Pop-up winkels zijn een blijvend fenomeen

In België openen dagelijks drie pop-up winkels hun deuren. Pop-up stores zijn inmiddels uitgegroeid tot een blijvend fenomeen in de retail- en horecasector, zowel in België als daarbuiten. 

Het concept van tijdelijke winkels en restaurants heeft zijn oorsprong in de Verenigde Staten en heeft zich in de jaren 2000 over de hele wereld verspreid. Pop-up stores zijn een manier om een merk of product tijdelijk onder de aandacht te brengen en te experimenteren met nieuwe ideeën en concepten.

Pop-up stores hebben talloze voordelen voor zowel de consument als de verkoper. Consumenten krijgen de kans om nieuwe producten en merken te ontdekken, terwijl verkopers hun producten op een innovatieve manier kunnen presenteren en de interesse van potentiële klanten kunnen wekken. Pop-up stores zijn ook een effectieve manier om klantgegevens te verzamelen en om de betrokkenheid van klanten te vergroten. 

Hoewel de populariteit van pop-up stores de laatste jaren is toegenomen, zijn er ook uitdagingen verbonden aan het runnen van een tijdelijke winkel of restaurant. Het vinden van de juiste locatie en het opzetten van de winkel of het restaurant kan kostbaar zijn en het is niet altijd gemakkelijk om voldoende bekendheid te genereren. Bovendien is het succes van een pop-up store niet gegarandeerd en kan het moeilijk zijn om de verwachtingen van de consument te overtreffen. Desondanks blijft het pop-up store-concept populair en blijven retailers en horecaondernemers op zoek naar innovatieve manieren om hun merken en producten onder de aandacht te brengen. Het creëren van een unieke en tijdelijke ervaring kan een effectieve manier zijn om de interesse van consumenten te wekken en om de betrokkenheid van klanten te vergroten. Pop-up stores zijn dan ook niet meer weg te denken uit het hedendaagse retaillandschap.

Lanceerhelling

Pop-up winkels hebben niet alleen voordelen voor grote merken die hun klantenbestanden willen uitbreiden, maar ook voor kleine nichebedrijven die zich richten op klanten die op zoek zijn naar nieuwigheid en exclusiviteit, zoals ambachtslieden of ontwerpers die hun concept willen testen. Voor deze makers-ondernemers biedt de pop-upformule het voordeel van een zeer korte huurovereenkomst en een aanpassingsperiode waarin ze het succes van hun producten kunnen evalueren, hun prijzen kunnen verfijnen en van hun fouten kunnen leren. Bovendien stelt de formule handelaren die zich richten op de verkoop van seizoensgebonden producten in staat om alleen in de "goede maanden" van het jaar een pand te betrekken.

Meerwaarde of door in het oog?

Het pop-up winkel fenomeen is de afgelopen jaren enorm gegroeid in België. In 2016 schatte Atrium, het Brusselse handelsagentschap, het aantal pop-upwinkels dat elke dag open gaat op drie. Een online enquête wees uit dat 80% van de respondenten al eens een pop-upwinkel had bezocht, en 62,5% daar aankopen had gedaan. Sindsdien zijn er makelaars gekomen die gespecialiseerd zijn in de verhuur van pop-upruimtes. Zij adviseren handelaars zelfs in de ontwikkeling van hun tijdelijke ruimte. Volgens Benjamin Wayens, hoogleraar toegepaste geografie aan de ULB, zijn er twee soorten pop-up winkels. Enerzijds zijn er winkels die nieuwe producten aanbieden om een markt te testen of om de link te leggen tussen een online en fysieke handel. Als deze merken aantrekkelijk zijn, kunnen ze een echte meerwaarde betekenen voor een wijk. Anderzijds zijn er ook winkels met een wat langere huurovereenkomst die profiteren van de moeilijkheid voor eigenaren om commerciële ruimten te huren. Voor de aantrekkelijkheid van een winkelgebied is de meerwaarde van deze laatste winkels relatief en mogelijk zelfs contraproductief.

Het gebied waarin de handel zich waarschijnlijk zal vestigen, is ook belangrijk. Een pop-up store gericht op nieuwigheid, exclusiviteit of creatie past makkelijker in drukke of toekomstige binnenstadsstraten. Degenen die ze beheren zijn doorgaans goed met social media waarmee ze hun volgers informeren over bijvoorbeeld wijzigende openingstijden of promoties. Dit brengt een zekere flexibiliteit en genereert een buitengewone dynamiek. Het kortstondige karakter kan ook slechts een beginpunt zijn, aangezien sommige merken permanent zijn.

Een andere manier om de stad een beetje leven in te blazen, is door te herinvesteren in onderbenutte of verwaarloosde gebieden door daar pop-up plekken op te zetten. Het is niet te verwarren met placemaking, dat erin bestaat een ruimte in transitie te bezetten en deze in te richten volgens de behoeften van een bepaald publiek. Deze pop-up plekken kunnen bestaan uit banken, kleurrijke tafels, spelletjes, parasols, en relaxruimtes. De groei van pop-up winkels heeft niet alleen een positieve impact op de verkoopcijfers, maar kan ook bijdragen aan de ontwikkeling van verwaarloosde gebieden en het verhogen van de aantrekkelijkheid van een wijk. Echter, het belangrijkste is om een balans te vinden tussen de behoeften van de handelaar en de behoeften van de wijk en de stad.

Lessen uit Dilbeek

De centrummanager van Dilbeek, die met Dilbeek Voor Durvers in 2021 een groot pop-up concept lanceerde, heeft alvast een aantal belangrijke learnings geformuleerd:

• Als een lokaal bestuur de faciliterende partner is, maak dan steeds een helder en duidelijk afsprakenkader dat ook naar de gevestigde handelaars gecommuniceerd wordt.
• Indien er financiële tegemoetkoming is, zorg dan dat er een limiet staat op uitbatingstermijnen (bijv. maximum 1 jaar) om zo geen oneerlijke concurrentie te veroorzaken ten overstaan van vaste handelaars die de volle pot moeten betalen
• Zorg voor een kwalitatieve selectie van de pop-up concepten. Onder meer complementariteit met bestaande aanbod, marktruimte en ondernemersvaardigheden moeten minimaal aan bod komen.
• Indien wenselijk kunnen ook de locaties waar pop-up mogelijk is kwalitatief en doelbewust geselecteerd worden.
• Zorg voor mogelijkheden tot coaching zodat tijdig bijgestuurd kan worden
• Zorg vanaf de eerste dag voor een uitgedokterd doorgroeitraject naar een vaste plek in de bedrijvige kern. Spreek hiervoor met pandeigenaars, de vastgoedsector, etc. maar betrek ook de pop-up uitbater steeds. De wensen voor een ideale ruimte kunnen namelijk flink evolueren tijdens de uitbatingsperiode.