De omgevingsvergunning
Sinds 23 februari 2017 is de omgevingsvergunning van kracht. Die verenigt en vervangt de stedenbouwkundige vergunning, de milieu-, verkavelings, en natuurvergunning en de socio-economische machtiging.
Ondernemers kunnen in één procedure hun omgevingsvergunning verkrijgen en dit voor onbepaalde duur. De aanvraag wordt ingediend via het digitale omgevingsloket, waarna één openbaar onderzoek en één adviesronde wordt georganiseerd.
Wanneer heb je een vergunning nodig?
De term omgevingsvergunning omvat verschillende soorten vergunningen:
- Vergunning voor stedenbouwkundige handelingen, zoals:
- het plaatsen, bouwen of herbouwen van gebouwen en constructies
- het verbouwen van gebouwen en constructies
- het uitbreiden van gebouwen en constructies
- het slopen van gebouwen en constructies
- het wijzigen van de hoofdfuncties van een gebouw
- het gebruiken van een grond als opslag of parking
- plaatsen van bepaalde publiciteitsborden
- Verkavelen of bijstellen van een verkaveling
- Exploitatie van ingedeelde inrichtingen of activiteiten van klasse 1 of 2
- Kleinhandelsactiviteiten (winkel uitbaten of assortiment wijzigen)
- Vegetatiewijzigingen (bijvoorbeeld ontbossen)
Een volledige lijst vind je op het omgevingsloket.
Voor elk van deze vergunningen bestond vroeger een afzonderlijke procedure. Sinds 1 januari 2018 geldt voor al deze vergunningen slechts één procedure. Dit laat toe om verschillende vergunningen gelijktijdig aan te vragen. Hierdoor dien je deze procedure maar één keer te doorlopen, ook al heb je voor een project verschillende vergunningen nodig.
Vrijstelling, meldings- of vergunningsplicht
Een aantal kleinere ingrepen zijn vrijgesteld van vergunning. Voorbeelden:
- zonnepanelen plaatsen op het dak van je bedrijfsgebouw
- verbouwingen binnen zonder stabiliteitswerken
Voor kleinhandelsactiviteiten geldt een periode van vrijstelling van omgevingsvergunning. Deze periode bedraagt standaard 180 dagen als de handelsactiviteiten toegelaten zijn volgens de stedenbouwkundige voorschriften van de locatie en 90 dagen als dat niet het geval is. Deze periode wordt geteld vanaf de eerste dag dat de winkel is ingericht voor de verkoop van jouw producten en telt ook de dagen mee waarop de winkel gesloten is. De gemeente kan deze vrijstellingsperiode wel inkorten met een planinitiatief. Het is dus verstandig dit even na te kijken in de stedenbouwkundige voorschriften voor je je winkel opent.
Meer informatie vind je via:
- de lijst van de werken die vrijgesteld zijn van vergunning: Vrijstellingsbesluit
- lijst van de werken waarvoor de vergunningsplicht is vervangen door een meldingsplicht: Meldingsbesluit
Opgelet: lokale regels kunnen strenger zijn. De gemeente kan bijvoorbeeld een meldingsplicht omzetten in een vergunningsplicht. Informeer dus steeds bij het gemeentebestuur wat in jouw situatie van toepassing is: vrijstelling, melding of vergunning.
Lasten en voorwaarden bij een omgevingsvergunning
Stedenbouwkundige lasten en aan een omgevingsvergunning verbonden voorwaarden zijn instrumenten die worden gebruikt om de gevraagde vergunning mogelijk te maken. Lasten worden opgelegd als een begunstigde er baat bij heeft, en voorwaarden worden opgelegd om de gevraagde vergunning verenigbaar te maken met de stedenbouwkundige voorschriften. Beide zijn nodig om ervoor te zorgen dat de ontwikkeling op een verantwoorde en duurzame manier gebeurt. Meer informatie in de handleiding lasten en voorwaarden bij een omgevingsvergunning.
Hoe verloopt een omgevingsvergunningsprocedure?
Voorbereiding
Wil je een vergunning aanvragen of een melding doen, bereid deze dan goed voor.
Vraag de geldende vergunningen en plannen op via de vastgoedmakelaar, de huidige exploitant of eigenaar van het gebouw, of bij de gemeente. Nu kan je nagaan of de bestaande toestand van het gebouw overeenkomt met de vergunde toestand.
Maak je bouwplannen concreet via een schets of plannen. Niet bij alle meldingen of vergunningsaanvragen is het nodig om een architect onder de arm te nemen. Voor de aanleg of wijzigingen ven verhardingen of een parking of het bouwen van masten of antennes is bijvoorbeeld geen architect nodig. Bekijk de volledige lijst handelingen die vrijgesteld zijn van een architect.
Neem contact op met de gemeente en leg je bouwplannen voor vooraleer je de effectieve vergunningsaanvraag of melding doet.
