Dordrecht pakt binnenstad aan en creëert interessant investeringsklimaat

In Nederland moet de Impulsaanpak Winkelgebieden gemeenten helpen om binnensteden toekomstbestendig te maken. Het doel van het programma is om winkelgebieden terug aantrekkelijk te maken voor bewoners, ondernemers en bezoekers. Dit moet leiden tot minder lege winkelpanden, meer woningen en meer vergroening. Het programma faciliteert gebiedsgerichte projecten door kennis en expertise te delen. Bovendien kunnen gemeenten onder strikte voorwaarden, bijvoorbeeld samenwerking met private partners, financiële steun ontvangen voor de realisatie van hun project.

Dordrecht

Niettegenstaande een aanhoudende bevolkingsgroei staat het centrum van Dordrecht meer dan ooit onder druk. Onder meer door de lage kwaliteit van winkelpanden staat 12 % van de winkelvloeroppervlakte leeg, afgerond zo’n 12.500 vierkante meter. Om dit probleem aan te pakken, kreeg Dordrecht in maart 2023 financiële steun ten belope van 1.530.488 euro om de binnenstad aantrekkelijker te maken. De aanpak van het Statenplein als belangrijk onderdeel van het kernwinkelgebied en de omliggende straten staat hierbij centraal. Concreet gaat Dordrecht aantrekkelijkere routes en meer groen realiseren in de binnenstad. Ook worden er twee winkelcomplexen getransformeerd naar woningen en zijn er bijkomende parkeervoorzieningen voor auto’s en fietsen. De aanpassingen moeten zorgen voor meer kwaliteit, leefbaarheid, sociale veiligheid en levendigheid. Het Statenplein moet een verblijfs- en ontmoetingsplaats worden.

Breder investeringsplan

De aanpak van het Statenplein en omgeving is onderdeel van een totaalaanpak van de binnenstad van Dordrecht. In 2020 werd gestart met het Binnenstadsbedrijf Dordrecht. Als eerste prominente thema werd de toekomstige invulling van de binnenstad behandeld. Het resultaat is de in 2021 gelanceerde ‘Visie toekomstige invulling binnenstad Dordrecht’. De visie doet uitspraken over de verschillende (toekomstige) deelgebieden en de gewenste invullingen in de binnenstad van Dordrecht. Onder meer een afgebakend kernwinkelgebied, een horecaconcentratie, transformatiezones voor functiewijziging naar wonen, toeristische zone, parkeeraccommodatie, overloopgebied, etc. worden uitgezet.

Gezamenlijk belang

Maarten Burggraaf (wethouder van Dordrecht): “Soms moet de overheid net even dat zetje geven om weer die volgende stap te maken richting vernieuwing en verduurzaming. De eerste 40 miljoen euro die de (nationale) overheid beschikbaar heeft gemaakt voor de Impulsaanpak Winkelgebieden, heeft in totaal zo’n 180 miljoen euro aan investeringen opgeleverd in al die winkelgebieden. Heel veel kleinere en grotere gemeentes hebben daardoor een vernieuwingsstap kunnen maken en die winkelgebieden aantrekkelijker gemaakt. Dat maakt dit een goede regeling.” Een belangrijk aspect bij de toekenning van de financiële steun is het gezamenlijk belang. In Dordrecht was dit belang heel duidelijk. De stad heeft de openbare ruimte groener gemaakt, maar de private eigenaren moesten ook de gevels aanpakken. Ook werden winkels getransformeerd naar woningen. De verschillende transformaties zorgen voor nieuwe bezoekers en dus een extra koopstroom. Omdat het als gemeente niet haalbaar is om dit alleen te doen, zijn ook private investeringen nodig.

Aanpak woon- en winkelcomplex Statenplein

Vastgoedbedrijf Holtburgh is één van de private spelers die werd geactiveerd op basis van de impulsaanpak. Als eigenaar van een woon- en winkelcomplex, strategisch gelegen op de hoek van het Statenplein en de Kolfstraat, willen ze een uitbreiding én verduurzaming doorvoeren bij dit iconische gebouw. Het aantal woningen gaat zo van acht naar vijftien. Er komt een groene binnentuin op de daken van een aantal winkels én de gevel aan de kant van het Statenplein wordt volledig vergroend. Het project wordt mee gesubsidieerd vanuit de Impulsaanpak Winkelgebieden.

Lange termijn

Het is de rol van de overheid om op lange termijn te denken en perspectief te bieden. Een investeringshorizon van 20 jaar is niet overbodig. Maar private investeerders kijken vaker op korte termijn. Het verzoenen van beide perspectieven is mogelijk door de binnenstad als businesscase te presenteren met een duidelijke visie voor de toekomst. Als overheid koppel je daar eigen investeringen aan op lange termijn. Private partners kunnen op hun schaal inhaken en op korte(re) termijn investeren. In Dordrecht wordt hiervoor gewerkt met een binnenstadsbedrijf. Hierin zetelen naast de gemeente ook vastgoedeigenaren, winkeliers, horeca en de cultuursector. Deze verschillende partijen kunnen overzichtelijk weergeven welke mensen er naar de binnenstad komen, wat hun behoeftes zijn en hoe hun reis eruit ziet. Op deze manier kunnen er gebieden gedefinieerd en hun kwaliteit bepaald. Daarmee krijgen de marktpartijen perspectief en richting, zodat ze begrijpen hoe ze een specifieke doelgroep kunnen bedienen en in welk gebied ze zich moeten vestigen. Hierdoor ontstaat er een samenhang en kruisbestuivingseffect waarbij meer bezoekers naar de stad komen en elkaar ook ontmoeten.