Aangepaste stadsverlichting als onderdeel van een smart city

Slimme verlichting kan een stad helpen om energie te besparen, de levenskwaliteit van haar inwoners te verbeteren en de natuur te beschermen. Valencia pakte het groots aan. Ook in België werden de eerste projecten al aangevangen.

Valencia zet vol in op stadsverlichting met hulp van Belgische onderneming

Op de website van de Spaanse stad Valencia staat een speciaal hoofdstuk waar alle initiatieven rond smart city toepassingen staan opgesomd. Dit geeft meteen aan hoe belangrijk dit is voor het beleid. Een belangrijk onderdeel daarin is de aangepaste stadverlichting. Het project werd uitgewerkt door het Brusselse bedrijf Schréder. Zij bouwden er een grote geconnecteerde openbare verlichtingsinstallatie. Daarvoor werden meer dan 20.000 straatverlichtingspunten geüpgraded. De armaturen worden individueel beheerd via een zogenaamd smart city-platform.

Dankzij deze upgrade heeft de stad Valencia haar energieverbruik met meer dan 75 procent kunnen verminderen. De bedrijfs- en energiegerelateerde kosten zijn met meer dan 6 miljoen euro per jaar gedaald en de uitstoot van broeikasgassen is met 80 procent verminderd.

De nieuwe LED-verlichting leidt het licht precies naar de plaatsen die goed verlicht moeten worden. Daardoor wordt mogelijke lichtverspilling gereduceerd. Die kan immers een negatieve impact hebben op burgers en dieren in het wild. Het stelt burgers in staat om 's nachts beter te slapen, vooral degenen die in de buurt van de straatverlichting wonen. Het systeem past bovendien de verlichtingsniveaus aan om dieren in het wild en ecosystemen 's nachts te beschermen.

De stad heeft ook de lichtvervuiling in het ecologisch gevoelige natuurreservaat La Albufera vlakbij de stad kunnen verminderen. Er werden bewegingsdetectiesensoren in armaturen geplaatst en LED's met een kleurtemperatuur van 2700K gemonteerd. Die produceren een warmwit licht dat minder schadelijk is voor dieren in het wild, waaronder trekvogels, vleermuizen en muggen. Bovendien kunnen burgers nu 's nachts genieten van dit groene gebied en de sterren bewonderen, omdat ze minder worden beïnvloed door kunstlicht.

Vlaamse steden vinden de weg naar slimme verlichting

Ook in Vlaanderen zijn er al gelijkaardige projecten aangevat. De stad Sint-Truiden wilde graag speciale lichteffecten mogelijk maken op een negental monumentale gebouwen in het centrum van de stad. Het lichtspel brengt feeërieke beelden tot leven op deze gebouwen en in de parken. De omliggende straatverlichting moest daarom flexibel aangestuurd kunnen worden om deze te dimmen wanneer dat nodig is. Ook hier wordt de straatverlichting centraal aangestuurd. Via het besturingssysteem kan men zien wanneer een lamp vervangen moet worden.

Om dit project te realiseren wordt nauw samengewerkt met Fluvius. De uitdaging ligt in het dimmen (of uitschakelen) van een aantal specifieke zones of lichtpunten zodat de lichtshows een maximaal effect kunnen bereiken. De traditionele installaties laten dit nagenoeg niet toe. Dankzij het gebruik van een telemanagementplatform kan Fluvius de bestaande stadsverlichting nu gemakkelijker beheren en bedienen. Dimmen of volledig uitschakelen van de verlichting is mogelijk op het moment dat de spectaculaire lichtshow op de gevels van de monumentale gebouwen van start gaat. 

Het telemanagementplatform werd gerealiseerd in samenwerking met Philips. Een bijkomend voordeel is dat defecte lampen nu snel gedetecteerd kunnen worden. Verder zal er op termijn ook sprake zijn van een energiebesparing, gezien er 's avonds gedimd wordt naar ongeveer 50 % van de lichtsterkte. Momenteel gaat het nog om een beperkt aantal lichtpunten, maar wanneer grote delen van het lichtnet op die manier aangestuurd kunnen worden zullen de besparingen aanzienlijk zijn.

Ook in Antwerpen wilde men het architecturaal patrimonium beter tot zijn recht laten komen. Michel Gerrits, stadsarchitect van Antwerpen: “Het leek ons essentieel om de voorgevel van het stadhuis in realtime op diverse manieren te kunnen aanlichten. Dankzij het nieuwe verlichtingssysteem volstaat één druk op de knop om een bijzonder effect tot stand te brengen.”

Andere projecten van Schréder zijn te vinden in onder meer Roeselare en het Brusselse Ter Kamerenbos. De Bilzense firma Claesen Outdoor Lighting voerde dan weer enkele kleinere projecten uit aan het Ladeuzeplein in Leuven, het Gerechtsgebouw in Brussel en C-Mine in Genk.