Binnen deze projectoproep zijn we op zoek naar projecten die inzetten op het tegengaan van, en aanpassing aan de klimaatverandering (mitigatie).

Projecten moeten additioneel zijn aan bestaande steunkaders, deze omvatten onder meer:

• Ecologiepremie
• Besluit van de Vlaamse Regering tot toekenning van steun voor de (her)aanleg van bedrijventerreinen  
• Projectoproepen i.k.v. de Blue Deal
• …

Hieronder volgt een toelichting over de specifieke investeringen die we binnen deze projectoproep wensen te realiseren.  

De gevolgen van klimaatverandering laten zich inmiddels voelen in vrijwel alle economische sectoren. Deze gevolgen hebben daarenboven een impact op onze samenleving en leefomgeving.

De klimaatverandering leidt in Vlaanderen tot perioden van aanhoudende droogte die steeds meer tot watertekorten leidt.  

Het totaal neerslagtekort gedurende het zomerseizoen zal tegen 2100 verdubbelen tot 485 mm, tegenover 237 mm in het huidig klimaat. Een extreem neerslagtekort dat zich nu gemiddeld eens om de 20 jaar voordoet, zal zich in de toekomst gemiddeld eens om de 2 jaar kunnen voordoen. Door een combinatie van een hoge bevolkingsdichtheid en een relatief beperkte aanwezigheid van oppervlakte- en grondwater heeft Vlaanderen een van de laagste waterbeschikbaarheden per inwoner van Europa. Daarnaast verbruiken we veel water en worden de grondwaterlagen te weinig aangevuld.  

We hebben veel inwoners en veel water intensieve economische activiteiten op een kleine oppervlakte. Een oppervlakte die meer en meer verhard is. Belangrijke thema’s binnen de Vlaamse Blue Deal zijn dan ook het sensibiliseren van particulieren, het stimuleren van ontharding en het verhogen van de bevoorradingszekerheid.

Bij langdurige droogte en te lage grondwaterstand ontstaat het risico op situaties waarbij de drinkwatervoorziening niet volledig meer kan worden gegarandeerd. Maar ook andere sectoren waarbij water een essentieel element vormt binnen het productieproces kunnen hierdoor hinder ondervinden. Zo kan watertekort schade toebrengen aan gewassen en hun groei beperken, wat zorgt voor lagere agrarische opbrengsten. Het kan ook leiden tot het stilleggen van industriële processen die water nodig hebben als grondstof of koelmiddel. Daarnaast kan droogte leiden tot verminderde waterkwaliteit of tot beperkingen voor de binnenscheepvaart. Zowel particulieren, landbouw als industrie ondervinden reeds de gevolgen van de droogteproblematiek.

De klimaatverandering zorgt voor langere perioden van droogte, afgewisseld met intensere regenbuien. Veel bruikbaar regenwater belandt dan samen met vervuild afvalwater in de riolering. Dat leidt tot een lager rendement van de waterzuivering, minder waterreserves op het bedrijventerrein en een onnodige belasting van de afvalwaterriolering, met als gevolg verhoogde risico’s op overstorten naar grachten en waterlopen in de buurt.

De projectoproep focust zich daarom op:

• Het verhogen van onze weerbaarheid tegen extreme klimaatverschijnselen.
• Extremere weersvormen uiten zich echter niet enkel in droogte, maar ook in kortstondige periodes van zeer hevige regenval.
• Het multifunctioneel inzetten van ruimte.  
• Creatie van groene en blauwe infrastructuur bijvoorbeeld die bijdraagt aan de leefbaarheid van steden, maar ook aan waterhuishouding, of het gebruik van overstromingsgevoelige ruimte voor zowel de bescherming tegen overstromingen of wateroverlast als de aanpak van droogte en waterschaarste.

Er wordt gezocht naar (bij voorkeur) innovatieve demonstratieprojecten, en/of projecten met een duidelijke economische meerwaarde.  