Hoe een vergunning aanvragen of een melding doen?
Een vergunning aanvragen of een melding doen gebeurt via het omgevingsloket. Voor de aanvraag van een vergunning of de melding van een aantal kleinere werken volstaat een eenvoudigere dossiersamenstelling via de snelinvoer voor eenvoudige werken (vergunning of melding). Als je samenwerkt met een architect, kan je architect de aanvraag voor jou opmaken.
Bij welke overheid moet je de aanvraag of melding doen?
Doorgaans is dit de gemeente. Alleen welbepaalde grotere projecten moeten aangevraagd worden bij de provincie of bij de Vlaamse overheid. De beslissingsboom helpt je om te bepalen bij welke overheid je de omgevingsvergunning moet aanvragen of de melding moet doen.
Procedure
De procedures voor het bekomen van een omgevingsvergunning zijn vastgelegd in het omgevingsvergunningsdecreet en de bijbehorende uitvoeringsbesluiten. Er bestaat een gewone procedure met openbaar onderzoek en een vereenvoudigde procedure zonder openbaar onderzoek.
Als je een omgevingsvergunning aanvraagt, gaat de vergunningverlenende overheid eerst binnen 30 dagen na of jouw vergunningsaanvraag ontvankelijk en volledig is.
Gewone procedure
- Stap 1: aanvraag
- Stap 2: nazicht volledigheid (max 30 dagen)
- Stap 3: volledig- en ontvankelijkheidsverklaring
- Stap 4: start openbaar onderzoek (30 dagen)
In de gewone procedure wordt een openbaar onderzoek georganiseerd om na te gaan of burgers bezwaren hebben tegen jouw plannen. Bezwaren die tijdens het openbaar onderzoek ingediend worden, leiden niet automatisch tot een weigering van de aanvraag. De vergunningverlenende overheid zal zich uitspreken over de bezwaren. - Stap 5: hehandelen aanvraag (max 105 dagen)
De vergunningverlenende overheid zal in deze stap jouw aanvraag beoordelen, rekening houdend met:- de eventuele bezwaren
- de eventuele adviezen
- de voorschriften van het gewestplan, bijzonder plan van aanleg, RUP en/of verkaveling
- de mogelijke hinder voor de buurt (privacy, inkijk, bouwdiepte, terreinbezetting, ...).
- Stap 6: beslissing
Bij een gewone procedure valt de beslissing na max. 105 dagen, tenzij er advies van een omgevingsvergunningscommissie vereist is. In dit geval moet binnen een termijn van 120 dagen een beslissing genomen worden. Samen met de termijn voor de ontvankelijkheid moet je dus rekenen op max. 135 dagen of 150 dagen indien een omgevingsvergunnings-commissie vereist is. In bepaalde gevallen kan deze termijn éénmalig verlengd worden met 60 dagen. Dit is o.a. het geval wanneer de aanvraag heeft geleid tot een tweede openbaar onderzoek en een nieuwe adviesronde (de ‘administratieve lus’) en wanneer de vergunningsaanvraag wegenwerken omvat waarover de gemeenteraad bevoegd is.
Vereenvoudigde procedure
- Stap 1: aanvraag
- Stap 2: nazicht volledigheid (max 30 dagen)
- Stap 3: volledig- en ontvankelijkheidsverklaring
- Stap 4: behandelen aanvraag (max 60 dagen)
- Stap 5: beslissing
Bij een vereenvoudigde procedure valt de beslissing na max. 60 dagen. Samen met de termijn voor ontvankelijkheid moet je dus rekenen op max. 90 dagen. De vereenvoudigde procedure is vooral van toepassing op kleinere projecten of wijzigingen en op bouwprojecten die in overeenstemming zijn met de voorschriften van provinciale en gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen, bijzondere plannen van aanleg en verkavelingen.
Beroep indienen
Je kan beroep indienen tegen een omgevingsvergunning. Na een beroep moet je voor jurisdictionele betwistingen inzake omgevingsvergunningen bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen zijn.
Wanneer mag ik starten met de bouwwerken?
Als de vergunningverlenende overheid je de vergunning verleent, krijg je een afschrift van de beslissing. Vervolgens wordt een mededeling aangeplakt op de plaats van de werken gedurende een periode van 30 dagen. Pas hierna mag je beginnen met de werken. Je brengt de gemeente op de hoogte van de startdatum van de werken.
Hoelang blijft de omgevingsvergunning voor bouwwerken geldig?
Na aflevering van de vergunning moet je binnen 2 jaar met de werken starten. De vergunning vervalt als:
- je niet start met de vergunde werken binnen 2 jaar na het verlenen van de definitieve vergunning;
- de vergunde gebouwen niet winddicht zijn binnen 5 jaar na het verlenen van de definitieve vergunning;
- de werken 3 opeenvolgende jaren onderbroken worden.