Energiesteun: subsidie voor meerkosten gas en elektriciteit

Definitie onderneming

Om in aanmerking te komen moet de onderneming aan volgende voorwaarden beantwoorden:

• je bent een natuurlijk persoon die zelfstandig een beroepsactiviteit uitoefent, een vennootschap, vereniging of stichting met rechtspersoonlijkheid van privaat recht of een buitenlandse onderneming met een vergelijkbaar statuut met minstens één werkende vennoot of een personeelslid ingeschreven bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ). De vereniging en de stichting moeten een economische activiteit uitoefenen en minstens één personeelslid ingeschreven hebben bij de RSZ;
• je onderneming is uiterlijk op 1 oktober 2021 opgestart, zoals vermeld in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO);
• je hebt uiterlijk op 1 oktober 2021 een actieve exploitatiezetel in het Vlaamse Gewest, zoals opgenomen in de KBO;
• je had in 2021 minstens € 7.500 aan kosten voor gas en elektriciteit in de Vlaamse vestigingen;
• je hebt een operationeel verlies geleden in het vierde kwartaal van 2022 (zie verder);
• vraag je steun aan dan mag je in de periode van 1 oktober 2022 tot en met 31 december 2023 geen dividend uitkeren. Doe je dit wel, dan zal je de ontvangen energiesteun integraal moeten terugbetalen;
• ben je een energie-intensieve onderneming en je hebt geen operationeel verlies geleden in het vierde kwartaal van 2022, dan kan je wel steun aanvragen voor één of meerdere Vlaamse bedrijfstakken van de onderneming die wel een operationeel verlies in het vierde kwartaal 2022 heeft (zie verder);
• voor ondernemingen die behoren tot de doelgroep van de energiebeleidsovereenkomsten (EBO's) gelden er bijkomende voorwaarden (zie volgende rubriek);
• maak je gebruik van tijdelijke werkloosheid dan gelden er bijkomende voorwaarden (zie volgende rubriek).

Definitie operationeel verlies

Het operationeel verlies van de onderneming is gedefinieerd als de negatieve EBITDA. De EBITDA zijn de inkomsten vóór aftrek van rente, belastingen, afschrijvingen en amortisatie met uitzondering van éénmalige bijzondere waardeverminderingen.

Het operationeel verlies wordt geattesteerd door een erkende externe accountant (ITAA), een bedrijfsrevisor of een gecertificeerde accountant bij de uitbetalingsaanvraag.

Definitie energie-intensieve onderneming 

Een onderneming wordt als energie-intensief beschouwd indien het totaal van de energiekosten voor gas en elektriciteit, inclusief alle kosten en heffingen (uitgezonderd de btw), in 2021 meer dan 3% bedroeg van de omzet in dat jaar. De energie-intensiteit wordt bepaald op basis van de omzet en het energieverbruik van de onderneming in zijn geheel.

De bedrijfstak komt enkel in aanmerking voor steun als hij voldoet aan volgende voorwaarden:

• de onderneming heeft een daling van de EBITDA van minstens 40% in het vierde kwartaal van 2022 ten opzichte van één vierde van de EBITDA van het kalenderjaar 2021. Indien de onderneming werd opgericht tussen 1 januari 2021 en 30 september 2021 worden de EBITDA pro rata berekend voor het kalenderjaar 2021. De onderneming heeft een omzet van minstens € 40 miljoen in het kalenderjaar 2021;
• elke betrokken bedrijfstak heeft uiterlijk op 1 oktober 2021 actieve vestigingen in het Vlaamse Gewest volgens de KBO;
• elke betrokken bedrijfstak heeft een omzet van minstens € 20 miljoen in het kalenderjaar 2021;
• elke betrokken bedrijfstak heeft een operationeel verlies in het vierde kwartaal 2022.

Zijn uitgesloten

• ondernemingen die zich in een niet-actieve rechtstoestand bevinden ingevolge faillissement, vereffening, stopzetting of ontbinding;
• ondernemingen die zowel in het boekjaar 2019 als het boekjaar 2021 een negatief eigen vermogen hadden;
• kredietinstellingen en de financiële instellingen die onder toezicht vallen van de Nationale Bank van België;
• ondernemingen waar een administratieve overheid of een buitenlandse vergelijkbare administratieve overheid, over een dominerende invloed beschikt;
• ondernemingen die als hoofdactiviteit elektriciteits- of warmteproductie (NACE-codes 35.1 of 35.2) uitoefenen. Onder hoofdactiviteit wordt verstaan de activiteit die is opgenomen als activiteit in de KBO onder de RSZ- of btw-NACE-code en die meer dan 50% van de omzet van 2021 vertegenwoordigt;
• ondernemingen die op het moment van de steunaanvraag een insolventieprocedure hebben lopen of gedagvaard zijn door de RSZ zoals vermeld in de VKBO;
• ondernemingen die een openstaande onbetwiste schuld hebben bij VLAIO of het Fonds voor Innoveren en Ondernemen;
• ondernemingen die voor dezelfde steunperiode een andere steun onder de vorm van subsidies ontvangen van de Vlaamse overheid als tegemoetkoming voor sterk verhoogde energiekosten;