Concreet kan zich dit vertalen in volgende acties:        

• Ruimteadaptatie waarbij ruimte multifunctioneel wordt ingezet. Bv projecten waarbij overstromingsgevoelige ruimte wordt ingeschakeld voor zowel de bescherming tegen overstromingen of wateroverlast in combinatie met de aanpak van droogte en waterschaarste;
• Innovatieve onthardingsprojecten: dit zijn innovatieve projecten waarbij in principe de combinatie wordt gemaakt van zowel onthardingsinvesteringen enerzijds, als klimaat adaptieve maatregelen (groene en blauwe infrastructuur, circulair watergebruik, multifunctioneel ruimtegebruik i.f.v. klimaatadaptatie en mitigatie,… ) anderzijds.  
• Nature based solutions: dit zijn oplossingen die zowel worden geïnspireerd, als worden ondersteund door de natuur. Deze oplossingen zijn kostenefficiënt, en dragen zowel bij aan het milieu als sociale en economische voordelen.  
• Testcases/pilootprojecten inzake waterrecuperatie die hun potentieel hebben bewezen in eerdere kleinschaligere projecten en/of projecten waarbij hun potentieel theoretisch werd aangetoond, maar nog niet in de praktijk;
• Projecten waarbij het behoud en de versterking van infiltratie van hemelwater, volgens de drietrapsstrategie vasthouden-bergen-afvoeren wordt bewerkstelligd;
• Innovatieve projecten die een circulair watergebruik mogelijk maken;
• Projecten die klimaatadaptatieve groene en blauwe infrastructuur (groen-blauwe netwerken) creëren, of verder uitbouwen. De gesteunde projecten dragen bij om verstedelijkte gebieden leefbaar te houden op het van opwarming (hitte-eilandeffect), waterhuishouding (wateropvang, -buffering en infiltratie tegen verdroging, beperking overstromingsrisico) én gezondheid en lokale leefkwaliteit.

GTI West-Vlaanderen

Om de territoriale cohesie te versterken, voorziet het EFRO-programma in het instrument van de “Geïntegreerde Territoriale Investeringen” (GTI). Een GTI laat toe dat een specifieke geïntegreerde strategie wordt ontwikkeld, die rekening houdt met de specifieke sociaal - economische en territoriale kenmerken van het gebied. Dit zal een regioversterkende aanpak toelaten, gebaseerd op samenwerking tussen verschillende overheidsniveaus en over administratieve grenzen heen.  

Deze strategie werd beschreven in de startnota GTI West-Vlaanderen voor de EFRO-programmaperiode 2021-2027. Je kan deze terugvinden via www.efro.be . De ingediende projecten moeten inpasbaar zijn in deze startnota. Dit moet duidelijk worden toegelicht in het projectvoorstel (cf. ‘link met het beleid’ in het aanvraagformulier).

Oproepspecifiek  

Bij deze oproep gelden bijkomend volgende specifieke voorwaarden en aandachtspunten:  

• Cf. bovenstaande: het project moet duidelijk inpasbaar zijn in en uitvoering geven aan de strategie van de GTI West-Vlaanderen, zoals omschreven in de startnota voormeld.  
• Deze oproep richt zich op de verduurzaming van bestaande regionale bedrijventerreinen.  
• Het projectvoorstel dient aandacht te hebben voor multisectorale/integrale duurzaamheidsthema’s en -aanpak. In die zin beoogt deze oproep de realisatie van indicatoren onder prioriteit 2, niet enkel van specifieke doelstelling 2.4, maar evenzeer 2.2 (energie) en 2.8 (mobiliteit).  
• Het projectvoorstel dient te beschikken over een breed draagvlak bij terreinbeheerder, lokaal bestuur, aanwezige ondernemingen, … en dient aandacht te hebben voor een duurzaam collectief transitiemodel.  
• Het project dient aandacht te hebben voor de disseminatie van de projectresultaten, waarbij deze kunnen worden uitgerold naar andere bedrijventerreinen.  
• Deze oproep staat daarnaast ook open voor het opzetten van een real time monitoringnetwerk rond waterkwaliteit en -kwantiteit, mee gericht op de industriële processen van de West-Vlaamse speerpuntsectoren.  
  Aan deze bepaling wordt maximaal 10% van de EFRO-enveloppe van onderhavige oproep gekoppeld.