Energiek en circulair
De (her)ontwikkeling van bedrijventerrein zet in op een duurzaam (her)gebruik van materiaal- en energiestromen met aandacht voor maatschappelijke opgaven rond klimaat, energie en circulariteit.
Bij de herontwikkeling van bedrijventerreinen wordt steeds meer aandacht besteed aan de maatschappelijke opgaven rond klimaat, energie en circulariteit. Via een circulaire organisatie van stromen (afval, water, energie, materialen, …) en lokale energienetwerken wordt gestreefd naar minder emissie van schadelijke stoffen, een koolstofarme toekomst en een optimale benutting van energie, water en materialen. Daarvoor kan je inzetten op:
- Klimaataspecten en verduurzaamheidspotenties
Er zijn grote inspanningen nodig om tegen 2030 de C02-reductie van 55% t.o.v. 1990 te behalen die de Europese Commissie ambieert. Gezamelijke acties bij de (her)ontwikkeling zijn daarvoor cruciaal. Die kunnen (andere) bedrijven overtuigen om te investeren in groene energie (zonnepanelen, dakisolatie, …). Gebouwen op bedrijventerreinen moeten daarnaast voldoen aan de hoge eisen voor energie-efficiëntie. Ook een duurzame en milieuvriendelijke materiaalkeuze is belangrijk. - Circulaire- en kringloopeconomie
Bij de circulaire economie worden geen eindige grondstofvoorraden gebruikt en reststoffen worden volledig opnieuw ingezet in het systeem. Het bouwen en verbouwen op een bedrijventerrein heeft immers een hoge impact op het milieu. Grondstoffen worden ook schaarser en dus duurder. Bij (her)ontwikkeling moet nagedacht worden over duurzaam materialengebruik door verspilling te vermijden, recyclaten in te zetten, een doordacht productontwerp en efficiëntere productieprocessen toe te passen. - Energienetwerken
Op het bedrijventerrein vinden verschillende processen plaats, die niet allemaal van dezelfde orde zijn. Hier kunnen energielinken ontstaan tussen bedrijven die reststromen met elkaar kunnen uitwisselen. Het inventariseren en opzetten van zulke netwerken is een belangrijke stap bij (her)ontwikkeling. Want om ingrepen te kunnen doen op vlak van energie, moet er eerst een goed beeld zijn van de huidige situatie. Daarvoor moet er van alle bedrijven zoveel mogelijk data verzameld worden.
Aandachtspunten
- De ruimte om verduurzaming bedrijfsintern aan te pakken is beperkt, zowel economisch, fysiek als technologisch. Samenwerking tussen bedrijven op een bedrijventerrein of met omliggende buurten kan een deel van de oplossing betekenen. Het thema is dus ruimer te bekijken dan enkel op de schaal van het terrein.
- Aandacht voor klimaatbestendigheid en klimaatneutraliteit is bij alle (her)ontwikkelingen één van de prioriteiten, vaak door de voorwaarde van een klimaatneutraliteitsplan. Meer en meer bedrijven tonen hiervoor interesse of een bereidheid tot investeren. Het biedt voor hen ook economische voordelen, naast een positief effect op de uitstraling van het bedrijf. Klimaatneutraliteit gaat ook samen met biodiversiteit en ecologische samenhang, energie en omgeving, waterbeheer, etc.
- Via een warmteplan kunnen warmteoverschotten- en tekorten in kaart worden gebracht. Er kan dan iemand aangesteld worden als een soort van makelaar voor warmteoverschotten en er kan een plan opgesteld worden om maximale warmterecuperatie te stimuleren.
- Het opstellen van een integrale duurzaamheidsambitie, samen met projectmedewerkers en de belangrijkste stakeholders, levert een coherente visie gedurende het volledige proces. Daarin wordt duidelijk gecommuniceerd over de belangrijkste thema's.
Verwijzingen
- Duurzaam materialengebruik loont: OVAM en het Agentschap Ondernemen voerden een materialenscan uit bij 120 tal bedrijven (Vlaamse overheid, 2016).
- Circuler: Toolbox voor (her)ontwikkeling van circulaire bedrijventerreinen (Interleuven, 2020).
- Duurzaamheidsmeter economische sites & bedrijventerreinen: een instrument dat werd ontwikkeld om de duurzaamheid van industriële of economische sites en bedrijventerreinen te kunnen meten (VLAIO, 2017).
- TOTEM tool: tool voor de bouwsector om de totale milieu-impact van materialen te optimaliseren (OVAM, 2021).
- LCA (Levenscyclusanalysetool: milieu-impact product gedurende de hele levenscyclus), Levenscyclusanalyse (LCA) - Een Volledig Overzicht voor Beginners (ecochain.com)
- EPD FOD (Databank voor milieuproductverklaringen (EPD).
- Europese Smart Readiness Indicator (studie vito: Slimme gereedheidsindicator voor gebouwen)
- Circulair Vlaanderen: voorbeelden van doeners in Vlaanderen (Vlaamse overheid, 2021).
- Aan de slag met de 10 kernkwaliteiten van de leefomgeving: Klimaatbestendigheid & energetische aspecten (Departement Omgeving, 2021).
- Onderzoek energyville: inventaris van de thema’s en voorbeeldprojecten rond energiesystemen (Energyville, 2021).
- Databank EPB-productgegevens (WTCB, 2021).
- Klimaat en Ruimte: een overzicht van ruimtelijke strategieën en mogelijke maatregelen voor klimaatbestendig inrichten (Departement Omgeving, 2021).