Innovatieve overheidsopdrachten zijn overheidsopdrachten die gericht zijn op het ontwikkelen en/of valideren van innovatieve oplossingen. Dit zijn nieuwe of aanzienlijk verbeterde producten, diensten, systemen of processen. De aankoop van kant-en-klare of zogenaamde off-the-shelf oplossingen die commercieel beschikbaar zijn vallen hier niet onder. Innovatie is altijd uitdagend, houdt risico in en leidt tot nieuwe inzichten, nieuwe kennis en nieuwe relevante toepassingen.

De Europese Commissie definieert een innovatieve overheidsopdracht als elke overheidsopdracht die een of beide van de volgende aspecten heeft:

1. Aankoop van het innovatieproces - onderzoeks- en ontwikkelingsdiensten - met (gedeeltelijke) uitkomsten
2. Aankoop van de uitkomsten van innovatie

In het eerste geval gaat het om de aankoop van de ontwikkeling van innovatieve producten, diensten of processen die nog niet op de markt bestaan als antwoord op een publieke behoefte.

In het tweede geval gaat het om de aankoop van een product, dienst of proces dat nieuw is voor de markt en werkelijk nieuwe kenmerken heeft ten opzichte van kant-en-klare oplossingen. In dit geval treedt de aanbestedende overheid op als een early adopter, die nieuwe producten, diensten of processen aankoopt vooraleer het grote publiek dat doet. De Europese Commissie beschouwt oplossingen als nieuw als ze minder dan 20% marktaandeel hebben.

Wat zijn overheidsopdrachten?

Een overheidsopdracht is een overeenkomst onder bezwarende titel, wat wil zeggen dat de overeenkomst voor elke betrokken partij een voordeel oplevert. Hierbij vergoedt een publieke organisatie/overheid de levering van goederen, diensten of werken marktconform. De publieke organisatie/overheid bepaalt ook de inhoud van de opdracht, is de begunstigde van de aankoop en krijgt dus iets in ruil hiervoor. Overheidsopdrachten zijn gereguleerd door specifieke wetten en richtlijnen om transparantie, gelijke kansen en concurrentie (maximale mededinging) te waarborgen. Op deze manier wordt corruptie ook tegengegaan.

Innovatiegerichte overheidsopdrachten verschillen sterk van innovatiestimulerende subsidies. Een subsidie is geen overeenkomst onder bezwarende titel, waarbij de overheid iets in ruil krijgt. Het is een stimuleringsmaatregel waarbij de overheid tegemoetkomt in een deel van de kosten om bepaalde zaken (innovatie, energie-efficiëntie, klimaatmaatregelen, ondernemerschap, enz.) te stimuleren. De rol van begunstigde ligt bij het bedrijf of de organisatie die de subsidie ontvangt.

Wat is innovatie?

Onder innovatie, meer bepaald innovatieve oplossingen, verstaan we:

• nieuwe en betere producten, diensten en systemen;
• nieuwe financieringsvormen, nieuwe businessmodellen;
• nieuwe organisatorische modellen.

PIO-projecten, dé innovatieve overheidsopdrachten

PIO-projecten helpen de Vlaamse overheid en publieke sector om innovatieve oplossingen te laten ontwikkelen, testen en valideren. Dit verloopt via een innovatieve overheidsopdracht. Deze projecten zijn altijd uitdagend, houden risico in en leiden tot nieuwe inzichten, nieuwe kennis en relevante nieuwe toepassingen. 

Innovatieve overheidsopdrachten gaan niet zozeer om een nieuwe manier van aankopen, maar om het aankopen van innovatie en/of de ontwikkeling of validatie van innovatieve oplossingen. Het gaat om producten, diensten, processen die nog niet beschikbaar zijn op de markt, maar nog ontwikkeld moeten worden. De oplossingen kunnen ook al beschikbaar zijn, maar nog testen vereisen in een pilootgroep in een nieuwe uitdagende omgeving. 

PIO richt zich niet op innovatie omwille van de innovatie op zich, maar als antwoord op publieke, concrete en tastbare behoeften. We werken met andere woorden vraaggestuurd.

Wat komt in aanmerking voor een PIO-project?

Benieuwd of jouw innovatieve oplossing in aanmerking komt voor begeleiding en financiële ondersteuning via een PIO-project? Wij richten ons voornamelijk op de aankoop van:

• ontwikkeling en tests van prototypes van oplossingen in een testomgeving;
• ontwerp en validatie van nieuwe combinaties van oplossingen in een reële omgeving;
• kleinschalige ‘proof of concepts’;
• uitvoering en evaluatie van proef- en demoprojecten.

Wat komt niet in aanmerking voor een PIO-project?

PIO biedt geen cofinanciering en begeleiding voor:

• de aankoop van kant-en-klare oplossingen die commercieel beschikbaar zijn;
• grote investerings- en infrastructuurprojecten;
• interne werkingskosten;
• beleidsstudies.