Hoe spreek je als gemeente de taal van etnisch ondernemerschap?

De bedrijvige kern

Thematische kernwijzers

De Vlaamse overheid zet sterk in op kernversterking en lanceerde daartoe een aantal steunmaatregelen. Eén van die maatregelen was een begeleidingstraject door de Profploeg. In deze trajecten zijn 92 steden en gemeenten aan de slag gegaan met specifieke cases onder begeleiding van één of meerdere experten. Op basis van de ‘lessons learned’ ontwikkelde de Profploeg een kernwijzer voor zes thema’s die belangrijk zijn voor de implementatie van een succesvolle bedrijvige kern:

1. Identiteit
2. Samenwerking
3. Leegstand
4. Duurzame mobiliteit
5. Beleving
6. Etnisch ondernemerschap

Concrete handvaten

Met de kernwijzers wil VLAIO alle steden en gemeenten ondersteunen in hun kernversterkend beleid. Elke thematische kernwijzer is een werkdocument met concrete handvaten. Door middel van checklists, invulsjablonen en gepaste voorbeelden word je op weg geholpen om een bepaald aspect van de bedrijvige kern uit te rollen in jouw stad of gemeente. 

Kernwijzer Etnisch ondernemerschap

Etnische ondernemers in onze bedrijvige kernen zijn meer dan ooit een realiteit. De afgelopen decennia is onze samenleving een stuk meer divers geworden. Dit vertaalt zich in onze bedrijvige kernen enerzijds in kansen voor etnische ondernemers en anderzijds in opportuniteiten voor de bestaande ondernemers via een meer divers doelpubliek. Als lokaal bestuur is het daarom belangrijk om hierop gepast in te spelen. De kernwijzer Etnisch ondernemerschap geeft inzicht in hoe je handelaars met verschillende culturen, achtergronden, talen en gebruiken het best kan benaderen en integreren tot een kleurrijk en aantrekkelijk geheel. De kernwijzer bevat onder meer algemene informatie, praktische richtlijnen, hulpmiddelen en praktijkvoorbeelden voor het begrijpen en ondersteunen van etnisch ondernemerschap.

Etnisch ondernemerschap beter begrijpen

Als introductie geeft de kernwijzer inzichten in een aantal belangrijke opdelingen binnen de groep van etnische ondernemers. Een aantal verschillen zoals cultuur, taal en herkomst zijn voor de hand liggend. Maar wat is bijvoorbeeld het verschil tussen eerste of tweede generatie etnische ondernemers? Ook het begrijpen van de motieven om te ondernemen (uit passie of uit noodzaak?) kan sturend zijn voor de beleidskeuzes. Etnisch ondernemerschap brengt opportuniteiten met zich mee voor een meer diverse en inclusieve bedrijvige kern. Maar er spelen ook negatieve factoren zoals de algemene perceptie of een beperkte(re) toegang tot hulpmiddelen. Door beter te begrijpen wat er speelt kunnen middelen efficiënter ingezet worden bij het formuleren van oplossingen. 

Vier scenario’s voor succes

Het optimaliseren van etnisch ondernemerschap in de kern is geen one-size-fits-all-verhaal. Het is een complexe situatie met een veelheid aan bepalende factoren die maatwerk vereist. De kernwijzer helpt lokale besturen op weg aan de hand van vier scenario’s die inspelen op vaak voorkomende situaties: 

1. Geen zicht op bestaande samenstelling
2. Taalkundige en/of culturele barrières
3. Imagoverlagend effect
4. Malafide ondernemers

Hoe zijn de ondernemers of ondernemingen in mijn kern samengesteld?

Door de lokale situatie eerst in kaart te brengen kan je met toekomstige acties of hulpmiddelen beter inspelen op de behoeftes. Starten doe je door kwantitatieve data te verzamelen. Hoe is de groep etnische ondernemers in de kern samengesteld? Op basis van dit cijfermateriaal bereid je een gesprek voor waarmee je ook kwalitatieve inzichten verzamelt. Het is daarbij ook belangrijk om een doel voorop te stellen: wat wil je bereiken als lokaal bestuur? Welk thema wil je aankaarten of aanpakken tijdens de dialoog?

Hoe bereik je etnische ondernemers overheen taalkundige en/of culturele barrières?

De sleutel tot een succesvolle bedrijvige kern is het uitbouwen van duurzame relaties met ondernemers. Bij etnische ondernemers kunnen bijvoorbeeld de taal of culturele achtergrond een barrière vormen. De kernwijzer suggereert een aantal oplossingen om deze drempels te overwinnen. Bijvoorbeeld door individuele workshops te organiseren, lid te worden van verenigingen of netwerken of door externe specialisten in te schakelen. Door te focussen op de gelijkenissen in plaats van op de verschillen creëer je draagvlak en verbinding. 
 

Hoe pak je ‘imagoverlagende’ winkels aan vanuit etnisch ondernemerschap? 

Sommige winkels hebben een lagere beeldkwaliteit of bieden producten of diensten aan die de perceptie hebben niet kwalitatief te zijn. Ze worden imagoverlagend genoemd omdat ze niet positief bijdragen tot de uitstraling van de bedrijvige kern. Doorgaans liggen een aantal specifieke factoren aan de basis voor minder kwalitatieve ondernemingen. Specifiek bij etnische ondernemingen is het belangrijk deze factoren te benaderen vanuit het standpunt van de etnische ondernemers door met hen in dialoog te gaan. Alleen zo kunnen gepaste oplossingen op de voorgrond treden. De kernwijzer laat onder meer via voorbeelden in Boom en Puurs-Sint-Amands zien hoe dit tot successen kan leiden.

Hoe ga je om met malafide ondernemers?

Malafide ondernemers zijn een realiteit in elke samenleving. Door als lokaal bestuur zorgvuldig en grondig te werk te gaan via onderzoek bij alle ondernemers creëer je een win-winsituatie. Malafide ondernemers worden opgespoord terwijl etnische ondernemers geen stigmatisering of stereotypering ervaren. Dit bevordert bovendien een ondernemersvriendelijk klimaat in alle openheid en transparantie.

Communicatie moet iedereen bereiken

Vanuit lokale economie moet vaak gecommuniceerd worden over uiteenlopende onderwerpen en thema’s. Het kan gaan om meer eenvoudige onderwerpen zoals bijvoorbeeld een nieuwe actie of subsidie. Maar ook meer complexe boodschappen over een wijzigende wetgeving of gefaseerde wegenwerken moeten verstaanbaar gebracht worden. De Profploeg stelde tijdens haar trajecten vast dat communicatieplannen niet altijd voldoende inclusief zijn. Etnische ondernemers moeten integraal deel uit maken van een communicatieplan en hebben vaak baat bij extra aandacht tijdens de communicatiecampagne. Door een heldere boodschap via de juiste kanalen te brengen bereik je deze doelgroep optimaal en wordt de doelstelling beter bereikt. 

Inspiratie én praktische gids 

De kernwijzer Etnisch ondernemerschap bevat verschillende praktijkvoorbeelden en sleutelfactoren bij onderstaande stappen om zelf op maat van jouw gemeente te bouwen aan een betere en meer inclusieve kern:

1. Analyseer de huidige situatie
2. Beoordeel het beleid
3. Identificeer prioriteiten
4. Implementeer verbeteringen
5. Hou een bredere context in het achterhoofd
6. Monitor en evalueer

Wil je zelf ook inzetten op een sterkere bedrijvige kern door gericht etnisch ondernemerschap te optimaliseren? Ga dan meteen aan de slag en download de kernwijzer Etnisch ondernemerschap.