Beperking bij gebruik van Tijdelijke werkloosheid

Ondernemingen komen enkel in aanmerking voor steun indien zij in het vierde kwartaal 2022 niet meer dan 35% van het op 30 september 2022 bij de RSZ ingeschreven personeel omwille van de energiecrisis op tijdelijke werkloosheid hebben gezet.

Deze voorwaarde is niet van toepassing indien de onderneming kan aantonen dat het op tijdelijke werkloosheid plaatsen van personeel te wijten is aan externe omstandigheden en niet aan de stijgende energieprijzen.

Deze voorwaarde is ook niet van toepassing op ondernemingen met een maximale tewerkstelling van 10 personen op basis van de laatst beschikbare RSZ-personeelsklasse in de VKBO.

Energiebeleidsovereenkomsten

Ben je een onderneming die voor minstens één vestiging behoort tot het toepassingsgebied van een energiebeleidsovereenkomst (EBO) van 4 april 2014 dan kom je enkel in aanmerking voor steun als alle vestigingen van de onderneming die behoren tot het toepassingsgebied van deze EBO uiterlijk op 1 oktober 2022 zijn toegetreden tot deze EBO en de voorwaarden ervan naleven.

Ben je een onderneming die voor minstens één vestiging behoort tot het toepassingsgebied van een EBO voor de periode 2023-2026 dan kom je enkel in aanmerking voor steun als alle vestigingen van de onderneming die behoren tot het toepassingsgebied van deze EBO tot deze EBO toetreden en de voorwaarden ervan naleven gedurende de volledige looptijd ervan.

Gevestigd blijven in het Vlaamse Gewest gedurende vijf jaar

De steun kan enkel behouden blijven indien de vestigingen van de onderneming, op basis waarvan de in aanmerking komende meerkost wordt berekend, gedurende vijf jaar na de uiterste indieningsdatum actief blijven in het Vlaamse Gewest. Ingeval van een adreswijziging binnen het Vlaamse Gewest loopt de periode van vijf jaar door.

Bepaling meerkost

Het steunbedrag wordt berekend als een percentage van de in aanmerking komende meerkost voor gas en elektriciteit voor de vestigingen van de onderneming in het Vlaamse Gewest.

De in aanmerking komende meerkost wordt berekend als de som van:

• het gasverbruik⁽¹⁾ x (de gasprijs – 2 x de referentieprijs voor gas)
• het elektriciteitsverbruik⁽¹⁾ x (de elektriciteitsprijs – 2 x de referentieprijs voor elektriciteit)

(1) Maximaal 70% van het volume in dezelfde maand van 2021

De in aanmerking komende meerkost wordt afzonderlijk berekend voor de maanden oktober t.e.m. december 2022 en vervolgens opgeteld. Als de in aanmerking komende meerkost voor gas of elektriciteit voor een bepaalde maand negatief is, wordt dit bedrag in mindering gebracht.

Een onderneming die warmte, opgewekt op basis van aardgas of elektriciteit aankoopt bij een aanverwante onderneming kan eveneens steun genieten.

Kleinverbruikers met jaarlijks uitgelezen tellers voor gas of elektriciteit kunnen gebruik maken van de rekenmodule voor de berekening van de maandelijkse verbruiken en kosten. Het gebruik van deze rekenmodule is optioneel.

Referentieprijs voor gas en elektriciteit

De referentieprijs wordt afzonderlijk berekend voor gas en elektriciteit en is gelijk aan de gemiddelde eenheidsprijs (per kWh) door de aanvrager betaald voor het verbruik in 2021 voor al zijn vestigingen in het Vlaamse Gewest. Alle kosten en taksen aangerekend via de energiefacturen, met uitzondering van de btw, worden hierbij meegeteld.

Prijs voor gas en elektriciteit

De prijs voor gas en elektriciteit, is de eenheidsprijs (per kWh), inclusief alle kosten en heffingen, met uitzondering van de btw, die de aanvrager betaalt tijdens de steunperiode. Deze prijs wordt voor elke maand afzonderlijk bepaald als het gemiddelde voor al de vestigingen van de aanvrager in het Vlaamse Gewest. De prijs wordt afzonderlijk bepaald voor gas en elektriciteit.

