Wat is een rating?

Een rating is een beoordeling van de kredietwaardigheid van een debiteur of, anders gezegd, van de kans dat de onderneming haar schuld terug zal betalen.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen externe en interne ratings. Externe ratings worden door ratingbureaus gegeven en hebben in het algemeen enkel zin voor vrij grote ondernemingen die obligaties of andere effecten op de kapitaalmarkt plaatsen. Interne ratings worden door banken aan kredietnemers toegekend, voornamelijk op basis van gegevens uit het verleden.

Hoe komt een rating tot stand?

In eerste instantie verzamelen banken gedetailleerde gegevens over bepaalde kenmerken van hun kredietnemers. Het merendeel van deze gegevens wordt bij de kredietnemer zelf opgevraagd, andere (financiële) gegevens worden opgevraagd bij particuliere bureaus voor kredietregistratie.

Vervolgens worden bepaalde factoren uit de gegevens van de kredietnemer naast gegevens over  niet-terugbetaalde kredieten uit het verleden gelegd. Er wordt dus bekeken hoe vaak kredietnemers met soortgelijke kenmerken in het verleden in gebreke zijn gebleven. Tenslotte wordt aan de nieuwe kredietnemer een rating toegekend aan de hand van statistische algoritmen.

Banken verzamelen niet alleen kwantitatieve, maar ook kwalitatieve gegevens over de kredietnemer:

• De kwantitatieve gegevens worden normaal gezien ontleend aan jaarrekeningen en jaarverslagen van de kmo. Een groot aantal banken vraagt ook om ondernemingsplannen of belastingaangiften en bekijkt ook de totale schuldenlast en de liquiditeit en rentabiliteit.
• Kwalitatieve gegevens worden veelal verkregen uit mondelinge contacten tussen bank en onderneming. Daarbij wordt vooral bekeken naar de kwaliteit van het management en naar de marktpositie en de rechtsvorm. Indien de kredietaanvraag van een startende onderneming komt, kunnen er nog geen financiële gegevens over het verleden op tafel gelegd worden en kunnen de kwalitatieve factoren tot zo’n zestig procent meetellen.

Hoe werken banken met ratings?

Eenmaal een onderneming een rating gekregen heeft van de bank, wordt hiermee gewerkt in alle fasen van het interne kredietproces (kredietbeslissing, de berekening van de prijs van het krediet en de kredietbewaking).

In het verleden werden de meeste kredietbeslissingen voor kmo’s ook genomen op basis van een aantal objectieve criteria. Criteria zoals de algemene reputatie van een bedrijf, de relatie met de ondernemer en onderpand speelden hierbij een belangrijke rol. Tegenwoordig werken banken veel stelselmatiger met kredietverleningscriteria en richten hun focus meer en meer op ratings.

Dit betekent dat de rating van een kredietnemer niet alleen bepaalt of het krediet wel of niet wordt verleend, maar ook hoeveel onderpand moet worden verstrekt, hoe lang een krediet maximaal kan lopen en hoeveel het krediet zal kosten.

De toegekende rating speelt eveneens een rol bij de controles waaraan het bedrijf gedurende de looptijd van het krediet door de bank wordt onderworpen. De meeste banken werken hun ratings regelmatig bij en schatten zo voortdurend de risico’s van hun kredietnemers in. Toekennen van een slechtere rating wordt in de meeste gevallen als alarmsignaal beschouwd.

Het is dan ook mogelijk dat de bank het bedrijf beter in het oog gaat houden, de interest verhoogt (indien dit contractueel mogelijk is), de bestaande kredieten verlaagt of het krediet voor het einde van de looptijd opzegt. Soms wordt er zelfs beslist om met de desbetreffende kmo geen zaken meer te doen.

Bron: deze tekst is gebaseerd op een handleiding van de Europese Commissie “Hoe omgaan met de nieuwe creditratings”