Waterbesparing en droogtebestrijding steunmogelijkheden

Gratis expertenadvies LED H2O

Via het Laagdrempelige Expertise en Dienstverleningscentrum Water (LED H₂O) geeft VLAKWA, het Vlaams Kenniscentrum Water, aan kmo’s (inclusief vzw's met economische activiteit) gratis eerstelijnsadvies en begeleiding bij alles wat te maken heeft met de keuze van waterbronnen, technologieën en/of verbetering van productie, zuiveren van water of watermanagement. 

Meer informatie op de website van VLAKWA Gratis expertenadvies.

Waterscan

Sinds begin 2023 tot eind 2025 kunnen alle kmo’s (inclusief vzw's met economische activiteit) die wettelijk niet verplicht zijn om een waterscan te laten uitvoeren en jaarlijks minstens 500 m³ water verbruiken gratis aanspraak maken op zo’n waterscan. Een deskundige van één van de geselecteerde studiebureaus zal langskomen in de onderneming om een zicht te krijgen op de waterhuishouding. Een drietal weken later zal de onderneming een rapport ontvangen met een gedetailleerde waterbalans en concrete suggesties voor waterbesparingen.

Hierbij geldt de Europese kmo-definitie.

Ondernemingen die als hoofdactiviteit land- of tuinbouwactiviteit hebben worden uitgesloten.

Eerstelijnsscan of uitgebreide scan

De onderneming heeft de keuze tussen 2 scans.

• de eerstelijnsscan: via het opstellen van een waterbalans brengt een waterscan het watergebruik van een onderneming visueel in kaart. Bovendien brengt de waterscan concrete suggesties aan om water te besparen via waterbesparende toestellen, het aanwenden van alternatieve waterbronnen of waterhergebruik.
• de uitgebreide scan: bij deze waterscan wordt, indien aangewezen, de bepaling van debiet en vuilvracht van waterstromen onderbouwd via metingen. Ook worden mogelijke steunmaatregelen en kostenefficiëntie van deze waterbesparende en hergebruikmaatregelen en inzet van alternatieve waterbronnen grondig uitgewerkt.

Omvang steun

De eerstelijnswaterscan is gratis. Voor de uitgebreide waterscan draagt de onderneming 20% van de reële kost van de scan. Bij aanvang van de scan zal het uitvoerend studiebureau aangeven wat het concrete bedrag is. 

Er zijn middelen beschikbaar tussen 1 januari 2023 tot eind 2025 of tot uitputting van de middelen. 

VLAIO verrekent de kostprijs van de gratis eerstelijnswaterscan rechtstreeks met de uitvoerende studiebureaus. De ondernemingen moeten hier dus niet in tussenkomen.

Voor de uitgebreide waterscan zal de onderneming rechtstreeks aan het uitvoerende studiebureau haar 20% bijdragen betalen. VLAIO verrekent de overige 80% van de kost van de studie rechtstreeks met het uitvoerende studiebureau.

Aanvraagprocedure

Wil je als als onderneming een waterscan laten uitvoeren, neem dan contact op met één van de geselecteerde studiebureaus, die de waterscan in opdracht van VLAIO uitvoeren.

Meer informatie over de Waterscan.

Wateraudit via de kmo-portefeuille

Kom je niet in aanmerking voor de waterscan van VLAIO dan kan je als onderneming een wateraudit laten uitvoeren via de kmo-portefeuille (thema duurzaamheid en innovatie) van VLAIO.

Kmo's (geen vzw's) kunnen via de kmo-portefeuille een subsidie bekomen voor o.m. bepaalde externe adviezen bij geregistreerde dienstverleners. Kleine ondernemingen krijgen 30% subsidie tot een maximum van € 7.500 op jaarbasis. Middelgrote ondernemingen krijgen 20% subsidie, eveneens tot een maximum van € 7.500 op jaarbasis.

Bij VLAKWA kan je een lijst raadplegen van dienstverleners met expertise in wateraudits. In deze lijst wordt vermeld of deze dienstverlener werd geregistreerd voor de kmo-portefeuille: lijst dienstverleners wateraudit. 

Bekijk alle informatie en voorwaarden van de kmo-portefeuille.

