Villars kiest voor fiscale maatregelen en flankerend beleid om leegstand te bestrijden

De hoofdstraat van Villars, een kleine gemeente in het Franse departement Loire, laat een somber beeld zien. In de vroeger bruisende winkelstraat komen nu veel gesloten rolluiken en vervallen etalages voor. Het lokaal bestuur onder leiding van  burgemeester Jordan Da Silva onderneemt actie met een nieuwe fiscale en flankerende strategie. 

Leegstand: een wereldwijd probleem

Volgens recente cijfers staat bijna een op de drie winkels in het centrum van Villars leeg. Deze situatie weerspiegelt een trend die zich wereldwijd afspeelt: de ondernemers in centra van vooral kleinere steden en gemeenten worstelen met concurrentie van e-commerce en grootschalige winkelcentra aan de rand van de stad. Leegstand is het logische gevolg. Ook in Vlaanderen is de strijd tegen leegstand een actueel thema. 

Een progressieve belastingmaatregel

De gemeenteraad van Villars heeft een ambitieuze fiscale maatregel goedgekeurd. Vanaf 2025 worden eigenaren van leegstaande commerciële panden zwaarder belast via wat in Vlaanderen de onroerende voorheffing is. De verhogingen zijn stapsgewijs:

• 20% extra belasting in het eerste jaar,
• 30% in 2026,
• 40% vanaf 2027.

Voorbeeld Huningue

Huningue, een stad in de Elzas, heeft aangetoond dat een combinatie van fiscale druk en gemeentelijke hulp noodzakelijk is om duurzaam succes te boeken. De belastingmaatregel in Huningue wordt aangevuld met subsidies voor renovatie en begeleiding van ondernemers, wat heeft geholpen om panden terug op de markt te brengen. Experts benadrukken dat dergelijke belastingen alleen effectief zijn als ze gepaard gaan met andere maatregelen, zoals het aantrekkelijk maken van winkelgebieden en het bieden van administratieve ondersteuning.

Ook in Vlaanderen een belangrijke maatregel

Ook in Vlaanderen experimenteren lokale besturen met maatregelen als leegstandsheffing of aangepaste onroerende voorheffing in de strijd tegen leegstand. De Kernwijzer Leegstand bespreekt de mogelijke strategieën meer uitgebreid. De parallellen met de aanpak van Villars zijn opvallend en wijzen op een universele zoektocht naar innovatieve oplossingen.

Een ondersteunend ecosysteem

Naast fiscale druk zet Villars ook in op samenwerking met lokale ondernemers. In 2023 werd een handelsvereniging opgericht die als schakel tussen de gemeente en potentiële huurders fungeert. Maya Gourounas, voorzitter van de vereniging, benadrukt dat hoge huurprijzen en renovatiekosten vaak de grootste obstakels zijn voor ondernemers die zich in het centrum willen vestigen. Zo kunnen eigenaars bijvoorbeeld kieskeurig zijn over het soort activiteiten die zij willen toestaan in hun panden. Een groeiende interesse in commercieel aantrekkelijke locaties geeft dan hoop voor kwalitatieve invullingen. Een andere prioriteit is het waarborgen van een gevarieerd winkelaanbod. De voorzitter van de handelsvereniging stelt dat het centrum niet alleen moet bestaan uit bakkerijen, kappers en verzekeringskantoren.

Fiscale druk niet altijd voldoende

Innovatieve belastingmaatregelen, gecombineerd met gerichte ondersteuning van ondernemers, lijken op verschillende plaatsen een effectieve strategie om stedelijke leegstand tegen te gaan. Toch blijft de vraag: hoe trek je voldoende investeerders en bezoekers naar deze vernieuwde stadscentra? In Colmar, een stad met soortgelijke maatregelen, bleek dat fiscale druk alleen niet volstaat. Speculatieve eigenaren of eigenaars die niet meer willen verhuren; vonden creatieve manieren om aan de regels te ontsnappen, zoals het ophangen van verhuurborden, zonder de intentie om effectief te verhuren. Deze praktijk benadrukt de noodzaak van aanvullende strategieën, zoals het aanstellen van een commercieel manager en het bieden van subsidies voor renovatie.