Göteborg wil 's werelds beste regenstad worden

Recente statistieken tonen dat het in Nederland zo'n 7,5 % van de tijd regent. Ook in Vlaanderen zou de regentijd rond dat percentage liggen. Maar in de Zweedse stad Göteborg regent het maar liefst 40 % van de tijd. Het project "Rain Gothenburg" wil dit omzetten in een voordeel. Het idee ontstond bij kunstenaar Jens Thoms Ivarsson. Hij wil dat Göteborg de grote hoeveelheid regenval positief benadert. Hij bedacht talloze creatieve toepassingen in domeinen zoals stadsplanning, nieuwbouw van scholen en woningen, werken met daklozen, regenspeeltuinen, …. Het doel? Regen inzetten als troef voor de stad.

Van regenspeeltuinen naar stadsontwikkeling

De eerste initiatieven om regen positief te gebruiken hadden een speels karakter. Ivarsson lanceerde verschillende kunstprojecten, waaronder een stadsplein beschilderd met ijsberenpootafdrukken. Door het gebruik van speciale verf, verschijnen de pootafdrukken alleen als het regent. Verschillende ‘regenspeeltuinen’ voor kinderen vonden hun weg naar de stad. 

Het gedurfde plan van Göteborg om 's werelds beste regenstad te worden, gaat veel verder dan alleen speeltuinen. Door creatief om te gaan met de vele regenbuien hoopt de stad zichzelf op de kaart te zetten als de plaats die regen niet ziet als iets slechts, maar als iets waardevols. "Voor architecten is de benadering nieuw. Hun doel was altijd om zo snel mogelijk van de regen af te komen”, zegt Thoms Ivarsson.  Zo ontstond een plan om regenwater op te vangen en te gebruiken voor irrigatie van tuinen en parken. Ook zijn er experimenten met het vervangen van asfaltwegen door waterdoorlatende oppervlakken, zodat regenwater in de bodem kan wegzakken in plaats van weg te stromen in het riool. In de toekomst wordt bijvoorbeeld Rain Station 365 ontwikkeld in samenwerking met het Deense openbare kunstcollectief Superflex. Deze zone zal water en groen zowel esthetisch (vergroening van de stad), functioneel (opvang en hergebruik water) als sociaal (ontmoetingsplaats) gebruiken. 

De beste school ter wereld als het regent

Via het Rain Gothenburg-plan schreef een lokale school een ontwerpwedstrijd uit met als titel “De beste school ter wereld als het regent". Link Arkitektur uit Stockholm won de wedstrijd met een uniek concept. Via brede buizen aan de zijkant van het nieuwe gebouw wordt water afgevoerd naar poelen. Vervolgens gaat het water naar een rivier of kanaal dat door de schooltuin loopt. Sluisdeuren controleren het debiet. Daarna loopt het verder door een "glaciaal gebied". Betonblokken breken hier het water voordat het wegsijpelt in een natuurlijk deltamoeras van plassen en stapstenen. Als het niet regent, kan de rivierbedding worden gebruikt door bijvoorbeeld skateboarders en skaters.

Internationale belangstelling

Het succes van Rain Gothenburg heeft internationale aandacht getrokken. Het concept leidt tot een groeiende belangstelling voor de manier waarop steden kunnen omgaan met regenval en klimaatverandering. Naast Göteborg ontwikkelen nog andere steden soortgelijke initiatieven.

Waterpleinen in Rotterdam

In Rotterdam bijvoorbeeld is het concept van "waterpleinen" bedacht. Dit zijn openbare ruimtes die speciaal zijn ontworpen om regenwater op te vangen tijdens zware regenval. Als het niet regent, dienen deze ruimtes voor recreatie, sport of ontspanning. Dit soort innovatieve oplossingen helpt steden zich aan te passen aan de toenemende risico's van overstromingen door klimaatverandering en verstedelijking.

Sponge City Londen

Ook in Londen zijn er inspanningen om regenwater te benutten voor stadsvergroening. Een voorbeeld hiervan is het project "Sponge City" in de wijk Hackney. Daar vangen ze regenwater op voor irrigatie van groendaken, verticale tuinen en groenstroken langs straten. Door groene infrastructuur en regenwaterbeheer te combineren, vergroot de leefbaarheid en biodiversiteit van de stad en verkleint het risico op overstromingen.

Cloudburst Management Kopenhagen

De Deense hoofdstad Kopenhagen introduceerde 10 jaar geleden al het project "Cloudburst Management". Hierin gebruiken ze regenwater voor klimaatadaptatie en stedelijke vernieuwing. Het plan schets aanbevelingen en prioriteiten voor klimaatadaptatie, inclusief extreme neerslag. De stad maakte een kosten-batenanalyse van verschillende maatregelen. Dit gaf meteen bloot dat blijven vasthouden aan traditionele rioleringssystemen leidt tot een negatieve (maatschappelijke) opbrengst. Een combinatie van traditionele systemen met vernieuwende initiatieven leidt dan weer wel tot opbrengsten, zowel financieel als maatschappelijk. 

Regen is de nieuwe zonneschijn

Terwijl steden als Göteborg, Kopenhagen, Rotterdam en Londen vooroplopen in het ontwikkelen van creatieve oplossingen om regen te benutten, zijn er nog veel steden die aarzelen om het potentieel van regen te erkennen. In het Zweedse Bergen bijvoorbeeld blijft het stadsbestuur vasthouden aan een imago van zonnige dagen. Dit ondanks het feit dat de stad jaarlijks meer dan 250 regendagen kent.

Naarmate klimaatverandering en verstedelijking blijven toenemen, zullen steden zich steeds meer moeten aanpassen aan de veranderende omstandigheden. Initiatieven zoals Rain Gothenburg laten zien dat het mogelijk is om regen als een troef te gebruiken om steden meer leefbaar, aantrekkelijk en veerkrachtig te maken. Regen wordt doorgaans negatief bekeken, maar voor steden en gemeenten zoals Göteborg is het onderdeel van hun identiteit. Daarom is het belangrijk dit te omarmen en het zo positief mogelijk in te zetten. Het is nu aan andere steden om deze voorbeelden te volgen en de uitdagingen van klimaatverandering en regenval op creatieve en innovatieve manieren aan te pakken.