Omzetten van biomassa  

De klimaatverandering zet onze op fossiele grondstoffen gebaseerde economie onder druk. De noodzaak om de uitstoot van broeikasgasemissies te verminderen, de eindigheid van fossiele grondstoffen en de grote importafhankelijkheid voor grondstoffen maken een koerswijziging onvermijdelijk. Om onze economie koolstofneutraal te maken, is de transitie naar alternatieve bronnen en hernieuwbare grondstoffen - zoals biomassa voor materialen en chemicaliën - van prioritair belang.

Het verantwoord omgaan met organische grondstoffen en beschikbare biomassa is een essentieel onderdeel van een duurzame economie. In de bio-economie zetten we organisch materiaal van planten en dieren, ofwel biomassa, duurzaam om tot waardevolle grondstoffen voor nieuwe producten. Die biomassa halen we uit rest- of nevenstromen (zoals tomatenloof), uit de natuur (denk bijvoorbeeld aan bermgras) of teelt men specifiek met het oog op de productie van bio-gebaseerde toepassingen (bijvoorbeeld goudsbloem). Een dergelijke economie biedt enorme mogelijkheden voor onder andere het verder uitbouwen van een kringloopeconomie, het optimale gebruik van grondstoffen en reststromen en economische groei.  

De producten of bio-gebaseerde toepassingen die voortvloeien uit dit transformatieproces zitten verspreid over heel wat sectoren: landbouw, bouw, chemie, textiel, houtverwerkende industrie, energie, farmaceutische sector, … Elke sector heeft zijn bijzonderheden en uitdagingen. 

Oneindige grondstoffen 

In de bio-economie gebruikt men bio-gebaseerde grondstoffen voor de productie van materialen of producten. Denk aan hout of vlas, maar ook reststromen zoals koffiegruis of gedroogd preigroen. Deze grondstoffen hebben het voordeel dat ze hernieuwbaar zijn: we kunnen ze steeds opnieuw laten groeien. Dat staat in schril contrast met fossiele brandstoffen die steeds schaarser worden. Binnen de grenzen van onze planeet, en met de juiste teelttechnieken, kunnen we stellen dat bio-gebaseerde grondstoffen 100% hernieuwbaar en oneindig beschikbaar zijn. 

De voordelen van bio-economie 

De voordelen van de bio-economie zijn legio. We sommen er enkele op: 

• Onze grondstoffenafhankelijk verkleint door de switch van geïmporteerde fossiele brandstoffen naar lokaal geteelde biomassa; 
• Minder of geen schadelijke stoffen in bio-gebaseerde productieprocessen is positief voor werknemers, consumenten en het milieu 
• Het energie- en waterverbruik daalt door het specifieke groei- en bewerkingsproces van de basisgrondstoffen 
• De afvalberg verkleint doordat bio-gebaseerde materialen en producten  potentieel ook bio-afbreekbaar zijn 
• De bio-economie creëert nieuwe tewerkstellingskansen 
• Er zijn minder extra grondstoffen nodig aangezien organische rest- of nevenstromen reeds beschikbaar zijn (bv. snoeihout) 
• Biomassa slaat CO2 op 

De bio-economie laat je verder ook toe nieuwe markten te veroveren via aangepaste producten of businessmodellen. Het biedt heel wat kansen voor creatieve innovatie, en dat binnen een financieel gezonde aanpak. Bovendien is het een belangrijk onderdeel van de transitie naar een circulaire economie. Elk bedrijf doet er met andere woorden goed aan om na te gaan hoe bio-gebaseerde toepassingen voor hen een rol kunnen spelen. VLAIO helpt je daar graag bij.  

Hoe start je met bio-economie? 

Hebben we je warm gemaakt voor bio-economie? Maar weet je niet precies waar te beginnen? Als het begrip nieuw voor je is, is het interessant om je eerst te verdiepen in de diverse aspecten van bio-economie. Zo krijg je een beter zicht op de mogelijkheden. Raadpleeg hiervoor ons dossier bio-economie.  

Je eerste stappen in de praktijk zetten, kan op verschillende manieren. Je hoeft niet meteen een volledig bio-gebaseerde onderneming te ambiëren, wél is het nuttig en nodig om te kijken waar je met jouw onderneming bio-gebaseerde alternatieven kan inschakelen. 

Weet je al ongeveer welke richting je uit wil met bio-economie, of heb je al wat meer ervaring? Doe dan een beroep op het advies en de begeleiding van de VLAIO bedrijfsadviseurs of experten uit het VLAIO Netwerk. Heb je een concreet project in gedachten? Ga dan zeker na welke financiële steunmaatregelen VLAIO en haar partners aanbieden voor bio-economieprojecten. 

Beleidskader 

Het beleidsdocument 'Bio-economie in Vlaanderen' dat door de Vlaamse regering werd goedgekeurd op 19 juli 2013 legde een basis voor een Vlaamse visie en strategie rond bio-economie. 

Met het 'Vlaams beleidsplan bio-economie' (Nota aan de Vlaamse Regering van 18/12/2020) zet het beleid extra in op onderzoek, innovatie én samenwerking tussen industrie en landbouw. Voor dit plan worden middelen uit het Relanceplan Vlaamse Veerkracht ingezet. Een van de prioriteiten om onze economie circulair te maken, is door op basis van biologische (afval)stromen bruikbare producten te maken voor bijvoorbeeld voeding, cosmetica of de farmaceutische sector.  

Bio-economie is één van de werkagenda’s van Vlaanderen Circulair. Binnen het partnerschap Vlaanderen Circulair wordt de nadruk gelegd op een brede samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen, middenveld en overheden. VLAIO heeft een belangrijke rol in de werking van Vlaanderen Circulair.