Manieren om parkeerplaatsen te verwijderen

Parkeren is vaak een emotioneel geladen onderwerp in stedenbouwkundige plannen. Dat ervaren ambtenaren en stedenbouwkundigen dagelijks. De weerstand van bewoners en handelaars tegen het schrappen van parkeerplaatsen is doorgaans heel groot. Dat is begrijpelijk aangezien parkeren vaak als een fundamenteel recht wordt beschouwd. Maar als we willen dat onze steden aantrekkelijk zijn voor actieve en duurzame mobiliteit is het vaak noodzakelijk om parkeerplaatsen te verwijderen.

Parkeerplaatsen vervangen

Volgens Lior Steinberg, stedenbouwkundige en mede-oprichter van Humankind - een multidisciplinair collectief dat de overgang naar stedelijk geluk voor iedereen versnelt - moet het uitgangspunt altijd de creatie van mensgerichte steden zijn. Een belangrijke en ondertussen wat ingeburgerde manier om parkeerplaatsen tijdelijk of permanent te vervangen of te verwijderen is door ze (eerst) te vervangen door een zogenaamde 'parklet'. En voor de invulling van die parklet wordt best gekeken naar de (potentiële) gebruiker. Mensgericht dus.

Parklets

Parklets zijn eigenlijk uitbreidingen van het voetpad. Ze kunnen één of meerdere parkeerplaatsen vervangen en houden meestal de breedte aan van de parkeerplaats(en). Ze creëren extra ruimte voor de voetganger. In het artikel beschrijven we een aantal populaire invullingen zoals fietsparkeerplaatsen of horecaterrassen. Door bijvoorbeeld eerst een parkeerplaats tijdelijk te vervangen door een parklet, ervaren de gebruikers meteen de voordelen en is er minder weerstand tegen een permanente vervanging.

Fietsparkeerplaatsen

Een eerste invullingsoptie is de creatie van fietsparkeerplaatsen, ook wel fietsvlonders genoemd. Deze 'tijdelijke perrons' zijn ontstaan in Rotterdam en vervangen parkeerplaatsen voor auto's door fietsenstallingen. Het is een relatief simpele oplossing die vaak als proefproject wordt geïnstalleerd. Na afloop van de proefperiode en een tevredenheidsbevraging of monitoring van het gebruik door inwoners, handelaars en bezoekers kan desgewenst besloten worden om de fietsvlonders om te vormen tot permanente fietsparkeerplaatsen.

Tijdelijke terrassen

Deze invulling is vooral populair in de zomerperiodes en piekte tijdens de coronacrisis. Ze zorgen ervoor dat horecazaken bijkomende buitenzitplaatsen hebben in plaats van parkeerplaatsen langs hun winkels. Wanneer bijvoorbeeld voetpaden te smal zijn kunnen deze tijdelijke terrassen toch buitenruimte geven aan horecazaken.

Kleine speeltuinen

Parkeerplaatsen invullen met minispeeltuinen is volgens Steinberg één van de meest impactvolle manieren om straten familie- en kindvriendelijker te maken. Onder meer in Rotterdam en Tel Aviv maakte het initiële protest bij aanvang van dergelijke proefprojecten snel plaats voor enthousiasme over de nieuwe invulling.

Fietspaden

De nieuwe invulling kan ook dienen om het autogebruik te verminderen. In dat geval is het aanbieden van een goede infrastructuur voor alternatieve vervoersmodi een goede optie. Parkeerplaatsen worden dan vervangen door fiets- of voetpaden zodat mensen de auto wat vaker laten staan, op voorwaarde uiteraard dat het mooie, veilige en comfortabele infrastructuur betreft.

Onderzoek toont bovendien aan dat voetgangers en fietsers meer uitgeven in winkels dan automobilisten. Dit gegeven is erg belangrijk omdat het vaak handelaars zijn die zich het hardst verzetten tegen het reduceren van parkeerplaatsen in winkelstraten.

Carpooling

Iets minder ingrijpend maar zeker even relevant is het stimuleren van carpooling en autodelen. Steden kunnen parkeerplaatsen voor auto's vervangen door aangewezen carpool- en autodeelplekken, waardoor mensen worden aangemoedigd om ritten en auto's te delen. Het aantal auto's én de parkeerbehoefte op de weg zal daardoor afnemen. Bekende voorbeelden zijn Carpool, BlaBlaCar, Cambio en Getaround.

Alternatieven

Een bijkomende manier voor het verminderen van autogebruik is de aanleg van goedgelegen parkeergarages, de bouw van parkeerplaatsen op daken en het gebruik van alternatieve (deel)transportsystemen. Het voornaamste is om een evenwicht te vinden tussen het behouden van voldoende parkeerplaatsen voor bewoners en het creëren van ruimte voor actieve en duurzame mobiliteit.

Changemanagement

Over het algemeen is het beter om langzaam te beginnen en de bewoners geleidelijk te laten wennen aan het verwijderen van parkeerplaatsen. Dit kan bijvoorbeeld door het verwijderen van een paar parkeerplaatsen per keer en het bieden van alternatieven zoals parklets en fietsvlonders. Hierdoor kan er een gesprek of participatietraject ontstaan over de noodzaak van verandering en de voordelen hiervan voor de stad en haar inwoners.