Groen en felle kleuren bepalen de sfeer in de stad

Onderzoek via virtual Reality

Het onderzoeksteam van de Universiteit van Lille (Frankrijk) maakte gebruik van virtual reality om te testen hoe vrijwilligers reageerden op variaties in een minimalistisch stedelijk landschap van beton, glas en metaal. In totaal namen 36 mensen deel aan het onderzoek dat plaatsvond in een laboratorium met een VR-headset en zogenaamde eyetrackers. Het opzet was dat er steeds aanpassingen gebeurden aan een bepaalde omgeving. Onder meer het toevoegen van groen (natuurelementen) maar ook van felle kleuren zoals geel en roze. Ook met de vormgeving van de wegpatronen werd geëxperimenteerd. Door hun knipperfrequentie bij te houden, kwamen de onderzoekers erachter waar de vrijwilligers het meest in geïnteresseerd waren. De deelnemers vulden vervolgens een vragenlijst in over hun ervaring.

De onderzoekers ontdekten dat de vrijwilligers langzamer liepen en dat hun hartslag toenam toen ze groene vegetatie in de stedelijke omgeving zagen. Ook de lichaamshouding veranderde. In plaats van naar de grond te kijken, werd het hoofd opgetild en werd om zich heen gekeken. De deelnemers zelf gaven via de vragenlijst aan dat het wegnemen en toevoegen van kleur niet zo'n groot verschil maakte. De onderzoekers registreerden dat de deelnemers nieuwsgieriger en alerter waren toen kleurrijke patronen werden toegevoegd aan de grond waar ze virtueel op stapten. Volgens Yvonne Delevoye-Turrell, hoogleraar cognitieve psychologie aan de universiteit en de hoofdauteur van dit onderzoek, toonden de resultaten aan dat de stedelijke ervaring aangenamer was gemaakt.

Kleine veranderingen hebben grote impact

Het onderzoek suggereert dat het maken van enkele kleine aanpassingen aan de stad het moraal een boost geeft, zelfs als mensen ze ervaren via virtual reality. Hieruit wordt afgeleid dat de impact van wijzigingen op een stedelijke omgeving kunnen voorspeld worden via deze methodiek, nog voor de effectieve uitvoering.

Michal Matlon, een architectuurpsycholoog en adviseur, die niet bij het onderzoek betrokken was, stelt dat het wegnemen of toevoegen van groenelementen een directe impact heeft op de belevingswaarde. Hij claimt verder dat zelfs de kleinste veranderingen, zoals aangetoond in het onderzoek, de ervaring van iemand op weg naar zijn werk kunnen beïnvloeden.

Het hooggelegen voetgangspark van Manhattan, de High Line, is volgens Matlon een goed voorbeeld van het toevoegen van vegetatie aan stedelijke gebieden. De bevindingen maken deel uit van een groeiend aantal onderzoeken naar de herstellende effecten van vegetatie en kleur in stedelijke omgevingen.

Kritiek op onderzoek via VR

Steffen Lehmann, een professor in architectuur aan de Universiteit van Nevada, in de VS, die niet betrokken was bij het onderzoek, vraagt zich echter af of een VR-simulatie de input zou kunnen leveren om de correctheid van het onderzoek te ondersteunen. Hij is voorpleiter om het onderzoek en het debat daarrond meer gedifferentieerd en genuanceerd te voeren en dus niet enkel over beton versus vegetatie. De onderzoekers stellen dan weer dat deze methodiek net nuttig is omdat het externe en oncontroleerbare factoren zoals lawaai, verkeer, weersomstandigheden, etc. kan neutraliseren. Ze is van plan om in toekomstig onderzoek ook fysiologische veranderingen te meten, zoals temperatuur, en geuren en geluid toe te voegen om multisensorische, meeslepende omgevingen te creëren.