De buurtbioscoop als kloppend hart van de gemeenschap

In een tijd waarin megabioscopen en streamingdiensten het filmgebeuren domineren, kunnen buurtbioscopen niet alleen een authentieke filmbeleving, maar ook een gemeenschapsgevoel brengen. In Koersel, een deelgemeente van Beringen, ligt de Roxy. Het is een van de weinig overblijvende buurtbioscopen in ons land. De drijvende kracht achter dit filmtheater is Ludo Vangenechten. Hij runt al twintig jaar deze iconische bioscoop. Al die jaren is hij stug blijven vasthouden aan zijn uitgangspunt: mensen uit de omgeving samenbrengen rond goede films.

Iconische bioscoop Roxy

Twintig jaar geleden besloot Ludo Vangenechten de oude filmclub in Koersel nieuw leven in te blazen. Wat begon als een klein initiatief om “goede films te brengen die anders niet in de buurt te zien waren”, groeide uit tot een pijler van de lokale cultuur. Met zijn passie voor film als drijvende kracht, heeft de Roxy bewezen dat kleinschalige bioscopen nog steeds relevant zijn.

Meer dan alleen films

De Roxy is meer dan alleen een plek om films te kijken. Het fungeert als een ontmoetingsplaats voor de inwoners van Koersel en omliggende dorpen. Mensen komen hier samen om te genieten van een breed aanbod aan films, van klassieke werken tot minder bekende pareltjes. Maar Ludo’s visie gaat verder: “We willen dat de Roxy ook een plek is voor culturele uitwisseling en artistieke expressie”, zegt hij. Dit komt tot uiting in de verschillende evenementen die georganiseerd worden, zoals muziekfilms, stand-up comedy en speciale vertoningen van klassieke films.

Betaalbaar en toegankelijk

Een van de speerpunten van de Roxy is betaalbaarheid. Terwijl grote cinemaketens vaak hogere prijzen vragen, zorgt Ludo ervoor dat zijn tickets betaalbaar blijven. Hierdoor wordt de bioscoop toegankelijk voor een breder publiek, ongeacht hun financiële situatie. “Voor ons is het belangrijk dat iedereen kan genieten van goede films”, legt Ludo uit.

De impact op de gemeenschap

De aanwezigheid van de Roxy heeft een merkbare impact op het sociale weefsel en de lokale economie van Koersel. Voor en na een filmvertoning bezoeken mensen nabijgelegen winkels en horecagelegenheden, wat bijdraagt aan de levendigheid van de buurt. 

De toekomst

Ondanks de uitdagingen die de coronapandemie met zich meebracht, blijft Ludo optimistisch over de toekomst van de Roxy. Hij ziet de bioscoop niet alleen als een bedrijf, maar als een essentieel onderdeel van de gemeenschap. “Het vergt veel energie, maar de waardering van het publiek maakt het de moeite waard”, zegt hij vastberaden.

Nog een Roxy

In Rumst is er ook goed nieuws voor liefhebbers van authentieke dorpscinema’s. De Roxy Palace, een filmhuis met een rijke geschiedenis, heropent na vijftig jaar. De cinema werd opgericht in 1929 en was jarenlang een belangrijke ontmoetingsplaats voor de lokale bevolking tot de sluiting in 1993. Daarna volgden een aantal tijdelijke invullingen. Een samenwerking tussen de gemeente en de vzw Roxy Palace zorgt er nu voor dat de cinema zijn deuren heropent. Bezoekers kunnen genieten van een unieke filmervaring in een historisch decor, een fraaie art-decogevel en originele cinemazaal. De gemeente zal de ticketing en communicatie voor haar rekening nemen, terwijl de vzw verantwoordelijk zal zijn voor de filmrechten, het personeel en de inkomsten. Het doel is om tijdens elk cultuurseizoen ten minste vier films te programmeren, zowel klassiekers als kwaliteitsfilms. Schepen Marleen De Bruyn benadrukt dat Roxy Palace een unieke locatie met een rijke geschiedenis is, die bij een breder publiek bekend moet worden. “De authentieke sfeer en elementen zorgen voor een extra beleving bij het bezoeken van de bioscoop”, aldus de schepen.