Ecologiepremie +

Ecologiepremie+ is een steunprogramma van de Vlaamse overheid waarmee ze ondernemingen wil stimuleren om hun productieproces milieuvriendelijk en energiezuinig te organiseren. Vlaanderen neemt daarbij een deel van de extra investeringskosten, die een dergelijke investering met zich meebrengt, voor haar rekening.

Ecologiepremie+ wordt toegekend voor investeringen in technologieën die voorkomen op de Limitatieve Technologieënlijst (LTL), en die voldoen aan de voorwaarden. Hier vind je een overzicht van de technologieën rond het thema water. 

Meer informatie kan je terugvinden op vlaio.be/ecologiepremie.

Strategische Ecologiesteun

Met deze subsidie wil de Vlaamse overheid kmo's en grote ondernemingen stimuleren om te investeren in technologieën die omwille van hun unieke bedrijfsspecifieke karakter niet kunnen gestandaardiseerd worden en daardoor niet voorkomen op de limitatieve technologieënlijst van de Ecologiepremie+. De minimum investering bedraagt hierbij wel € 1,5 miljoen. Het steunpercentage varieert van 20 tot 55% en is afhankelijk van de performantie van de technologie, de grootte van de onderneming en wordt toegepast op de aanvaarde meerkost van de essentiële componenten. De steun is beperkt tot max. € 500.000 per drie jaar. De steun is beperkt tot max. € 500.000 per drie jaar. Projecten rond circulair watergebruik zijn bijvoorbeeld een mogelijkheid bij het thema 'Transitie naar een circulaire economie'.

Meer informatie op de VLAIO-website www.vlaio.be/nl/subsidies-financiering/strategische-ecologiesteun.

Investeringsaftrek

Bij dit fiscaal voordeel kan je een bepaald percentage van de aanschaffings- of beleggingswaarde van de investeringen uitgevoerd tijdens het belastbaar tijdperk, aftrekken van de belastbare winst. De investeringsaftrek bestaat uit een basispercentage dat voor investeringen uitgevoerd in 2024 (aanslagjaar 2025) 8% bedraagt voor zelfstandigen en kleine ondernemingen (fiscale definitie). Daarnaast heb je nog bepaalde verhoogde investeringsaftrekken. Worden je investeringen over tenminste drie jaar afgeschreven, bekijk dan of je hierop een beroep kan doen.

Opgelet dit fiscaal voordeel wordt hervormd begin 2025. Meer informatie in de maatregel Investeringsaftrek in de Subsidiedatabank.

Andere steunmogelijkheden

Bekijk ook de filter Investeren en Duurzaam Ondernemen in de Subsidiedatabank voor andere steunmogelijkheden en het overzicht Steun voor waterprojecten van VLAKWA.

Zoek je ondersteuning om innovatieve projecten rond waterbesparing of droogtebestrijding uit te werken bekijk dan zeker ook deze steunmogelijkheden:

Ontwikkelings- of Onderzoeksproject 

Ondernemingen (incl. vzw's met economische activiteit) die plannen hebben om onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten rond waterbesparing of droogtebestrijding uit te werken kunnen via een Ontwikkelings- of Onderzoeksproject van VLAIO ondersteuning krijgen.

Onderzoeksprojecten bestaan in hoofdzaak uit activiteiten waarbij op een kritische en systematische manier nieuwe kennis, inzichten en vaardigheden worden opgebouwd en die op lange termijn de basis vormt voor veranderingen binnen de onderneming. De subsidie bedraagt van 25% tot 60% (op de aanvaarde kosten met een minimale steun van € 100.000) voor de uitvoering van bepaalde onderzoeksprojecten.

Ontwikkelingsprojecten zijn bedoeld voor vernieuwende ideeën – nieuw of verbeterd product, proces of dienst – die de onderneming kunnen veranderen en versterken op korte termijn. Ook de ontwikkeling van een pilootinstallatie of demonstrator komt in aanmerking als het om steunbare activiteiten gaat. De subsidie bedraagt 25% tot 50% (op de aanvaarde kosten met een minimale steun van € 25.000) voor de uitvoering van bepaalde ontwikkelingsprojecten.