Gas- en elektriciteitsverbruik

Het gas- en elektriciteitsverbruik zijn de totale maandelijkse verbruiken van gas en elektriciteit (in kWh) in de vestigingen van de aanvrager in het Vlaamse Gewest. Voor de berekening van de meerkost wordt maximaal 70% van het volume verbruikt gedurende dezelfde maand in 2021 in rekening gebracht.

Steuncategorieën

De steunpercentages en steunplafonds worden bepaald voor 3 categorieën van ondernemingen. De steunplafonds worden berekend op ondernemings- en groepsniveau.

Categorie A: ondernemingen in het algemeen

Dit zijn alle zelfstandigen (eenmanszaken) en alle rechtspersonen waarvoor het totaal van de energie-uitgaven in 2021 minder dan 3% bedroeg van de omzet in 2021. Ook energie-intensieve ondernemingen waarvoor de in aanmerking komende meerkost minder dan 50% van het operationeel verlies bedraagt, kunnen enkel onder deze categorie steun aanvragen.

Categorie B: energie-intensieve ondernemingen

Energie-intensieve ondernemingen (definitie zie hoger) komen in aanmerking voor verhoogde steun op voorwaarde dat de in aanmerking komende meerkost ten minste 50% van het operationeel verlies bedraagt.

Voor categorie B komen enkel rechtspersonen die een jaarrekening hebben neergelegd voor 2019, 2020 en 2021 en voor het kalenderjaar 2022 een jaarrekening zullen neerleggen, in aanmerking.

Categorie C: energie-intensieve ondernemingen die actief zijn in een of meer bijzonder getroffen sectoren en subsectoren zoals opgenomen als bijlage I bij het tijdelijk crisiskader

De bijzonder getroffen sectoren betreffen onderdelen van de chemiesector, de staalsector, de papierindustrie, de voedingsindustrie, de textielsector, de glasindustrie, de farmaceutische industrie, de fabricage van keramische producten, de bewerking van metalen en de productie van bouwmaterialen.

Een onderneming is actief in een vermelde sector of subsector als ze over een overeenstemmende RSZ- of btw-NACE-code beschikt in de KBO of indien een of meer van de activiteiten die zij uitoefent behoort tot vermelde sector of subsector meer dan 50% van haar omzet in 2021 heeft gegenereerd.

Energie-intensieve ondernemingen die actief zijn in een of meer bijzonder getroffen (sub)sectoren, zoals bepaald in het tijdelijk crisiskader Oekraïne, komen in aanmerking voor verhoogde steun op voorwaarde dat de in aanmerking komende meerkost ten minste 50% van het operationeel verlies bedraagt. 

Voor categorie C komen enkel rechtspersonen die een jaarrekening hebben neergelegd voor 2019, 2020 en 2021 en voor het kalenderjaar 2022 een jaarrekening zullen neerleggen, in aanmerking.

Steunpercentages per categorie

^*Steun voor één of meerdere bedrijfstakken van een energie-intensieve onderneming

Energie-intensieve ondernemingen die op ondernemingsniveau geen operationeel verlies hebben, maar wel op niveau van een of meerdere bedrijfstakken, kunnen voor deze bedrijfstak(ken) steun krijgen (zie Wie komt in aanmerking). Enkel wanneer de in aanmerking komende meerkost van deze bedrijfstak minimaal 50% van het operationeel verlies van de bedrijfstak bedraagt, kan steun verleend worden.

De onderneming behoort tot categorie B: 

• De steun per bedrijfstak bedraagt 30% van de in aanmerking komende meerkost en maximaal 80% van het operationeel verlies van de bedrijfstak van het vierde kwartaal 2022.
• De steun bedraagt maximaal het verschil tussen 70% van één vierde van de EBITDA van de onderneming van het kalenderjaar 2021 en de EBITDA van de onderneming van de steunperiode. Indien de onderneming werd opgericht tussen 1 januari 2021 en 30 september 2021 worden de EBITDA pro rata berekend voor het kalenderjaar 2021.
• Het maximale steunbedrag voor energie-intensieve ondernemingen die steun aanvragen voor één of meerdere bedrijfstakken bedraagt € 3.000.000 voor de onderneming en op groepsniveau.

