Waarom samenwerken één van de belangrijkste competenties is
Op 7 november brachten we onze partners die actief zijn rond ondernemerschap en innovatie samen met lokale besturen in B-Mine in Beringen. Onder het motto 'Partners voor morgen' dompelden een diversiteit aan sprekers de aanwezigen onder in een al even grote diversiteit aan onderwerpen. Als het gaat over samenwerken is diversiteit een begrip dat mee op de eerste rij staat te applaudisseren. Kijken met andere ogen naar bestaande landschappen geeft vaak nieuwe inzichten. Die inzichten delen leidt dan weer tot nieuwe verbindingen en kansen om innovatie in Vlaanderen te stimuleren. Het landschap van ondernemerschap en innovatie heeft er dus alle baat bij om verschillende soorten organisaties samen te brengen.
De keuze voor B-Mine in de context van innovatie lijkt op het eerste gezicht wat vreemd. De steenkoolmijnen zijn, gelukkig voor het klimaat, alvast in België industriële archeologie. Tussen 1907 en 1989 werd hier zwart goud gedolven wat de streek in die tijd ook welvarend maakte. De start van de exploitatie van de Limburgse steenkoolmijnen was te danken aan enkele ondernemende ingenieurs vanuit de overtuiging dat er steenkoolhoudende lagen moesten zitten. Het huwelijk van ondernemerschap en technologische innovatie is doorheen de geschiedenis vaak een krachtige aanjager geweest van groeiende welvaart. Het is een combinatie die ook doorheen deze dag in talrijke getuigenissen aan bod kwam.
Ondersteund door EFRO middelen is de B-Mine site ondertussen herbestemd voor toerisme en recreatie. Beide activiteiten gaan mooi op in dit prachtige industriële erfgoed. Het snorkel- en duikcentrum TODI is daarbij een echte trekpleister. Het was meteen ook de locatie van een sessie die ik zelf mee invulde over snelle groeiers met prachtige getuigenissen van Ambassify en Baoliving over hun samenwerking met VLAIO (begeleiding en subsidies) en partners als Netwerk Ondernemen en Scaleup Vlaanderen.
Dat we het onder het oog van een diversiteit aan vissen konden spreken over samenwerking is een aannemelijk toeval. Er wordt immers nogal wat samengewerkt onder het water. Gelukkig niet aanwezig in de TODI duiktoren, waren dolfijnen. Het zijn dan ook geen vissen en ze horen hoe dan ook niet thuis in gevangenschap. Dolfijnen zijn bekend voor hun intelligentie. Ze hebben echter ook een sterke sociale intelligentie, een cruciaal element om goed te kunnen samenwerken. Ze bouwen sterke sociale banden op wat zich bijvoorbeeld vertaalt in het verzorgen van zieke soortgenoten. Dat lijkt te wijzen op altruïsme. Het is verleidelijk, maar meestal ook niet erg wetenschappelijk, om menselijk gedrag te projecteren op dieren. Onderzoek begin jaren 2000 wees er ook op dat dolfijnen een vorm van cultureel gedrag vertonen. Langbektuimelaars foerageren soms met sponzen op hun snuit ter bescherming. Bij het foerageren kan zo'n dolfijn al eens onzacht in aanraking komen met een stuk rots. Zo'n spons-airbag is dan best handig. Ook onder water maakt innovatie een verschil. Onderzoekers stelden daarbij vast dat het gebruik van zo'n beschermingstool van moeder op dochter wordt doorgegeven.
Wat recenter stelde men nog eens het gebruik van een werktuig vast. Dolfijnen jagen vissen op met een grotere schelp. Ze brengen die schelp dan naar boven en gieten dan de inhoud van de schelp (water en vis) in hun mond. Dit filmpje illustreert mooi hoe ze dat aanpakken. Het moet zijn dat ze iemand oesters hebben zien eten. Of iemand heeft ooit dolfijnen bezig gezien en vertaalde dat naar een nieuwe gewoonte om oesters te eten. Extra vaststellingen en statistische analyses resulteerden in de schatting dat 57% van de dolfijnen de techniek hanteert. Die wordt dus binnen generaties doorgegeven, niet enkel van ouders op hun nageslacht. Biologen veronderstellen dat overdracht van kennis van ouders naar kinderen volstaat bij stabiele omgevingsvoorwaarden. Als die laatste snel veranderen, is het echter voordelig om zelf te experimenteren met nieuwe aanpakken binnen een generatie. Technieken van ouders kunnen immers achterhaald zijn. In 2011 was er in Shark Bay, een gebied rijk aan dolfijnen nabij Australië, een zee hittegolf die veel ecologische schade teweegbracht. Wetenschappers zagen hierna een sterke toename van het benutten van schelpen door dolfijnen om vissen te vangen. Het schept enige hoop dat dolfijnen cognitief in staat zijn om zich aan te passen aan klimaatveranderingen, al is dat verre van verzekerd.
Wetenschappers hanteren 'network-based diffusion analysis' als statische tool om transmissie van informatie in een sociaal netwerk te kwantificeren. Simpel gezegd: hoe meer interacties tussen individuen, des te hoger de transmissiesnelheid. Een niet onbelangrijk inzicht in het organiseren van kennisdeling binnen organisaties en daarbuiten. Ook de reden dat we vanuit VLAIO geloven in het frequent samenbrengen van partners, bedrijven en in dit geval ook lokale besturen om kennisdiffusie te ondersteunen.
Onnodig te zeggen dat we zelf in een tijdperk leven met snelle veranderingen. Klimaatverandering, toenemende polarisatie, een steeds snellere impact van digitalisering op de maatschappij... Exploreren en het snel overdragen van kennis binnen en tussen generaties is dan belangrijk om veerkrachtig te reageren op nieuwe ontwikkelingen. Niet enkel van ouder op kind, maar maatschappij breed, ook tussen ondernemingen onderling en kennispartners.
Samenwerken is ongetwijfeld één van de belangrijkste competenties voor de 21ste eeuw om kennis snel te ontwikkelen en te verspreiden en zo innovatie te stimuleren. Kennis opbouwen en doorgeven is ook de opzet van collectieve projecten die we vanuit VLAIO ondersteunen. Zo werken verschillende hogescholen momenteel weer voorstellen uit om met groepen bedrijven technologieën te vertalen naar concrete toepassingen in bedrijven. Misschien wel interessant voor jouw onderneming om aan te sluiten. Bekijk dan even deze voorstellen die in voorbereiding zijn. Interesse om zelf aan de slag te gaan? Leg dan even een lijn naar ons voor begeleiding door één van de VLAIO bedrijfsadviseurs.
