Onze huidige economie en industrie werken vooral volgens een lineair principe: basisgrondstoffen zoals metalen, brandstoffen en biomassa worden geëxtraheerd uit de natuur, ze worden op diverse manieren bewerkt en verwerkt tot producten, worden daarna gebruikt en/of verbruikt door consumenten, en uiteindelijk eindigen ze als afval. Deze aanpak heeft een hele tijd gewerkt, maar botst nu op haar limieten: materialenschaarste, schokken in supply chains en klimaatverandering zorgen dat de oude manier van werken alsmaar moeilijker vol te houden valt. De circulaire economie biedt een oplossing.

Crisisbestendig dankzij circulaire economie

Vandaag heerst meer en meer het besef dat de lineaire economie zijn einde nadert en dat de circulaire economie de toekomst is. De grondstoffencrisis heeft dit des te duidelijker gemaakt. Vlaanderen Circulair en VITO hielden in de loop van mei en juni 2020 een enquête bij diverse organisaties, waaruit bleek dat ondernemers die inzetten op circulaire economie meer crisisbestendig zijn. Van de niet-circulaire ondervraagde bedrijven ervaarde bijna elk bedrijf tekorten, slechts 2% ondervond geen impact. Bij de circulaire bedrijven antwoordde maar liefst 66% dat ze géén tekorten ervaarden. 

De voordelen van circulariteit

De circulaire economie biedt heel wat kansen voor creatieve innovatie, en dat binnen een financieel gezonde aanpak. Elk bedrijf dat stappen zet richting circulair ondernemen kan genieten van deze voordelen:

• Je bent minder afhankelijk van (onzekere) import van grondstoffen;
• Je kan nieuwe markten veroveren via aangepaste producten of businessmodellen;
• Je creëert nieuwe tewerkstellingskansen;
• Je materiaalverbruik verlaagt (lees: lagere kosten);
• Je hebt gunstige effecten op milieu en klimaat;
• Je doet een bijdrage tot de oplossing voor het afvalprobleem.

Hoe start je met circulair ondernemen?

Hebben we je warm gemaakt voor circulair ondernemen? Maar weet je niet precies waar te beginnen? Als het begrip nieuw voor je is, kan je je eerst wat verdiepen in de vele diverse aspecten van circulaire economie om de mogelijkheden beter te zien. Hiervoor kan je ons algemene dossier circulaire economie raadplegen. Je eerste stappen in de praktijk zetten kan op verschillende manieren. Je hoeft zeker niet meteen een volledig circulaire onderneming te ambiëren, wél is het nuttig en nodig om te kijken waar je jouw onderneming kan inschakelen in een circulaire waardeketen.

Weet je al ongeveer welke richting je uit wil met circulaire economie, of heb je al wat meer ervaring, dan kan je beroep doen op advies en begeleiding van de VLAIO bedrijfsadviseurs of experten uit het VLAIO Netwerk. Heb je een concreet project in gedachten, dan kan je nagaan welke financiële steunmaatregelen VLAIO en haar partners aanbieden voor circulaire economieprojecten.

> ontdek het dossier

Beleidskader

De omslag naar een circulaire economie is één van de speerpunten binnen de Green Deal van de Europese Commissie. De manier waarop we met onze grondstoffen, materialen en producten omgaan heeft immers een grote impact op ons klimaat. Het Vlaams Regeerakkoord 2019-2024 en meerdere beleidsnota’s bevestigen het belang van de transitie naar een circulaire economie om de Vlaamse economie ‘futureproof’ te maken. Via een circulaire waardeketen kunnen we beter in onze behoeften aan grondstoffen en water voorzien en tegelijk onze ecologische voetafdruk verkleinen. Een win-win dus, waarmee we ons welzijn van onze samenleving maximaliseren.

Om dit te realiseren wordt binnen het partnerschap Vlaanderen Circulair de nadruk gelegd op een brede samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen, middenveld en overheden. VLAIO heeft een belangrijke rol in de werking van Vlaanderen Circulair. Specifiek is het (co-)trekker van verschillende werkagenda’s waaronder de werkagenda ‘circulaire bouw’ en 'maakindustrie' en coördineert het de hefboom ‘innoveren en ondernemen’.

Vlaanderen heeft de ambitie om te evolueren naar een circulaire economie. In het Vlaams Energie en Klimaatplan wordt de ambitie vooropgesteld om onze materiaalvoetafdruk tegen 2030 met 30% te verminderen en om onze broeikasgasuitstoot tegen 2030 drastisch te verminderen.

De Vlaamse overheid besteedt aandacht aan circulaire economie in haar plan Vlaamse Veerkracht en voorziet onder andere € 25 miljoen voor circulair bouwen en circulaire maakindustrie.

In december 2021 keurde de Federale Regering het 'Federaal actieplan circulaire economie 2021-2024' goed. Het doel van dat plan is om de kansen van circulaire economie te grijpen voor innovatie, jobcreatie en het concurrentievermogen in België; de klimaatverandering, het verlies aan biodiversiteit en de aantasting van het milieu tegen te gaan.