De onderneming behoort tot categorie C: 

• De steun per bedrijfstak bedraagt 35% van de in aanmerking komende meerkost en maximaal 80% van het operationeel verlies van de bedrijfstak van het vierde kwartaal 2022.
• De steun bedraagt maximaal het verschil tussen 70% van één vierde van de EBITDA van de onderneming van het kalenderjaar 2021 en de EBITDA van de onderneming van de steunperiode. Indien de onderneming werd opgericht tussen 1 januari 2021 en 30 september 2021 worden de EBITDA pro rata berekend voor het kalenderjaar 2021.
• Het maximale steunbedrag voor een energie-intensieve onderneming die actief is in een of meer bijzonder getroffen sectoren en subsectoren en die steun aanvraagt voor een of meerdere bedrijfstakken bedraagt € 5.625.000 voor de onderneming en op groepsniveau.

Deze steun kan niet worden gecombineerd met:

• Strategische Transformatiesteun (STS): je kan deze steun niet cumuleren met STS aangevraagd in 2023. Je kan wel in 2023 een STS-aanvraag indienen, maar deze wordt niet behandeld zolang de energiesteunaanvraag in behandeling is. Indien de aanvragende onderneming energiesteun ontvangt, wordt de STS-aanvraag onontvankelijk verklaard. Voor Superstrategische Transformatiesteun, die steeds door de Vlaamse Regering beoordeeld moet worden, geldt een uitzondering.

• Kmo-groeisubsidie: je kan deze steun slechts beperkt cumuleren met steun in het kader van de kmo-groeisubsidie. Je kan een kmo-groeisubsidie aanvragen, maar deze wordt niet behandeld zolang de energiesteunaanvraag in behandeling is. Vanaf de start van de steunperiode tot 12 maanden na het verlopen van de laatste steunperiode, wordt het ontvangen energiesteunbedrag in mindering gebracht van het maximale steunbedrag onder de kmo-groeisubsidie. 

• Andere subsidies die de Vlaamse overheid verleent als tegemoetkoming voor sterk verhoogde energiekosten.

 Je kan deze steun wel cumuleren met de Overbruggingslening Oekraïne

Initiële aanvraag vanaf 12 december 2022 tot 28 februari 2023 

De subsidie kan online worden aangevraagd sinds 12 december 2022 tot 28 februari 2023 (12u). Lees aandachtig de handleiding vooraleer je de steun aanvraagt.

Een onderneming dient één enkele aanvraag in te dienen voor de gezamenlijke energiekosten van al haar vestigingen of bedrijfstakken.

Heb je nog nooit een subsidie aangevraagd bij VLAIO, bekijk dan alvast de procedure die moet worden gevolgd: Hoe vraag je energiesteun aan ? > Nog nooit een subsidie aangevraagd bij VLAIO?

Stavingsdocumenten

Een overzicht van welke gegevens en stavingstukken je nodig hebt om de aanvraag in te dienen kan je terugvinden in de rubriek Hoe vraag je energiesteun aan?

Daar vind je tevens een rekenmodule voor 'Kleinverbruikers met jaarlijks uitgelezen tellers voor gas of elektriciteit' voor de berekening van de maandelijkse verbruiken en kosten.

Uitbetaling aanvragen

Na indiening van de steunaanvraag zal je per mail een kennisgeving ontvangen van de voorlopig berekende steun. Aangezien de berekening gebaseerd is op verwachte kosten en verbruiken en een verwacht operationeel verlies, zal dit steunbedrag een inschatting zijn.

Hierbij wordt nog geen rekening gehouden met het maximale steunplafond op groepsniveau noch met het maximale budget voor deze steunmaatregel. In geval van overschrijding van het beschikbare budget wordt de steun pro rata uitbetaald aan de begunstigde ondernemingen na toepassing van steunpercentages en steunplafonds.

Enkel ondernemingen die een kennisgeving van berekende steun ontvangen hebben kunnen de uitbetaling van de energiesteun online aanvragen. Dit kan vanaf 1 februari 2023 tot en met 31 maart 2023. Meer informatie op deze VLAIO pagina Hoe vraag je energiesteun aan? > Uitbetaling aanvragen. 

De vergoedingen/steunmaatregelen die de gemeenschappen, gewesten, provincies of gemeenten en steden toekennen voor de economische gevolgen die belastingplichtigen ondervinden naar aanleiding van de energiecrisis zijn belastingvrij in de personen- en vennootschapsbelasting. Meer informatie kan je terugvinden op VLAIO Veelgestelde vragen: Welke subsidies worden vrijgesteld van belasting.

Wil je op de hoogte blijven van wijzigingen van deze maatregel en andere maatregelen in de Subsidiedatabank? Dat kan via de gratis 'Nieuwsbrief van de Subsidiedatabank'.