Neem ik een octrooi, ja of nee? Een leidraad.

Wat zijn de voordelen van octrooiering?

Exclusiviteit: een octrooi geeft het monopolie voor je innovatie in een bepaald geografisch gebied. Een octrooi biedt je de mogelijkheid om je markt af te schermen.

Afschrikkend effect: octrooien kunnen je concurrenten afschrikken, zodat ze je niet of minder snel zullen kopiëren. Ze weten immers dat je een (rechts)zaak tegen hen kan aanspannen.

Marketing meerwaarde en imago: de vermelding ‘patent pending’ of ‘patented’ op je producten kan als marketinginstrument ingezet worden. En sowieso versterkt een octrooi en/of een octrooiportfolio het imago van je onderneming.

Gunstige fiscaliteit: de netto-inkomsten die voortvloeien uit octrooi(aanvragen) kunnen tot 85% vrijgesteld worden van belastingen. Dit heet de ‘innovatieaftrek’ en is de opvolger van de vroegere ‘octrooiaftrek’. Hier lees je meer informatie over de innovatieaftrek.

Risicokapitaal: verschaffers van risicokapitaal zijn uiterst gevoelig voor het aspect Intellectuele Eigendom. Een  octrooi(portfolio) is dus een zeer sterk punt als je risicokapitaal zoekt.

Balans: Intellectuele Eigendom in het algemeen en octrooien in het bijzonder kunnen geactiveerd worden en versterken daarmee de balans. Kies je ervoor om O&O in het algemeen te activeren, dan komt je in aanmerking voor investeringsaftrek of belastingskrediet. De geactiveerde IE (octrooien, merknaam,..) vallen hier dus mee onder.

• Meer info over belastingskrediet
• Meer info over de investeringsaftrek

Interludium: volg ik een actieve of passieve strategie?

Rik: 'Je kan bij octrooiering een actieve of een passieve strategie hanteren. Ook die hebben voor- en nadelen, die je best even in ogenschouw neemt:

Bij een passieve strategie vraag je een octrooi aan die je freedom-to-operate vrijwaart. Je octrooi zorgt er m.a.w. voor dat je niet (of moeilijker) kan aangevallen worden door derden. Schendt iemand je octrooi(aanvraag), dan kan je hem/haar gewoon laten doen. Bijvoorbeeld omdat je ervan overtuigd bent dat je binnenkort toch weer iets nieuws of een verbeterde versie zal uitbrengen. Dergelijke passieve strategie levert je de minste kopzorgen op. Meestal blijft deze strategie beperkt tot de octrooiaanvraag. Na het verkrijgen van het nieuwheidsrapport stopt de procedure.

Bij een actieve strategie, daarentegen, handhaaf je je rechten op de meest strikte wijze. Je volgt elke schending op, eventueel met advocaten. Ben je bijvoorbeeld van plan om met licenties (royalties) te werken? Dan ben je nagenoeg verplicht om deze strategie te volgen.'

Wat zijn de nadelen van octrooiering?

Zichtbaarheid: Elke octrooi(aanvraag) wordt gepubliceerd. Daarmee maak je je uitvinding de facto bekend. Je loopt het risico ook je concurrenten slimmer te maken. Het is dus weinig zinvol om een octrooi te nemen als het moeilijk of onmogelijk is om eventuele overtreders op te sporen. Bij productieprocessen waarbij de toegepaste technologie niet te zien of herkennen is aan het eindproduct dat op de markt komt, is dat vaak het geval. Geheimhouding is hier het betere alternatief.

Kostprijs: octrooien kosten geld. En dus is de vraag hoeveel een mogelijk monopolie jouw onderneming waard is. Dit is een moeilijke afweging van kosten t.o.v.  mogelijke opbrengsten. 

• Belgische octrooiaanvraag: €5.000 tot €7.000.  Je krijgt eveneens een nieuwheidsonderzoek (search report) van EPO. Dat biedt een goede inzage in je freedom-to-operate.
• Europese octrooiaanvraag + instandhouding in +/- 8 landen gedurende 10 jaar: € 30 à 35.000.
• Opereer je wereldwijd en wil je een actieve octrooistrategie voeren met licenties? Dan is een PCT-procedure aangewezen. Prijs: €50.000 afhankelijk van het aantal gekozen landen over een periode van +/- 10 jaar. De kosten lopen stelselmatig op. Je betaalt dus niet de totale kostprijs van bij het begin. Je kan op elk moment kiezen om er mee te stoppen (dit geldt trouwens voor alle procedures).

Race tegen de klok: Soms speelt de timing in je nadeel. Toon je je innovatie op een beurs? Wordt erover gepubliceerd of wordt ze op een  andere manier openbaar gemaakt? Dan is het zaak om je octrooi op heel korte tijd in te dienen.

Juridische geschillen: Het handhaven van octrooien gaat meestal ook gepaard met kosten (en tijd) voor advocaten. Een octrooi geeft je een recht, maar je moet het wel zelf afdwingen of verdedigen. Deze juridische kosten draag je zelf. Je moet zelf actie ondernemen als iemand anders je octrooi schendt. Bedenk dat je ook zelf aangeklaagd kan worden door bijvoorbeeld je concurrenten. Maar dit kan natuurlijk ook gebeuren als je geen octrooi hebt.
 

Tenslotte, wist je dat …

… je voor het advies dat voorafgaand aan de octrooiaanvraag ingewonnen wordt, je steun via de kmo-portefeuille kan krijgen? (bv. voor een octrooisearch of advies mbt freedom-to-operate.)

… er een goede website bestaat die op eenvoudige wijze informatie geeft over Intellectuele Eigendom? 

… binnen een VLAIO-ontwikkelingsproject 35 à 45% van de kostprijs voor het verwerven van een octrooi (en ook voor merken en modellen) mee gesubsidieerd wordt (enkel voor kmo’s)?

… je bedrijfsadviseurs van VLAIO kan contacteren voor vragen rond Intellectuele Eigendom en octrooien?

… VLAIO regelmatig events organiseert om je wegwijs te maken in de wereld van IE en octrooien? Zo zijn er regelmatig zitdagen in jouw provincie waar je een antwoord op maat van jouw onderneming kan krijgen. Ook organiseren we binnenkort enkele Espacenet opleidingen. Schrijf je in voor de sessie van 22/11 in Gent of voor 13/12 in Antwerpen en we helpen je op weg!