Community en entertainment: de nieuwe rol van buurtbioscopen

In “The Oxford Companion to Film Studies” wordt het concept van de zogenaamde buurtcinema belicht als kleinere, lokale bioscopen die een cruciale sociale rol spelen in de gemeenschap. Deze bioscopen, populair in de eerste helft van de twintigste eeuw, fungeerden als ontmoetingsplaatsen en droegen bij aan de buurtidentiteit. Ondanks economische uitdagingen blijven sommige buurtbioscopen succesvol door in te spelen op de behoefte aan lokale, authentieke ervaringen. Dit zien we terug in bioscopen in grotere steden zoals Cinema Nova in Brussel of The Ritzy in Brixton, Londen, die op creatieve manieren blijven inspelen op de behoeften van hun publiek. Deze instellingen combineren, net als de Roxy in Koersel, filmvertoningen met culturele evenementen en andere vormen van entertainment om hun relevantie te behouden.

Een bredere rol voor fysieke ruimtes

De evolutie van fysieke winkels biedt inspiratie voor buurtbioscopen. In haar onderzoek rond marketingperspectieven stelt professor Els Breugelmans van de KU Leuven dat fysieke ruimtes zich moeten heroriënteren van pure verkoopplaatsen naar belevenislocaties. Dit concept van retailtainment – een mix van retail en entertainment – kan ook worden toegepast op buurtbioscopen, die filmvertoningen kunnen combineren met andere culturele en sociale evenementen.

Reddingsactie van Groep Lumière

Een ander inspirerend voorbeeld is de recente reddingsactie van Cinema Cameo in Sint-Truiden door Groep Lumière. Lumière beheert nu al vier stadsbioscopen: Cinema Lumière Mechelen, Cinema Lumière Brugge, Cartoon’s en Cinema Lumière in Antwerpen. Daar komt nu Cinema Cameo in Sint-Truiden bij. Deze kleine historische bioscoop stond op het punt voorgoed te sluiten, maar zal nu opnieuw openen dankzij de inspanningen van Lumière. Ze plannen om blockbusters, kinderfilms en educatieve projecten te programmeren. Tegelijkertijd behouden ze de nostalgische charme van de bioscoop. Het toont aan dat er nog steeds een sterke vraag is naar buurtbioscopen.

Pop-upcinema’s

Pop-upcinema’s zoals ‘Lumière aan zee’ in Knokke-Heist bewijzen dat tijdelijke filmvertoningen ook een blijvende impact kunnen hebben. Vorig jaar trok de pop-upcinema meer dan 6.000 bezoekers, die genoten van een mix van blockbusters, familiefilms en arthouse films. Het succes van dit initiatief toont ook hier aan dat er een grote vraag is naar kwalitatieve filmbelevingen.

De toekomst van buurtbioscopen: een balans tussen nostalgie en innovatie

De verhalen van de Roxy in Koersel, Roxy Palace in Rumst en Cinema Cameo in Sint-Truiden illustreren dat buurtbioscopen meer zijn dan alleen plaatsen om films te kijken. Ze zijn onmisbare culturele en sociale ankers in hun omgeving. Ze bieden betaalbaar en toegankelijk entertainment en fungeren als ontmoetingsplaatsen waar culturele uitwisseling en artistieke expressie kunnen bloeien. Te midden van de groeiende dominantie van online streaming en megabioscopen, blijven deze kleurrijke filmhuizen zich onderscheiden door hun unieke sfeer, intieme ambiance, opvallende architectuur en gemeenschapsgerichte programmering. Door te luisteren naar de behoeften van hun publiek en zich aan te passen aan moderne trends zonder hun kernwaarden te verliezen, bewijzen buurtbioscopen dat ze nog altijd een belangrijke en onmisbare rol spelen in het hedendaagse medialandschap.

Een oproep: steun je lokale buurtbioscoop

Het laatste woord laten we aan pionier Ludo Vangenechten: “We moeten de culturele rijkdom van onze buurt behouden. In een tijd waarin sociale verbondenheid steeds belangrijker wordt, biedt de buurtbioscoop een waardevol platform waar mensen samen kunnen komen, ideeën kunnen uitwisselen en kunnen genieten van een gezamenlijke culturele ervaring. Dus, de volgende keer dat er een film draait in je lokale bioscoop, stap dan binnen en word deel van deze rijke culturele traditie.”