Kader

Europa streeft een klimaatneutraal continent na tegen 2050. Deze doelstelling werd verankerd in de zogenaamde Klimaatwet.

De klimaatwet schept een kader voor een graduele en onomkeerbare vermindering van de broeikasgasuitstoot en de bevordering van de opname van broeikasgassen door natuurlijke en andere koolstofputten in de Unie.  

Op kortere termijn wordt daarbij voorzien van een ambitieuzere 2030-doelstelling, die Europa op pad moet zetten richting klimaatneutraliteit tegen 2050.

Deze ambitieuzere doelstelling houdt een doelstelling van een gedaald EU-energieverbruik met 11,7% in 2030 in vergelijking met het referentiescenario 2020.

Op Vlaams niveau heeft de Vlaamse Regering op 12 mei 2023 een nieuw Vlaams Energie- en Klimaatplan (VEKP) goedgekeurd. Het gaat om een update van het initiële VEKP dat in 2019 werd goedgekeurd. Met dit plan worden de inspanningen in de sectoren transport, gebouwen, landbouw, (lichte) industrie en de afvalsector, de zogenaamde ESR-sectoren, aangescherpt. De ambitie in het nieuwe VEKP 2021-2030 wat betreft de reductie van broeikasgasemissies in de ESR-sectoren wordt zo opgeschroefd tot -40% tegen 2030 t.o.v. 2005.

De Vlaamse Regering wil zelf het goede voorbeeld geven. Vlaanderen streeft via het Actieplan Energie-Efficiëntie naar een jaarlijkse besparing van het primaire energieverbruik van het eigen patrimonium na van 2,5%. Dit is een ambitieuzere doelstelling t.a.v. de 2,09% doelstelling in het oorspronkelijke actieplan.

Daarnaast worden ook de lokale overheden gevraagd hun verantwoordelijkheid op te nemen. Hen wordt een doelstelling opgelegd om vanaf 2020 een jaarlijkse energiebesparing van 2,09% te realiseren op het energieverbruik van hun gebouwenpark  

Ook naar bedrijven toe werd de regelgeving voor (niet) energie-intensieve ondernemingen versterkt vanaf december 2022. Energie-intensieve vestigingen zijn tevens verplicht een energieplan op te stellen bij het aanvragen van een omgevingsvergunning.  

De EU heeft energie-efficiëntie doelstellingen vastgelegd in de Richtlijn inzake Energie-efficiëntie (Energy-Efficiency Directive, ook bekend als de EED

In de EED wordt het principe energie-efficiëntie eerst’ of ‘voorrang voor energie-efficiëntie’ in 2023 juridisch vastgelegd.

Het principe stelt dat energiebesparing de makkelijkste manier is om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, en daarom steeds prioriteit moet krijgen boven bijvoorbeeld de transitie van energie uit fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie. Dit principe wordt toegepast in planning en beleidsvorming, bijvoorbeeld voor investeringen in de Europese energie-infrastructuur. De Europese Commissie heeft richtsnoeren gepubliceerd die lidstaten moeten helpen het energie-efficiëntie eerst-beginsel toe te passen in het energiesysteem.

EFRO-oproep

Binnen deze projectoproep zijn we op zoek naar projecten die inzetten op het bevorderen van de energie-efficiëntie.  

We focussen daarbij op investeringsprojecten. Loutere werking, en studieprojecten komen voor deze projectoproep niet in aanmerking.

Met deze oproep gaan we op zoek naar energetische verbeteringsprojecten.  

Met deze EFRO-oproep wensen we bij te dragen aan het bereiken van Vlaamse doelstellingen energie-efficiëntie doelstellingen door het steunen van concrete projecten in de provincie Limburg.

Hieronder volgt een toelichting over de specifieke investeringen die binnen deze projectoproep kunnen worden gerealiseerd. Deze toelichting omvat mogelijke projectideeën. Deze lijst moet als niet exhaustief worden geïnterpreteerd.

• Demonstratieprojecten van doorgedreven energetische renovaties. Deze demonstraties kunnen betrekking hebben op zowel nieuwe als bestaande gebouwen. Bij deze demonstraties worden nieuwe innovatieve bouwconcepten en/of materialen aangetoond.  
• Ondersteunen van innovatieve pilootprojecten;
• Opleidings- en vormingsinfrastructuur m.b.t. bijna-energieneutraal gerelateerde technieken en technologieën in de bouwsector, met het oog op het tegemoet komen aan de met de renovation wave.
• Disseminatieprojecten van nieuwe renovatietechnieken (bv. circulair of modulair bouwen). Disseminatie kan leiden tot marktontplooiing en standaardisering van verregaande standaarden, die door schaalvoordelen betaalbaar en rendabel worden.
• Ecosysteem gerichte renovaties passend in een innovatief energie-efficiëntie demoproject;
• (biogebaseerde) Circulaire bouwmaterialen & technieken: demonstratie en innovatieve pilootprojecten waarbij sloop- en bouwafval als grondstof dient voor nieuwe toepassingen in de bouwsector;
• Projecten die de recuperatie van restwarmte mogelijk maken;
• Warmtenetten tussen duurzame energiebronnen en  gebouwen;
• Pilootprojecten rond innovatieve lokale productietechnieken;  
• Projecten die de recuperatie van restwarmte mogelijk maken (o.a. recuperatie restwarmte vanuit de bedrijventerreinen, naar residentiële woningen);
• …

Volgende acties zijn eventueel mogelijk als onderdeel van een investeringsproject.  

• Innovatieve samenwerkings- en financieringsmodellen;
• Procesbegeleiding van innovatieve collectieve projecten;
• Projecten rond het wegwerken van barrières voor innovatie demonstratieprojecten. Deze barrières kunnen zowel technologisch, logistiek als financieel worden weggewerkt;

Projecten moeten additioneel zijn aan bestaande steunkaders.  

Volgende zaken worden in deze oproep uitgesloten:

• Gebouwen voor opslag van materiaal zoals bijv. loodsen, stelplaatsen, e.a. .  
• Gebouwen met een louter administratieve functie;  
• Gebouwen voor leerplichtonderwijs en de zorgsector (gebouwen voor deeltijds kunstonderwijs zijn wel toegelaten omwille van de link met het socio-culturele leven en op voorwaarde dat ze worden opengesteld voor lokale verenigingen);  
• Gebouwen van politiezones en brandweerzones;
• Boilers op basis van enkel fossiele brandstoffen;
• Fotovoltaïsche zonnepanelen;
• Nieuwbouwprojecten.
• Batterijen zijn enkel mogelijk indien het innovatieve karakter duidelijk kan worden aangetoond.  

GTI Limburg

Om de territoriale cohesie te versterken, voorziet het EFRO-programma in het instrument van de “Geïntegreerde Territoriale Investeringen” (GTI). Een GTI laat toe dat een specifieke geïntegreerde strategie wordt ontwikkeld, die rekening houdt met de specifieke sociaal - economische en territoriale kenmerken van het gebied. Dit zal een regioversterkende aanpak toelaten, gebaseerd op samenwerking tussen verschillende overheidsniveaus en over administratieve grenzen heen.  

De GTI Limburg resulteert uit de erkenning van de provincie Limburg als transitieregio. Om in te spelen op nieuwe uitdagingen, werd een geïntegreerde strategie (SALK turbo) uitgewerkt. Een nieuw, toekomstgericht actieplan om de Limburgse economie duurzaam te versterken en te versnellen (www.salkturbo.be).  

De GTI Limburg behelst alle projecten op het grondgebied van de provincie Limburg. Projecten die passen binnen de SALKturbo-strategie genieten daarbij de voorkeur.