Klimaatuitdagingen

De ene winkelkar is de andere niet: wat tien jaar geleden in een gemiddelde winkelkar lag, verschilt duidelijk van wat er vandaag in ligt. Waarschijnlijk spot je nu meer plantaardige, duurzame en gezonde producten. De maatschappij is dan ook veranderd, vooral door de grote klimaatuitdagingen waar we voor staan.

Ons voedingssysteem staat in voor heel wat broeikasgasemissies, zo neemt de landbouw alleen al 10,5% voor haar rekening in Vlaanderen. Ook het landgebruik is niet min: in Vlaanderen staat landbouwgrond in voor 45% van de totale grondoppervlakte. Daarvan wordt meer dan de helft gebruikt om veevoeder te produceren (Statistiek Vlaanderen). Voedingsproductie is bovendien gelinkt met biodiversiteitverlies, te hoge stikstofuitstoot (in de veeteelt) en een hoog waterverbruik. Tot slot heeft de voeding zelf ook een belangrijke impact op de gezondheid van mensen.

Het voedingsysteem is bovendien blootgesteld aan heel wat risico’s. Niet enkel de coronacrisis en energiecrisis hadden een verregaande impact. Ook klimaatverandering en de daardoor veroorzaakte frequentere waterschaarste (of -overvloed) en bosbranden bedreigen een stabiele bedrijfsvoering.

Ons voedingssysteem moet duurzamer worden, maar ook robuuster. De shift is ondertussen duidelijk ingezet richting meer plantaardige voeding, het beperken van voedselverlies, het beter verwerken van voedselnevenstromen en gezondere producten. Dit vergt een transformatie van alle bedrijven in de voedingsketen. Hier staan gelukkig bedrijfsopportuniteiten tegenover.

Hoe ga je als bedrijf aan de slag?

De vraag naar plantaardige producten zit in de lift. Bedrijven die de stap durven maken, kunnen deze groeiende markt bedienen met innovatieve nieuwe producten: goed voor het bedrijf, maar ook voor het milieu. Ook gezondere producten en lokaal geproduceerde producten en ingrediënten zijn in zwang. Let wel op: het type voedingsproduct (bv. vlees of bonen) heeft een substantieel grotere ecologische impact dan waar het vandaan komt.

Er is in de voedingsketen ook nog steeds heel wat verlies: nog eetbare of bruikbare voedingsproducten worden niet optimaal benut. Daarnaast ontstaan er bij heel wat voedselproductieprocessen on(der)benutte nevenstromen. Deze bieden opportuniteiten om kosten te besparen of om nieuwe producten en diensten te ontwikkelen.

Tot slot kan elk bedrijf inzetten op een duurzamere bedrijfsvoering door werknemers en gasten te verrassen met heerlijke plantaardige maaltijden in hun kantine of op evenementen.

Vlaams beleidskader

Go4Food: Vlaamse voedselstrategie

Het regeerakkoord en de beleidsnota Landbouw en Visserij hebben het voedselthema op de agenda gezet. De Vlaamse Regering heeft zich als doel gesteld om een sterk en geïntegreerd Vlaams voedselbeleid te ontwikkelen. Dit past in het Europese kader ‘Farm to Fork’- of ‘Van boer tot bord’-strategie. Daarin wordt een ambitieus en alomvattend voedselbeleid vooropgesteld.

Eiwitstrategie 

De uitwerking van de eiwitstrategie past binnen de Vlaamse voedselstrategie. Hiermee wil de minister van Landbouw, samen met heel wat partners, het voedselsysteem de komende jaren veerkrachtiger en innovatiever maken. Dit behelst onder andere een shift naar meer plantaardige eiwitten. De strategie kadert ook in het relanceplan waarmee de Vlaamse regering de welvaart en het welzijn van de Vlamingen wil versterken. Investeringen in de eiwitstrategie dragen bij tot het economische herstel en de ontwikkeling van nieuwe mogelijkheden voor alle schakels in de agrovoedingsketen.

Actieplan voedselverlies en biomassa(rest)stromen circulair 2021-2025

De Vlaamse Regering keurde op 23 april 2021 het Actieplan voedselverlies en biomassa(rest)stromen circulair 2021-2025 goed. In de transformatie naar een circulaire economie hebben biomassa- en voedsel(rest)stromen veel te bieden. Maar het potentieel van biomassa- en voedsel(rest)stromen wordt nog onvoldoende benut. Er is daarom nood aan een allesomvattend plan, dat oplossingen aanreikt en acties uitstippelt die zorgen voor een goed afgestemd beleid.