Meer informatie over een Ontwikkelings- of Onderzoeksproject. 

Innovatieve starterssteun

Met de maatregel 'Innovatieve starterssteun ' ondersteunt VLAIO kleine ondernemingen ((incl. vzw's met economische activiteit), jonger dan 2 jaar voor het uitwerken van een innovatief project waarbij de pioniersrol binnen een markt of sector wordt opgenomen. De steun bestaat uit een financiële subsidie van € 50.000 in combinatie met externe expertbegeleiding en business case advies vanuit VLAIO en haar partners. Ook innovatieve projecten rond het thema waterbesparing komen in aanmerking. 

Meer informatie op vlaio.be/innovatieve-starterssteun.

Water4All

Het Onderzoeks- en Innovatie partnership Water4all (Water Security for the Planet) is een Europees partnerschap en wordt ondersteund binnen Horizon Europe. Het partnerschap brengt de Europese Commissie en particuliere en/of publieke partners samen om enkele van Europa's meest urgente uitdagingen aan te pakken door middel van gecoördineerde onderzoeks- en innovatie-initiatieven.

Vlaamse partners kunnen een beroep doen op steun van VLAIO in de vorm van een onderzoeksproject of een ontwikkelingsproject.

Meer informatie over Water4All en de nieuwe oproepen kan je raadplegen op de VLAIO-pagina Netwerken > Water4All.

Andere steunmogelijkheden 

Bekijk ook de andere steunmogelijkheden rond innovatie via de filter Innoveren van de Subsidiedatabank en het overzicht Steun voor waterprojecten van VLAKWA.

Iedereen die water verbruikt van een waterbedrijf of een eigen waterwinning, of water loost, moet een bijdrage voor de zuivering van het afvalwater betalen. In een aantal gevallen is er een vrijstelling van de heffing.

Zo krijgen aanbieders van het circulair afvalwater, bij uitwisseling van circulair afvalwater, vanaf 1 januari 2024 onder bepaalde voorwaarden een vrijstelling voor de heffing op de waterverontreiniging voor het aangeboden volume circulair afvalwater.

Circulair afvalwater is afvalwater van een heffingsplichtige, dat hergebruikt kan worden door een andere heffingsplichtige. Uitwisseling van niet-verontreinigd regenwater valt niet onder circulair afvalwater. 

Er moet wel aan bepaalde voorwaarden worden voldaan:

• er wordt een schriftelijke overeenkomst opgemaakt waarin de modaliteiten van de uitwisseling van het circulair afvalwater zijn opgenomen. 
• de samenstelling van het aangeboden circulair afvalwater wordt opgenomen in de schriftelijke overeenkomst;
• deze samenstelling wordt elk jaar opnieuw bepaald, uitgezonderd voor circulair afvalwater afkomstig van bodemsaneringswerken, grindwinningen of bronbemalingen;
• het aangeboden circulair afvalwater wordt gedurende het volledige jaar gemeten;
• de ontvanger van het circulair afvalwater bemonstert en analyseert jaarlijks zijn volledige bedrijfsafvalwaterstroom. Dit geldt niet voor nullozers en bij gebruik van het circulair afvalwater voor beregening en de uitvoering van taken van algemeen belang.

In 2024 kan een overeenkomst worden opgesteld tussen beide bedrijven waardoor deze regeling een effect zal hebben op de heffing vanaf heffingsjaar 2025. Een model van overeenkomst kan je vinden op de website van VMM: Model voor circulair afvalwater.

Meer informatie op de website van VMM water > heffingen > Circulair afvalwater.

Droogte Innovatie Fonds (DIF) - Limburg

Met deze projectsubsidie verleent de provincie Limburg een subsidie aan onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten gericht op het weerbaarder maken van land- en tuinbouw tegen extreme en langdurige droogte. De subsidie varieert van € 30.000 tot maximum € 250.000. DIF steunt projecten met de focus op waterbesparende maatregelen, klimaat-adaptieve maatregelen, alternatieve waterbronnen, het vertraagd afvoeren van water, buffering, infiltratie en waterdoorlatende verhardingen, maar ook op precisielandbouw en bedrijfsondersteunende systemen. Zowel land- en tuinbouwers, ondernemingen en andere organisaties, alsook samenwerkingsverbanden kunnen een project indienen.

