze vervolgens te analyseren op smaak en nutriënten en ze te verwerken tot interessante voedingsingrediënten die o.a. door de Oostendse algenchef Donald Deschagt verwerkt worden in kazen, broodjes en warme maaltijden met zeewier. Ook het bedrijf Flandria Foods- zet sterk in op smaken en aroma’s, en ontwikkelt momenteel een vegetarisch, naar kreeft smakende bouillonblokje op basis van microalgen.
Markt(vraag) groeit, maar liefst duurzaam
Zowel vanuit consumenten- als producentenhoek groeit de vraag naar eetbare algen. Die vraag komt vooral vanuit vegetarische en veganistische hoek, maar ook vanuit gangbare voedingsbedrijven die zoeken naar natuurlijke smaken en alternatieve eiwitbronnen.
Wereldwijd bestaan er meer dan 10.000 soorten wieren en algen. De wetenschap heeft tot nu toe van enkele honderden daarvan een goed beeld van de interessante en diverse eigenschappen én mogelijke toepassingen, waarbij voeding als toepassing wereldwijd op nummer één staat. De wereldproductie aan algenbiomassa bedroeg vorig jaar ruim 35 miljoen ton. Het potentieel is hoog vermits Europa nauwelijks 0,3 miljoen ton of minder dan 1% van het globale, jaarlijkse wereldvolume produceert.
In de EU is oogsten van zeewier uit zee nog toegelaten. Deze niche opschalen zou geen goed idee zijn, wegens niet duurzaam en een variabele en middelmatige kwaliteit. De meestal uit Azië geïmporteerde algen botsen soms dan weer met de EU voedselveiligheidsstandaarden en met de smaakvoorkeuren van de Europese consument.
Algen en voeding: voor de eiwittransitie, klimaat, en de smaak
Recent onderzoek van ILVO toont dat vele algen nutritioneel interessant zijn samengesteld. Zij kunnen bijvoorbeeld een rol spelen in het streven naar meer gediversifieerde eiwitbronnen voor voeding. Verder zijn er valabele opties om sommige algen in te zetten als eiwitvervanger in veevoeder, als bodemverbeteraar en/of bionutriënt, in cosmetica, etc.
Algen blijken ook een verbazingwekkend variatie aan smaak te vertonen, van bloemig smakend voor koekjes tot garnalensmaak voor veganaise. Hoe vind je de goede match tussen het voedingsproduct en de geschikte alg, was een onderzoeksvraag voor ILVO.
Minister Crevits wees op de duurzame manier waarop algen gekweekt kunnen worden, zonder verbruik van zoet water of vruchtbare landoppervlakte.
Algen kunnen een rol spelen in allerlei circulaire verhalen. Microalgen kunnen gekweekt worden aan land, op allerlei reststromen, ze groeien zelfs op sap uit gras of op mest. De matchmaking welke producties hun toepassingen kunnen krijgen in welke sector is nog volop bezig. Een belangrijke uitdaging in onze regio is te komen tot een gecontroleerde en duurzame productie en verwerking van hoogkwalitatieve algenbiomassa, met een gekende samenstelling en preferentiële smaak. In de voedings- (en voeder-)sector klinken er eisen qua nutritionele eigenschappen en vooral ook qua smakelijkheid.
Europese steun voor algen
De projecten van Ilvo, Thomas More en Ugent ontvangen steun vanuit EFRO Vlaanderen en Interreg om onderzoek naar algen uit te voeren.
Zo was Ilvo de trekker van het Interreg 2 Zeeën project ValgOrize waarbij de productie van betrouwbare en consistente stromen van hoogwaardige algen biomassa en het verwerken tot duurzaam voedsel voor mens en dier centraal stond wat moet leiden tot het ontstaan en de groei van een nieuwe sector binnen de voedings- en voederindustrie.
Met het EFRO-project Algmobil wil Thomas More antwoord bieden op de vragen die de implementatie van de innovatieve algen kweek belemmeren. Hiervoor ontwikkelen ze een mobiele kweekinstallatie voor algen die het mogelijk maakt om een evaluatie te maken van verschillende kweekomstandigheden van microalgen op zorgvuldig geselecteerde locaties verspreid over Vlaanderen. Door het modulaire karakter is de installatie aanpasbaar aan zowat elke ruimte. De data die gegenereerd worden, zullen op termijn leiden tot een efficiënte en gepersonaliseerde inplanting van reactoren voor de kweek van microalgen.
Tot de lente van 2021 was de Universiteit Gent samen met INNOLAB actief in het Interreg North-West-Europe project ALG-AD. In dit project werd onderzocht hoe voedsel en landbouwafval gebruikt kan worden voor de teelt van algen die de nutriënten omzetten in biomassa. Die algenbiomassa is rijk aan proteïnen en kan op haar beurt weer dienen als veevoeder. Op drie plaatsen testten de partners in pilootinstallaties verschillende types algen. Met de wetenschappelijke inzichten die dit onderzoek opleverde werden een aantal beslissingstools ontwikkeld die stakeholders moeten toelaten om te beslissen welke algen men best teelt in bepaalde omstandigheden. De Universiteit Gent en INNOLAB werkten samen om een goede samenstelling van het digestaat en de ideale kweekomstandigheden voor een aantal micro-algen te bepalen.
Drie evenementen over het potentieel van algen
Via de evenementen die doorgaan in de maand mei komen geïnteresseerde stakeholders uit de agro-voedingsketen in contact met het potentieel van algen. Van de onderzoekers en experts krijgen zij een stand van zaken qua cultivatie, verwerking en mogelijke toepassingen van algen in productie van voeding en voeder, of als biomassa in bio-economische processen. De evenementen vloeien voort uit onderzoeksprojecten naar verschillende aspecten van algen (smaak, sluiten van nutriëntenstromen, cultivatie).
Naast het lanceringsevent op 30 april, organiseert Thomas More Hogeschool op 12 mei het symposium "De kracht van microalgen: een hefboom naar een meer duurzame en circulaire economie"; een workshop over het ontwikkelen en opschalen van een circulaire economie met micro-algen.
- Op 19 mei organiseert Universiteit Gent de workshop "Using agri-food liquid streams for algal cultivation" (in het Engels). Daar wordt getoond hoe agro- en voedingsreststromen hergebruikt kunnen worden om eiwitrijke algen te kweken. Inschrijven doe je hier.