Er liep een oproep van 26 juli 2024 tot maandag 30 september (12u).

Alle informatie en de aanvraagdocumenten kan je vinden op de website van de provincie Limburg: Droogte Innovatie Fonds (DIF).

Emma Leclercq Fonds - Oost-Vlaanderen 

Het Emma Leclercq Fonds van de POM Oost-Vlaanderen biedt een financiële hefboom voor duurzame samenwerkingsprojecten rond water, energie, afval- en materiaalbeheer, duurzame mobiliteit en logistiek alsook bio-gebaseerde economie.

Je lokaal samenwerkingsproject moet worden uitgevoerd op een bedrijventerrein in Oost-Vlaanderen of in de directe omgeving ervan. Bij de samenwerking zijn verschillende bedrijven en/of overheden betrokken, waarvan minstens 1 Oost-Vlaams bedrijf. Je kunt het fonds aanspreken in de vorm van een achtergestelde lening of in de vorm van een kapitaalsparticipatie. In het laatste geval stapt de POM mee in het kapitaal van de bestaande of nieuwe vennootschap. Vooropgestelde bedragen liggen tussen € 100.000 en € 1.000.000.

Het fonds is een hefboom om innovatieve projecten, waar de bank een zekere garantie voor vraagt, een kans te geven. Het gaat dus om een rollend fonds, wat wil zeggen dat er afspraken gemaakt worden hoe het geld weer kan terugvloeien naar de POM en zo naar nieuwe projecten. Er is daarom ook geen strikte deadline voor een aanvraag. De voorwaarden voor terugbetaling worden per project besproken.

Alle informatie kan je terugvinden op de website van de POM Oost-Vlaanderen Emma Leclercq Fonds.

Subsidies door steden en gemeenten

Inwoners en bedrijven gevestigd in Gent die zich willen aanpassen aan het veranderende klimaat en zorgen voor een aangename omgeving kunnen tot € 50.000 subsidie bekomen:

• Ontharden van o.a. parkeerplaatsen: € 10.000 
• Plaatsen van een regenwaterput: € 2.000 
• Plaatsen van een infiltratievoorziening voor regenwater: € 1.000 
• De aanleg van een groendak: € 50.000 
• Een stabiliteitsonderzoek voor een groendak: € 300 

Je kan de subsidie aanvragen tot en met 15 november 2025. Meer informatie in het Subsidiereglement voor klimaatadaptieve ingrepen.

Ook in de stad Antwerpen kan je een klimaatpremie krijgen wanneer je als inwoner of bedrijf bepaalde onthardings- en vergroeningsinvesteringen uitvoert op je eigen perceel:  

• Ontharden en vergroenen: bijvoorbeeld klinkers van je oprit of parking eruit en vervangen door planten;  
• Aanleggen van een groendak; 
• Hergebruiken van regenwater: bijvoorbeeld om toiletten te spoelen of schoon te maken;  
• Infiltreren van regenwater: bijvoorbeeld met een wadi.

De premie hangt af van de oppervlakte en de aard van de ingreep. Per perceel kan je maximum € 50.000 krijgen. Je dient wel advies te vragen voor je met de werken start.   

Aanvragen kunnen worden ingediend tot uiterlijk 1 oktober 2025. Meer informatie over de Klimaatpremie voor ingrepen vanaf 1 januari 2023.

Sommige subsidies vermeld op deze pagina vallen onder de toepassing van de Europese de minimis-regelgeving. Hierdoor mag de de-minimissteun aan bedrijven over drie jaar gespreid niet meer dan € 300.000 bedragen. 

Dit is o.m. het geval voor de kmo-portefeuille, de Waterscan, het Droogte Innovatie Fonds (DIF) en de lokale initiatieven.

Voor meer info zie Veelgestelde vragen: De-minimis.

Wil je op de hoogte blijven van wijzigingen van deze maatregel én andere maatregelen in de Subsidiedatabank van VLAIO? Dat kan via de gratis Nieuwsbrief van de Subsidiedatabank.